display result search
- 226
- 1000
- 1000
- 1000
لذت مناجات(شرح مناجات خمس عشر)، جلسه هجدهم
سخنرانی آیت الله محمدتقی مصباح یزدی با موضوع «لذت مناجات»، جلسه هجدهم، سال 1386
در مناجات راجین دو واژه، مشابه رجاء ذکر شده است. یکی واژه ی «أمل»، یکی هم «اُمنیة»؛ و «تمنّی». معمولاً «أمل»؛ و «أمنیة»؛ را در فارسی «آرزو»؛ می گویند و «رجاء»؛ را «امید». گاهی «أمل»؛ را هم به «امید»؛ ترجمه می کنند. ظاهراً فرق استعمال اینها این است که وقتی انسان به امر مطلوب و خیری علاقه دارد، میداند برای رسیدن به آن، مقدماتی لازم است. گاهی مقدمات ساده ای است که فراهم شده یا به راحتی فراهم می شود؛ اینجا واژهی «امید»؛ به کار می رود. یک وقت مقدماتش طولانی تر است، احتیاج به همت و تلاش بیشتری دارد؛ اینجا واژه ی أمل و آرزو را به کار می بریم.
سؤال می شود آیا خوب است انسان امیدوار یا اهل آرزو باشد؟ یا نه، انسان نباید امیدی به آینده داشته باشد و حال را باید غنیمت بشمارد؟ و نیز آیا آرزوهای طولانی و دراز مدت خوب است یا نه؟ اجمالاً می دانیم که در روایات، «طول اَمل»؛ نکوهش شده است. از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده که من بر امتم از دو چیز میترسم، امیرالمؤمنین علیه السلام هم به مخاطبان فرمودند: برای شما از دو چیز می ترسم،؛ «اتِّبَاعَ الْهَوَی وَ طُولَ الْأَمَلِ»؛ پیروی هوای نفس و آرزوهای دراز. با توجه به این نکته در مضمون این مناجات، هم واژه ی «امل»؛ به کار برده شده و هم واژه «امنیه»؛ و «مُنی»؛ می گوید کسی که آرزو داشته باشد و به تو آرزو ببندد، تو آرزویش را برآورده می کنی. ظاهر این کلام این است که آرزو و نیز آرزوهای طولانی عیبی ندارد. به هر حال این سؤال میماند که بالاخره انسان امیدوار باشد یا نه؟ دنبالِ هدف های بلند و دراز مدت برود یا نرود؟
نکتههایی را باید توجه کرد؛ یکی اینکه انسان طالب خیر است، امّا در شناختن مصادیقِ خیر، زیاد اشتباه می کند، «عَسی أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ عَسی أَنْ تُحِبُّوا شَیْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَکُمْ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ». یا در مقام تعارض بین دو چیزِ مطلوب، در اینکه کدامش را ترجیح بدهد درست نمی تواند محاسبه کند. گاهی چیزی را ترجیح می دهد که نباید بدهد. بنابراین امید صحیح بستن و آرزوی صحیح داشتن، وقتی است که انسان خیر واقعی را بشناسد. بعضی از مفسّرین گفته اند که در «إِنَّهُ لِحُبِّ الْخَیْرِ لَشَدِیدٌ»؛ یا درباره ی وصیت که «إِنْ تَرَکَ خَیْر»، معنای خیر یعنی مال. پیداست وقتی وصیت می کند راجع به مال است، امّا هر مالی خیر نیست!
در مناجات راجین دو واژه، مشابه رجاء ذکر شده است. یکی واژه ی «أمل»، یکی هم «اُمنیة»؛ و «تمنّی». معمولاً «أمل»؛ و «أمنیة»؛ را در فارسی «آرزو»؛ می گویند و «رجاء»؛ را «امید». گاهی «أمل»؛ را هم به «امید»؛ ترجمه می کنند. ظاهراً فرق استعمال اینها این است که وقتی انسان به امر مطلوب و خیری علاقه دارد، میداند برای رسیدن به آن، مقدماتی لازم است. گاهی مقدمات ساده ای است که فراهم شده یا به راحتی فراهم می شود؛ اینجا واژهی «امید»؛ به کار می رود. یک وقت مقدماتش طولانی تر است، احتیاج به همت و تلاش بیشتری دارد؛ اینجا واژه ی أمل و آرزو را به کار می بریم.
سؤال می شود آیا خوب است انسان امیدوار یا اهل آرزو باشد؟ یا نه، انسان نباید امیدی به آینده داشته باشد و حال را باید غنیمت بشمارد؟ و نیز آیا آرزوهای طولانی و دراز مدت خوب است یا نه؟ اجمالاً می دانیم که در روایات، «طول اَمل»؛ نکوهش شده است. از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده که من بر امتم از دو چیز میترسم، امیرالمؤمنین علیه السلام هم به مخاطبان فرمودند: برای شما از دو چیز می ترسم،؛ «اتِّبَاعَ الْهَوَی وَ طُولَ الْأَمَلِ»؛ پیروی هوای نفس و آرزوهای دراز. با توجه به این نکته در مضمون این مناجات، هم واژه ی «امل»؛ به کار برده شده و هم واژه «امنیه»؛ و «مُنی»؛ می گوید کسی که آرزو داشته باشد و به تو آرزو ببندد، تو آرزویش را برآورده می کنی. ظاهر این کلام این است که آرزو و نیز آرزوهای طولانی عیبی ندارد. به هر حال این سؤال میماند که بالاخره انسان امیدوار باشد یا نه؟ دنبالِ هدف های بلند و دراز مدت برود یا نرود؟
نکتههایی را باید توجه کرد؛ یکی اینکه انسان طالب خیر است، امّا در شناختن مصادیقِ خیر، زیاد اشتباه می کند، «عَسی أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ عَسی أَنْ تُحِبُّوا شَیْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَکُمْ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ». یا در مقام تعارض بین دو چیزِ مطلوب، در اینکه کدامش را ترجیح بدهد درست نمی تواند محاسبه کند. گاهی چیزی را ترجیح می دهد که نباید بدهد. بنابراین امید صحیح بستن و آرزوی صحیح داشتن، وقتی است که انسان خیر واقعی را بشناسد. بعضی از مفسّرین گفته اند که در «إِنَّهُ لِحُبِّ الْخَیْرِ لَشَدِیدٌ»؛ یا درباره ی وصیت که «إِنْ تَرَکَ خَیْر»، معنای خیر یعنی مال. پیداست وقتی وصیت می کند راجع به مال است، امّا هر مالی خیر نیست!
تاکنون نظری ثبت نشده است