display result search
- 12664
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 1 سوره توبه
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره توبه - آیه 1
بَرَآءَةٌ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِینَ عَهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِکِینَ
ترجمه
(این آیات اعلام جدائى و) بیزارى و برائتى است از سوى خدا و پیامبرش، نسبت به مشرکانى که با آنان پیمان بسته اید.
از این که براى این سوره در روایات، نام هاى «برائت» و «توبه» آمده است، مى فهمیم که جزء سوره انفال نیست، بلکه سوره اى مستقلّ است.
از این که سوره، به دلیل محتواى قهرآمیزش بدون «بسم اللَّه» شروع شده است، مى فهمیم که «بسم اللَّه» در هر سوره، متعلّق به همان سوره و جزء آن است، نه آنکه به عنوان تشریفات ویا...، در اوّل هر سوره بیاید.
اعلام برائت، به خاطر پیمان شکنى کفّار بود که در آیه 7 و 8 مطرح شده است، و گرنه قانون کلّى، مراعات پیمان هاست و تا طرفِ مقابل به پیمان وفادار باشد، باید آن را نگهداشت. چنانکه در آیهى 4 آمده است: «الاّ الّذینَ عاهَدتُم من المشرکِینَ ثمّ لَمینقُصوکم شیئاً ولم یُظاهروا علیکم اَحداً فاتّموا الیهم عهدهم الى مدّتهم» به میثاقتان با مشرکانى که پیمان نشکسته و توطئه اى نکرده اند، تا آخرِ مدّت وفادار بمانید. به علاوه مسلمانان به دلیل ضعف، تن به آن قرارداد دادند، وگرنه خواسته مسلمانان، قلع و قمع هر چه سریع تر شرک است.
ماجراى اعلان این آیات
در سال هشتم هجرى مکّه فتح شد، امّا مشرکان همچنان براى انجام مراسم عبادى خود که آمیخته با خرافات و انحرافات بود، به مکّه مى آمدند. از جمله عادات شان این بود؛ لباسى را که با آن طواف مى کردند، صدقه مى دادند. یک زن که مى خواست طواف هاى بیشترى انجام دهد، چون دیگر لباسى نداشت، به اجبار کفّار برهنه طواف کرد و مردم به او نگاه مىکردند.
این وضع براى پیامبر و مسلمانان که در اوج قدرت بودند، غیر قابل تحمّل بود. پیامبر منتظر فرمان خدا بود تا آنکه این سوره در مدینه نازل شد. پیامبر به ابوبکر مأموریت داد تا آیاتى از آن را بر مردم مکّه بخواند. شاید انتخاب ابوبکر به دلیل آن بود که او پیرمرد بود و کسى نسبت به او حساسیّت نداشت.
امّا وقتى او به نزدیک مکّه رسید، جبرئیل از سوى خدا پیام آورد که تلاوت آیات را باید کسى انجام دهد که از خاندان پیامبر باشد. آن حضرت، على (ع) را مأمور این کار کرد و فرمود: من از او هستم و او از من است. على (ع) در وسط راه آیات را از ابوبکر گرفت و به مکّه رفت و بر مشرکان قرائت نمود.
ماجراى تلاوت آیات این سوره توسّط على (ع)، در کتب اهل سنّت نیز آمده و از اصحاب، کسانى همچون ابوبکر و على (ع)، ابن عباس، انسبن مالک، جابربن عبداللَّه انصارى آن را روایت کردهاند و در مدارک بسیارى نقل شده است.
برخى از اهل سنّت تلاش کرده اند که آن را امرى عادّى جلوه دهند تا امتیازى براى حضرت على (ع) به حساب نیاید و تحویل مأموریت تلاوت را به على (ع)، براى تألیف دلِ او دانسته اند، نه امتیازى براى او. در حالى که براى به دست آوردن دل کسى، کارى بى خطر به او محوّل مى کنند، نه تلاوت آیاتِ برائت از مشرکین، آن هم در منطقه شرک و توسّط کسى که بسیارى از مشرکان را در جنگ ها کشته است و عدّه اى کینه او را در دل دارند!
وقتى خداوند به حضرت موسى (ع) فرمان داد که نزد فرعون رفته او را به توحید دعوت کند، وى گفت: خدایا من یک نفر از آنان را کشته ام، مى ترسم مرا به قصاص بکشند، برادرم را به همراه من بفرست. ولى على (ع) که تعداد زیادى از سران شرک را کشته بود، به تنهایى رفت و آیاتِ برائت را در نهایت آرامش خواند، آن هم در جاى حسّاسى چون منى و کنار جمره عقبه.
نکاتى که توسّط على (ع) به کفّار اعلام شد عبارت بود از:
1- اعلام برائت و لغو پیمان ها.
2- ممنوعیّت شرکت مشرکان در حج از سال آینده.
3- ممنوعیّت طواف در حالت برهنگى.
4- ممنوعیّت ورود مشرکان به خانه خدا.
در موارد زیادى از قرآن، خدا و رسول در کنار هم مطرح شده اند، از جمله:
الف: در هدیه و لطف. «اغناهم اللَّه ورسوله»
ب: در بیعت. «انّ الذین یبایعونک انما یبایعون اللَّه»
ج: در اطاعت و پیروى. «من یُطع الرسول فقد اطاع اللَّه»
د: در برائت و بیزارى از دیگران. «برائة من اللَّه و رسوله»
پیام ها
1- لغو اعتبار پیمان با مشرکین، از اختیارات رهبر است. «برآءةٌ من اللّه و رسوله»
(پیمانهاى بسته شده با مشرکین دربارهى عدم تعرّض به یکدیگر بوده است)
2- وفا به پیمان آرى، تسلیم توطئه شدن، هرگز.«برآءةٌ ... إلى الَّذین عاهدتم»
3- گرچه از نظر حقوقى، موظّفیم به پیمان وفادار باشیم، ولى برائت قلبى از مشرکان و منحرفان، یک اصل دینى است. «برآءةٌ من اللّه و رسوله»
4- گرچه قانونگذار خداست، «لایشرک فى حکمِه احداً» ولى در سیره و عمل، خدا و رسول در کنار هم هستند. «من اللَّه و رسوله»
5 - برائت، نشانه قاطعیّت و اقتدار است، همچنان که سکوت در برابر توطئه ها و پیمان شکنىها نشانه ضعف و ذلّت است. «برآءةٌ من اللّه و رسوله»
6- پیمان بستن با مشرکین در شرایطى مانع ندارد. «الّذین عاهدتم»
7- اگر به دلیل ترس از توطئه و خیانت، قراردادى لغو شد باید به مخالفان اعلام شود، تا غافل گیر نشوند.«برآءةٌ من اللَّه ...إلى ...المشرکین»
توضیحات
سیماى سوره توبه
این سوره که نهمین سوره قرآن کریم است، یکصد و بیست ونه آیه دارد و در سال نهم هجرى نازل شده است. قسمت هایى از آن قبل از جنگ تبوک، بخشى در حال جنگ و قسمت دیگر، بعد از آن نازل شده است.
مشهورترین نام هاى این سوره در روایات، «توبه» و «برائت» است. «توبه»، از آن جهت که در این سوره، بارها از توبه انسان و بازگشت لطف الهى سخن به میان آمده است، و «برائت»، بدان جهت که این سوره با اعلام برائت از مشرکان آغاز شده است.
برخى مفسّران به خاطر ارتباط مطالب این سوره با سوره «انفال»، این سوره را دنباله آن دانسته و گفته اند: به همین دلیل نیازى به «بسم اللَّه الرحمن الرحیم» نداشته است، ولى به عقیده ما که از اهل بیت پیامبر گرفته ایم، این سوره، مستقّل است و نداشتن «بسم اللَّه» به خاطر لحن قهرآمیز آن نسبت به مشرکین است، زیرا کلمه «بسم اللَّه»، نشان رحمت و امان است و این سوره با اعلام تنفّر از مشرکانِ پیمان شکن آغاز شده است. چنانکه حضرت على (ع) مى فرماید: «بسم اللّه» براى امان دادن و برائت براى رفع امان است.
در اهمیّت این سوره همین بس که رسول خدا فرمود: سوره هاى برائت و توحید، همراه با هفتاد هزار صف از فرشتگان نازل شد.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
بَرَآءَةٌ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِینَ عَهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِکِینَ
ترجمه
(این آیات اعلام جدائى و) بیزارى و برائتى است از سوى خدا و پیامبرش، نسبت به مشرکانى که با آنان پیمان بسته اید.
از این که براى این سوره در روایات، نام هاى «برائت» و «توبه» آمده است، مى فهمیم که جزء سوره انفال نیست، بلکه سوره اى مستقلّ است.
از این که سوره، به دلیل محتواى قهرآمیزش بدون «بسم اللَّه» شروع شده است، مى فهمیم که «بسم اللَّه» در هر سوره، متعلّق به همان سوره و جزء آن است، نه آنکه به عنوان تشریفات ویا...، در اوّل هر سوره بیاید.
اعلام برائت، به خاطر پیمان شکنى کفّار بود که در آیه 7 و 8 مطرح شده است، و گرنه قانون کلّى، مراعات پیمان هاست و تا طرفِ مقابل به پیمان وفادار باشد، باید آن را نگهداشت. چنانکه در آیهى 4 آمده است: «الاّ الّذینَ عاهَدتُم من المشرکِینَ ثمّ لَمینقُصوکم شیئاً ولم یُظاهروا علیکم اَحداً فاتّموا الیهم عهدهم الى مدّتهم» به میثاقتان با مشرکانى که پیمان نشکسته و توطئه اى نکرده اند، تا آخرِ مدّت وفادار بمانید. به علاوه مسلمانان به دلیل ضعف، تن به آن قرارداد دادند، وگرنه خواسته مسلمانان، قلع و قمع هر چه سریع تر شرک است.
ماجراى اعلان این آیات
در سال هشتم هجرى مکّه فتح شد، امّا مشرکان همچنان براى انجام مراسم عبادى خود که آمیخته با خرافات و انحرافات بود، به مکّه مى آمدند. از جمله عادات شان این بود؛ لباسى را که با آن طواف مى کردند، صدقه مى دادند. یک زن که مى خواست طواف هاى بیشترى انجام دهد، چون دیگر لباسى نداشت، به اجبار کفّار برهنه طواف کرد و مردم به او نگاه مىکردند.
این وضع براى پیامبر و مسلمانان که در اوج قدرت بودند، غیر قابل تحمّل بود. پیامبر منتظر فرمان خدا بود تا آنکه این سوره در مدینه نازل شد. پیامبر به ابوبکر مأموریت داد تا آیاتى از آن را بر مردم مکّه بخواند. شاید انتخاب ابوبکر به دلیل آن بود که او پیرمرد بود و کسى نسبت به او حساسیّت نداشت.
امّا وقتى او به نزدیک مکّه رسید، جبرئیل از سوى خدا پیام آورد که تلاوت آیات را باید کسى انجام دهد که از خاندان پیامبر باشد. آن حضرت، على (ع) را مأمور این کار کرد و فرمود: من از او هستم و او از من است. على (ع) در وسط راه آیات را از ابوبکر گرفت و به مکّه رفت و بر مشرکان قرائت نمود.
ماجراى تلاوت آیات این سوره توسّط على (ع)، در کتب اهل سنّت نیز آمده و از اصحاب، کسانى همچون ابوبکر و على (ع)، ابن عباس، انسبن مالک، جابربن عبداللَّه انصارى آن را روایت کردهاند و در مدارک بسیارى نقل شده است.
برخى از اهل سنّت تلاش کرده اند که آن را امرى عادّى جلوه دهند تا امتیازى براى حضرت على (ع) به حساب نیاید و تحویل مأموریت تلاوت را به على (ع)، براى تألیف دلِ او دانسته اند، نه امتیازى براى او. در حالى که براى به دست آوردن دل کسى، کارى بى خطر به او محوّل مى کنند، نه تلاوت آیاتِ برائت از مشرکین، آن هم در منطقه شرک و توسّط کسى که بسیارى از مشرکان را در جنگ ها کشته است و عدّه اى کینه او را در دل دارند!
وقتى خداوند به حضرت موسى (ع) فرمان داد که نزد فرعون رفته او را به توحید دعوت کند، وى گفت: خدایا من یک نفر از آنان را کشته ام، مى ترسم مرا به قصاص بکشند، برادرم را به همراه من بفرست. ولى على (ع) که تعداد زیادى از سران شرک را کشته بود، به تنهایى رفت و آیاتِ برائت را در نهایت آرامش خواند، آن هم در جاى حسّاسى چون منى و کنار جمره عقبه.
نکاتى که توسّط على (ع) به کفّار اعلام شد عبارت بود از:
1- اعلام برائت و لغو پیمان ها.
2- ممنوعیّت شرکت مشرکان در حج از سال آینده.
3- ممنوعیّت طواف در حالت برهنگى.
4- ممنوعیّت ورود مشرکان به خانه خدا.
در موارد زیادى از قرآن، خدا و رسول در کنار هم مطرح شده اند، از جمله:
الف: در هدیه و لطف. «اغناهم اللَّه ورسوله»
ب: در بیعت. «انّ الذین یبایعونک انما یبایعون اللَّه»
ج: در اطاعت و پیروى. «من یُطع الرسول فقد اطاع اللَّه»
د: در برائت و بیزارى از دیگران. «برائة من اللَّه و رسوله»
پیام ها
1- لغو اعتبار پیمان با مشرکین، از اختیارات رهبر است. «برآءةٌ من اللّه و رسوله»
(پیمانهاى بسته شده با مشرکین دربارهى عدم تعرّض به یکدیگر بوده است)
2- وفا به پیمان آرى، تسلیم توطئه شدن، هرگز.«برآءةٌ ... إلى الَّذین عاهدتم»
3- گرچه از نظر حقوقى، موظّفیم به پیمان وفادار باشیم، ولى برائت قلبى از مشرکان و منحرفان، یک اصل دینى است. «برآءةٌ من اللّه و رسوله»
4- گرچه قانونگذار خداست، «لایشرک فى حکمِه احداً» ولى در سیره و عمل، خدا و رسول در کنار هم هستند. «من اللَّه و رسوله»
5 - برائت، نشانه قاطعیّت و اقتدار است، همچنان که سکوت در برابر توطئه ها و پیمان شکنىها نشانه ضعف و ذلّت است. «برآءةٌ من اللّه و رسوله»
6- پیمان بستن با مشرکین در شرایطى مانع ندارد. «الّذین عاهدتم»
7- اگر به دلیل ترس از توطئه و خیانت، قراردادى لغو شد باید به مخالفان اعلام شود، تا غافل گیر نشوند.«برآءةٌ من اللَّه ...إلى ...المشرکین»
توضیحات
سیماى سوره توبه
این سوره که نهمین سوره قرآن کریم است، یکصد و بیست ونه آیه دارد و در سال نهم هجرى نازل شده است. قسمت هایى از آن قبل از جنگ تبوک، بخشى در حال جنگ و قسمت دیگر، بعد از آن نازل شده است.
مشهورترین نام هاى این سوره در روایات، «توبه» و «برائت» است. «توبه»، از آن جهت که در این سوره، بارها از توبه انسان و بازگشت لطف الهى سخن به میان آمده است، و «برائت»، بدان جهت که این سوره با اعلام برائت از مشرکان آغاز شده است.
برخى مفسّران به خاطر ارتباط مطالب این سوره با سوره «انفال»، این سوره را دنباله آن دانسته و گفته اند: به همین دلیل نیازى به «بسم اللَّه الرحمن الرحیم» نداشته است، ولى به عقیده ما که از اهل بیت پیامبر گرفته ایم، این سوره، مستقّل است و نداشتن «بسم اللَّه» به خاطر لحن قهرآمیز آن نسبت به مشرکین است، زیرا کلمه «بسم اللَّه»، نشان رحمت و امان است و این سوره با اعلام تنفّر از مشرکانِ پیمان شکن آغاز شده است. چنانکه حضرت على (ع) مى فرماید: «بسم اللّه» براى امان دادن و برائت براى رفع امان است.
در اهمیّت این سوره همین بس که رسول خدا فرمود: سوره هاى برائت و توحید، همراه با هفتاد هزار صف از فرشتگان نازل شد.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
کاربر مهمان
کاربر مهمان
کاربر مهمان
کاربر مهمان
کاربر مهمان