display result search
منو
تفسیر آیه 8 سوره توبه

تفسیر آیه 8 سوره توبه

  • 1 تعداد قطعات
  • 6 دقیقه مدت قطعه
  • 430 دریافت شده
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره توبه - آیه 8

کَیْفَ وَإِن یَظْهَرُواْ عَلَیْکُمْ لَایَرْقُبُواْ فِیکُمْ إِلًّا وَلَا ذِمَّةً یُرْضُونَکُم بِأَفْوَ هِهِمْ وَتَأْبَى‏ قُلُوبُهُمْ وَأَکْثَرُهُمْ فَسِقُونَ‏

ترجمه
چگونه (مى‏ توان با آنان پیمانى داشت) در حالى که اگر بر شما دست یابند، هیچ خویشاوندى و پیمانى را درباره‏ شما مراعات نمى‏ کنند. شما را با زبانِ(نرم) خویش راضى مى‏ کنند، ولى دلهایشان پذیرا نیست و بیشترشان فاسق و (پیمان شکن)اند.



در میان اقوام و ملل مختلف، رسم است که کارهاى مهم و با ارزش را به نام بزرگى از بزرگان خویش که مورد احترام و علاقه‏ آنهاست، شروع مى‏ کنند تا آن کار میمون و مبارک گردد و به انجام رسد. البتّه آنان بر اساس اعتقادات صحیح یا فاسد خویش عمل مى ‏کنند. گاهى به نام بت‏ ها و طاغوت‏ ها و گاهى با نام خدا و به دست اولیاى خدا، کار را شروع مى ‏کنند. چنانکه در جنگ خندق، اوّلین کلنگ را رسول خدا بر زمین زد.
«بسم ‏اللَّه الرّحمن الرّحیم» سر آغاز کتاب الهى است. «بسم ‏اللَّه» نه تنها در ابتداى قرآن، بلکه در آغاز تمام کتاب ‏هاى آسمانى بوده است. در سر لوحه‏ کار و عمل همه‏ انبیا «بسم ‏اللَّه» قرار داشت. وقتى کشتى حضرت نوح در میان امواج طوفان به راه افتاد، نوح (ع) به یاران خود گفت: سوار شوید که «بسم‏ اللَّه مجراها و مرساها» یعنى حرکت و توقّف این کشتى با نام خداست. حضرت سلیمان‏ (ع) نیز وقتى ملکه سبا را به ایمان فراخواند، دعوت‌نامه خود را با جمله‏ «بسم ‏اللَّه الرّحمن الرّحیم» آغاز نمود.
حضرت على (ع) فرمود: «بسم ‏اللَّه»، مایه برکت کارها و ترک آن موجب نافرجامى است. همچنین آن حضرت به شخصى که جمله‏ «بسم ‏اللَّه» را مى‏ نوشت، فرمود: «جَوِّدها» آنرا نیکو بنویس.
بر زبان آوردن «بسم ‏اللَّه» در شروع هر کارى سفارش شده است؛ در خوردن و خوابیدن ونوشتن، سوارشدن بر مرکب و مسافرت و بسیارى کارهاى دیگر. حتّى اگر حیوانى بدون نام خدا ذبح شود، مصرف گوشت آن حرام است و این رمز آن است که خوراک انسان‏ هاى هدف‏دار و موحّد نیز باید جهت الهى داشته باشد.
در حدیث مى‏ خوانیم: «بسم‏اللَّه» را فراموش نکن، حتّى در نوشتن یک بیت شعر. و روایاتى در پاداش کسى که اوّلین بار «بسم ‏اللَّه» را به کودک یاد بدهد، وارد شده است.
سؤال: چرا در شروع هر کارى «بسم ‏اللَّه» سفارش شده است؟
پاسخ: «بسم ‏اللَّه» آرم و نشانه‏ مسلمانى است وباید همه کارهاى او رنگ الهى داشته باشد. همان گونه که محصولات و کالاهاى ساخت یک کارخانه، آرم و علامت آن کارخانه را دارد؛ خواه به صورت جزیى باشد یا کلّى. مثلاً یک کارخانه چینى سازى، علامت خود را روى تمام ظروف مى‏زند، خواه ظرف ‏هاى بزرگ باشد یا ظرف‏ هاى کوچک. یا این که پرچم هر کشورى هم بر فراز ادارات و مدارس و پادگان ‏هاى آن کشور است و هم بر فراز کشتى‏ هاى آن کشور در دریاها، و هم بر روى میز ادارى کارمندان.
سؤال: آیا «بسم ‏اللَّه الرّحمن الرّحیم» آیه‏اى مستقل است؟
پاسخ: به اعتقاد اهل‏ بیت رسول اللّه که صد سال سابقه بر سایر رهبران فقهى مذاهب دارند و در راه خدا به شهادت رسیده و در قرآن نیز عصمت و پاکى آنها به صراحت بیان شده است، آیه «بسم ‏اللَّه الرّحمن الرّحیم» آیه ‏اى مستقل و جزء قرآن است. فخر رازى در تفسیر خویش شانزده دلیل آورده که «بسم ‏اللَّه» جزء سوره است. آلوسى نیز همین اعتقاد را دارد. در مسند احمد نیز «بسم ‏اللَّه» جزء سوره شمرده شده است. برخى از افراد که بسم ‏اللَّه را جزء سوره ندانسته و یا در نماز آن را ترک کرده ‏اند، مورد اعتراض واقع شده‏ اند. در مستدرک حاکم آمده است: روزى معاویه در نماز «بسم ‏اللَّه» نگفت، مردم به او اعتراض کردند که «أسرقت أم نَیستَ»، آیه را دزدیدى یا فراموش کردى؟
امامان معصوم‏ (ع) اصرار داشتند که در نماز، بسم ‏اللَّه را بلند بگویند. امام باقر (ع) در مورد کسانى که «بسم ‏اللَّه» را در نماز نمى‏ خواندند و یا جزء سوره نمى‏ شمردند، مى ‏فرمود: «سَرقوا اکرم بهترین آیه قرآن را به سرقت بردند. در سنن بیهقى در ضمن حدیثى آمده است: چرا بعضى «بسم ‏اللَّه» را جزء سوره قرار نداده‏ اند!
شهید مطهّرى‏ قدس سره در تفسیر سوره حمد، ابن عباس، عاصم، کسایى، ابن ‏عمر، ابن‏ زبیر، عطاء، ابن ‏طاووس، فخررازى و سیوطى را از جمله کسانى معرّفى مى‏ کند که بسم اللَّه را جزء سوره مى‏ دانستند.
در تفسیر قرطبى از امام صادق‏ (ع) نقل شده است: «بسم‏ اللَّه» تاج سوره‏ است. تنها در آغاز سوره برائت (سوره توبه) «بسم ‏اللَّه» نیامده و این به فرموده حضرت على (ع) به خاطر آن است که «بسم‏ اللَّه» کلمه امان و رحمت است، و اعلام برائت از کفّار و مشرکان، با اظهار محبّت و رحمت سازگار نیست.


سیماى «بسم اللّه»
1. «بسم ‏اللَّه» نشانگر رنگ وصبغه‏ى الهى وبیانگر جهت‏گیرى توحیدى ماست.
2. «بسم ‏اللَّه» رمز توحید است وذکر نام دیگران به جاى آن رمز کفر، و قرین کردن نام خدا بانام دیگران، نشانه‏ شرک. نه در کنار نام خدا، نام دیگرى را ببریم ونه به جاى نام او.
3. «بسم‏ اللَّه» رمز بقا ودوام است. زیرا هرچه رنگ خدایى نداشته باشد، فانى است.
4. «بسم ‏اللَّه» رمز عشق به خدا وتوکّل به اوست. به کسى‏که رحمان و رحیم است عشق مى‏ورزیم و کارمان را با توکّل به او آغاز مى‏کنیم، که بردن نام او سبب جلب رحمت است.
5. «بسم ‏اللَّه» رمز خروج از تکبّر و اظهار عجز به درگاه الهى است.
6. «بسم ‏اللَّه» گام اوّل در مسیر بندگى و عبودیّت است.
7. «بسم ‏اللَّه» مایه فرار شیطان است. کسى که خدا را همراه داشت، شیطان در او مؤثّر نمى‏افتد.
8. «بسم ‏اللَّه» عامل قداست یافتن کارها و بیمه کردن آنهاست.
9. «بسم ‏اللَّه» ذکر خداست، یعنى خدایا! من تو را فراموش نکرده ‏ام.
10. «بسم‏ اللَّه» بیانگر انگیزه ماست، یعنى خدایا هدفم تو هستى نه مردم، نه طاغوت‏ها ونه جلوه‏ ها و نه هوس‏ ها.
11. امام رضا (ع) فرمود: «بسم ‏اللَّه» به اسم اعظم الهى، از سیاهى چشم به سفیدى آن نزدیک‏ تر است.
امام رضا (ع) مى فرماید(ع): بسم ‏اللَّه یعنى نشان بندگى خدا را بر خود مى‏ نهم.
نه فقط ذات او، بلکه نام او نیز از هر شریکى منزّه است؛ «سبّح اسم ربّک الاعلى» حتّى شروع کردن کار به نام خدا و محمد(ص) ممنوع است. اثبات‏ الهداة،

پیام ها

1- «بسم ‏اللَّه ‏الرّحمن ‏الرّحیم» در آغاز سوره، رمز آن است که مطالب سوره، از مبدأ حقّ و مظهر رحمت نازل شده است.
2- «بسم ‏اللَّه ‏الرّحمن ‏الرّحیم» در آغاز کتاب آسمانى، یعنى هدایت تنها با استعانت از او محقّق مى‏ شود.
3- «بسم ‏اللَّه» کلامى که سخن خداوند با مردم و سخن مردم با خدا، با آن شروع مى‏شود.
4- رحمت الهى همچون ذات او ابدى و همیشگى است. «اللَّه الرّحمن الرّحیم»
5 - بیان رحمت الهى در قالب‏ هاى گوناگون، نشانه‏ اصرار بر رحمت است. (هم قالب «رحمن»، هم قالب «رحیم») «الرّحمن الرّحیم»
6- شاید آوردن کلمه رحمان و رحیم در آغاز کتاب، نشانه این باشد که قرآن جلوه ‏اى از رحمت الهى است، همان گونه که اصل آفرینش و بعثت جلوه لطف و رحمت اوست. «الرّحمن الرّحیم»
شاید معناى اینکه مى‏ گویند: تمام قرآن در سوره حمد، و تمام سوره حمد در بسم ‏اللَّه، و تمام بسم‏ اللَّه در حرف (باء) خلاصه مى‏ شود، این باشد که آفرینش هستى و هدایت آن، همه با استمداد از اوست. چنانکه رسالت پیامبر اکرم نیز با نام او آغاز گردید. «اقرأ باسم ربّک»


منبع: پایگاه درس هایی از قرآن

قطعات

  • عنوان
    زمان
  • 6:39

مشخصات

ثبت نقد و نظر نقد و نظر

    تاکنون نظری ثبت نشده است

تصاویر

پایگاه سخنرانی مذهبی