display result search
- 82
- 1000
- 1000
- 1000
تحلیلی روان‌شناختی از تحولات صدر اسلام، 11
سخنرانی آیت الله محمدتقی مصباح یزدی با موضوع «تحلیلی روان‌شناختی از تحولات صدر اسلام»، جلسه یازدهم: اصالت آخرت و ابزار بودن دنیا، سال 1394
بحث به این‌جا رسید که از مبانی دینی استفاده می‌شود که حب دنیا نقش مهمی در تنزل و سقوط انسان‌ها دارد. در جلسه گذشته درباره مفهوم دنیا و علت نکوهش آن به این نتیجه رسیدیم که اگر در قرآن کریم، روایات، و کلمات بزرگان نسبت به دنیا مذمت شده است، و فرهنگ دینی ما آن را «رأس کل خطیئة» می‌‌داند، به خاطر تزاحمی است که با سعادت‌های برتر دارد، وگرنه وجود دنیا و آن‌چه در این عالم آفریده شده خود‌‌به‌خود مذمتی ندارد، بلکه می‌تواند وسیله تکامل انسان باشد. اما درباره عرصه‌های برتری آخرت، دو عرصه را بیان کردیم و گفتیم: یکی از لحاظ مدت استفاده از نعمتهای دنیا و آخرت است که نعمتهای دنیا اگر خیلی طولانی شود حدود صد سال می‌شود، اما نعمتهای آخرت هیچ پایانی ندارد و حتی اگر در دنیا به‌جای صدسال، هزار یا میلیون سال هم عمر کنیم، باز با بی‌نهایت طرف نسبت نخواهد بود. بنابراین مذمت برای کسی است که فریب این نعمتهای زودگذر و کوتاه را بخورد و کاری کند که او را از نعمتهای طولانی ابدی بازبدارد. به عبارت دیگر تعلق به دنیاست که ما را از رسیدن به ثواب‌های ابدی اخروی منع می‌کند و دنیا از این جهت مذموم است.
عرصه دوم برتری نعمتهای اخروی، از جهت کیفیت، شدت لذت و کمال، و شرف آن‌هاست. اولاً بیشتر لذت‌های دنیا میان انسان و حیوانات مشترک است، و ثانیاً گو اینکه این لذتها در مقایسه با یک‌دیگر شدت و ضعف دارند، و برخی بیشتر جلب توجه می‌کنند، و حتی گاهی انسان حاضر می‌شود برخی لذتها را فدای برخی دیگر کند، ولی همه این‌ها در مقابل لذت‌های اخروی از لحاظ کیفیت بسیار ناچیز و کم‌ارزش‌اند. خداوند در آیه 17 از سوره اعلی درباره این دو نکته فرموده است؛ وَالْآخِرَةُ خَیْرٌ وَأَبْقَى. افزون بر اینکه نعمتهای آخرت بهتر از نعمتهای دنیاست و حتی یک نعمت بهشتی با نعمت معادل آن در دنیا قابل مقایسه نیست ــ چه رسد به نعمتهای بی‌شمارــ از نظر زمان نیز نعمتهای آخرت بی‌پایان است و بقای نعمتهای آخرت با نعمتهای دنیا قابل مقایسه نیست. هر کس کمی اهل محاسبه، فکر و تعقل باشد این دو عرصه را به‌خوبی درک می‌کند، مگر اینکه اصلا به وجود آخرت باور نداشته باشد.
بحث به این‌جا رسید که از مبانی دینی استفاده می‌شود که حب دنیا نقش مهمی در تنزل و سقوط انسان‌ها دارد. در جلسه گذشته درباره مفهوم دنیا و علت نکوهش آن به این نتیجه رسیدیم که اگر در قرآن کریم، روایات، و کلمات بزرگان نسبت به دنیا مذمت شده است، و فرهنگ دینی ما آن را «رأس کل خطیئة» می‌‌داند، به خاطر تزاحمی است که با سعادت‌های برتر دارد، وگرنه وجود دنیا و آن‌چه در این عالم آفریده شده خود‌‌به‌خود مذمتی ندارد، بلکه می‌تواند وسیله تکامل انسان باشد. اما درباره عرصه‌های برتری آخرت، دو عرصه را بیان کردیم و گفتیم: یکی از لحاظ مدت استفاده از نعمتهای دنیا و آخرت است که نعمتهای دنیا اگر خیلی طولانی شود حدود صد سال می‌شود، اما نعمتهای آخرت هیچ پایانی ندارد و حتی اگر در دنیا به‌جای صدسال، هزار یا میلیون سال هم عمر کنیم، باز با بی‌نهایت طرف نسبت نخواهد بود. بنابراین مذمت برای کسی است که فریب این نعمتهای زودگذر و کوتاه را بخورد و کاری کند که او را از نعمتهای طولانی ابدی بازبدارد. به عبارت دیگر تعلق به دنیاست که ما را از رسیدن به ثواب‌های ابدی اخروی منع می‌کند و دنیا از این جهت مذموم است.
عرصه دوم برتری نعمتهای اخروی، از جهت کیفیت، شدت لذت و کمال، و شرف آن‌هاست. اولاً بیشتر لذت‌های دنیا میان انسان و حیوانات مشترک است، و ثانیاً گو اینکه این لذتها در مقایسه با یک‌دیگر شدت و ضعف دارند، و برخی بیشتر جلب توجه می‌کنند، و حتی گاهی انسان حاضر می‌شود برخی لذتها را فدای برخی دیگر کند، ولی همه این‌ها در مقابل لذت‌های اخروی از لحاظ کیفیت بسیار ناچیز و کم‌ارزش‌اند. خداوند در آیه 17 از سوره اعلی درباره این دو نکته فرموده است؛ وَالْآخِرَةُ خَیْرٌ وَأَبْقَى. افزون بر اینکه نعمتهای آخرت بهتر از نعمتهای دنیاست و حتی یک نعمت بهشتی با نعمت معادل آن در دنیا قابل مقایسه نیست ــ چه رسد به نعمتهای بی‌شمارــ از نظر زمان نیز نعمتهای آخرت بی‌پایان است و بقای نعمتهای آخرت با نعمتهای دنیا قابل مقایسه نیست. هر کس کمی اهل محاسبه، فکر و تعقل باشد این دو عرصه را به‌خوبی درک می‌کند، مگر اینکه اصلا به وجود آخرت باور نداشته باشد.
تاکنون نظری ثبت نشده است