display result search
- 12121
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 1 سوره انفال
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره انفال- آیه 1
یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْأَنفَالِ قُلِ الْأَنفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُواْ اللَّهَ وَ أَصْلِحُواْ ذَاتَ بَیْنِکُمْ وَ أَطِیعُواْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ
ترجمه
(اى پیامبر!) از تو دربارهى انفال (غنائم جنگى و اموال عمومى) مىپرسند (که از آن کیست؟) بگو: انفال، از آنِ خدا و پیامبر است. پس، از خداوند پروا کنید و (روابط) میان خودتان را اصلاح کنید و اگر ایمان دارید، از خدا و رسولش اطاعت کنید.
در قرآن حدود 130 بار واژه سؤال و مشتقّات آن، از جمله 15 بار عبارت «یسئلونک» آمده است.
«انفال» جمع «نَفل»، به معناى زیاده و عطیّه است. چنانکه به زیادتر از نمازهاى واجب، نافله گفته مى شود و عطاى فرزند به حضرت ابراهیم «نافله» به حساب آمده است. «و وهبنا له اسحاق و یعقوب نافلة»
در روایات و کتب فقهى، منابع طبیعى و ثروت هاى عمومى، غنائم جنگى، اموال بى صاحب مثل زمینى که صاحبش آن را رها کرده و اموال مردگان بى وارث، جنگل ها، درّه ها، نیزارها، زمینه اى موات، معادن و... همه از انفال محسوب شده اند.
چون قبل از اسلام، نحوهى توزیع غنائم بر اساس تبعیضات بود، پس از جنگ بدر که اوّلین جنگ مسلمانان و همراه با غنائم بسیار بود، در اینکه غنائم را چه باید کرد و به چه کسانى مىرسد و چه کسانى اولویّت دارند، نظرهاى مختلفى وجود داشت. سرانجام با سؤال و درخواست مردم از پیامبر اکرم، آن حضرت شخصاً به تقسیم غنائم پرداخت و به طور عادلانه و یکسان میان مردم تقسیم کرد تا تبعیضات موهوم دوره جاهلى را از میان برداشته و از مستضعفان حمایت کند، هر چند برخى، از این برابرى رنجیدند.
گرچه آیات این سوره درباره جنگ بدر است و این آیه نیز بیشتر نظر به غنائم جنگى دارد، ولى اختصاص به آن ندارد.
امام صادق (ع) فرمود: سهم خداوند از انفال، زیر نظر رسول خدا مصرف مى شود.
در روایات، پاداش اصلاح و آشتى میان مردم، از یک سال نماز و روزه مستحبّى هم بیشتر ذکر شده است. امام صادق(ع) به شاگرد خود مفضّل فرمود: اگر میان دو نفر از طرفداران ما نزاعى پیش آمد، از مال من خرج کن و میان آنان آشتى بده.
در اسلام، تقویت و تحکیم پیوندها و از میان بردن اسباب تفرقه و نفاق به قدرى اهمیّت دارد که در بعضى مراحل نه تنها اصلاح ذات البین واجب است، بلکه از بیت المال نیز مى توان براى آن استفاده کرد.
پیام ها
1- سؤال مردم درباره انفال و پاسخ پیامبر به آنان، نشان دهنده دخالت اسلام در شئون اقتصادى جامعه است. «یسئلونک...»
2- مرجع و محلّ بیان احکام و مسائل اقتصادى، رهبر الهى است. «یسئلونک عن الانفال قل»
3- هدف از جهاد در اسلام، پیروزى حقّ بر باطل است. غنائم، مسأله فرعى و اضافى است. («انفال»، به معناى «زیاده» است.)
4- مالکیّت اموال عمومى از خداست، پس باید در دست مقدّس ترین و محبوبترین مردم قرار گیرد. «قل الانفال للّه والرسول»
5 - حکومت اسلامى پشتوانه اقتصادى مى خواهد و انفال، پشتوانه نظام اسلامى است. «الانفال للّه والرسول»
6- اسلام براى منابع طبیعى و ثروت هاى عمومى نیز قانون دارد. «الانفال للّه و الرسول»
7- تمام مصارف رسولاللّه، در شعاع اهداف الهى است. «للّه والرسول»
8 - حفظ اموال عمومى، پاکى و پروا لازم دارد. «فاتّقوا اللّه» (زیرا بیت المال و اموال عمومى، مى تواند بسترى براى سوءاستفاده باشد.)
9- کسى که قصد اصلاح در جامعه دارد، باید خودش اهل تقوا باشد. «فاتّقوا اللّه و أصلحوا»
10- حفظ وحدت و اصلاح میان مردم، بر همگان لازم است. «أصلحوا ذات بینکم»
11- مؤمن باید در میدان هاى اخلاق، جامعه و سیاست، به دستورات الهى عمل کند تا مشروعیّت داشته وبه موفقیّت برسد. «فاتّقوا اللّه و اصلحوا ذات بینکم و أطیعوا اللّه و رسوله»
12- ایمان تنها در قلب نیست، جلوه خارجى و اطاعت عملى هم مى خواهد. «أطیعوا... ان کنتم مؤمنین»
13- ممکن است کسانى در آزمایش جانفشانى و حضور در جبهه قبول شوند، ولى در آزمایش مالى و تقسیم غنائم و انفال مردود گردند. «ان کنتم مؤمنین»
14- جبهه رفتن به تنهایى نشانه ایمان کامل نیست، طمع نداشتن به غنائم، حفظ اخوّت و تسلیم در برابر رهبرى هم لازم است. (کلّ آیه)
توضیحات
سیماى سوره انفال
این سوره هفتاد و پنج آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
این سوره به دلیل کلمه «انفال» که در آغاز آن آمده و همچنین بیان احکام انفال و ثروت هاى عمومى، به «انفال» نامگذارى شده است.
نام دیگر این سوره، «بدر» است، زیرا بیشتر آیاتش پیرامون جنگ بدر است که اوّلین نبرد مسلمانان با مشرکین مى باشد و مسلمانان از امدادهاى الهى و نصرت خدا برخوردار شدند.
در این سوره، در کنار مطرح شدن جنگ بدر، به طور ظریفى ویژگى هاى سپاه حقّ در مقابل سپاه باطل نیز بیان شده است. همچنین درس هایى از تاریخ پیامبر اسلام وچگونگى رفتار آن حضرت با مسلمانان و مسائلى همچون انفال، بیت المال، احکام جهاد، غنائم، اسیران و خمس و چگونگى تقسیم آن، ماجراى هجرت و لیلةالمبیت، صفات مؤمنان واقعى، جلوگیرى از اختلاف و تفرقه و... بیان شده است.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْأَنفَالِ قُلِ الْأَنفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُواْ اللَّهَ وَ أَصْلِحُواْ ذَاتَ بَیْنِکُمْ وَ أَطِیعُواْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ
ترجمه
(اى پیامبر!) از تو دربارهى انفال (غنائم جنگى و اموال عمومى) مىپرسند (که از آن کیست؟) بگو: انفال، از آنِ خدا و پیامبر است. پس، از خداوند پروا کنید و (روابط) میان خودتان را اصلاح کنید و اگر ایمان دارید، از خدا و رسولش اطاعت کنید.
در قرآن حدود 130 بار واژه سؤال و مشتقّات آن، از جمله 15 بار عبارت «یسئلونک» آمده است.
«انفال» جمع «نَفل»، به معناى زیاده و عطیّه است. چنانکه به زیادتر از نمازهاى واجب، نافله گفته مى شود و عطاى فرزند به حضرت ابراهیم «نافله» به حساب آمده است. «و وهبنا له اسحاق و یعقوب نافلة»
در روایات و کتب فقهى، منابع طبیعى و ثروت هاى عمومى، غنائم جنگى، اموال بى صاحب مثل زمینى که صاحبش آن را رها کرده و اموال مردگان بى وارث، جنگل ها، درّه ها، نیزارها، زمینه اى موات، معادن و... همه از انفال محسوب شده اند.
چون قبل از اسلام، نحوهى توزیع غنائم بر اساس تبعیضات بود، پس از جنگ بدر که اوّلین جنگ مسلمانان و همراه با غنائم بسیار بود، در اینکه غنائم را چه باید کرد و به چه کسانى مىرسد و چه کسانى اولویّت دارند، نظرهاى مختلفى وجود داشت. سرانجام با سؤال و درخواست مردم از پیامبر اکرم، آن حضرت شخصاً به تقسیم غنائم پرداخت و به طور عادلانه و یکسان میان مردم تقسیم کرد تا تبعیضات موهوم دوره جاهلى را از میان برداشته و از مستضعفان حمایت کند، هر چند برخى، از این برابرى رنجیدند.
گرچه آیات این سوره درباره جنگ بدر است و این آیه نیز بیشتر نظر به غنائم جنگى دارد، ولى اختصاص به آن ندارد.
امام صادق (ع) فرمود: سهم خداوند از انفال، زیر نظر رسول خدا مصرف مى شود.
در روایات، پاداش اصلاح و آشتى میان مردم، از یک سال نماز و روزه مستحبّى هم بیشتر ذکر شده است. امام صادق(ع) به شاگرد خود مفضّل فرمود: اگر میان دو نفر از طرفداران ما نزاعى پیش آمد، از مال من خرج کن و میان آنان آشتى بده.
در اسلام، تقویت و تحکیم پیوندها و از میان بردن اسباب تفرقه و نفاق به قدرى اهمیّت دارد که در بعضى مراحل نه تنها اصلاح ذات البین واجب است، بلکه از بیت المال نیز مى توان براى آن استفاده کرد.
پیام ها
1- سؤال مردم درباره انفال و پاسخ پیامبر به آنان، نشان دهنده دخالت اسلام در شئون اقتصادى جامعه است. «یسئلونک...»
2- مرجع و محلّ بیان احکام و مسائل اقتصادى، رهبر الهى است. «یسئلونک عن الانفال قل»
3- هدف از جهاد در اسلام، پیروزى حقّ بر باطل است. غنائم، مسأله فرعى و اضافى است. («انفال»، به معناى «زیاده» است.)
4- مالکیّت اموال عمومى از خداست، پس باید در دست مقدّس ترین و محبوبترین مردم قرار گیرد. «قل الانفال للّه والرسول»
5 - حکومت اسلامى پشتوانه اقتصادى مى خواهد و انفال، پشتوانه نظام اسلامى است. «الانفال للّه والرسول»
6- اسلام براى منابع طبیعى و ثروت هاى عمومى نیز قانون دارد. «الانفال للّه و الرسول»
7- تمام مصارف رسولاللّه، در شعاع اهداف الهى است. «للّه والرسول»
8 - حفظ اموال عمومى، پاکى و پروا لازم دارد. «فاتّقوا اللّه» (زیرا بیت المال و اموال عمومى، مى تواند بسترى براى سوءاستفاده باشد.)
9- کسى که قصد اصلاح در جامعه دارد، باید خودش اهل تقوا باشد. «فاتّقوا اللّه و أصلحوا»
10- حفظ وحدت و اصلاح میان مردم، بر همگان لازم است. «أصلحوا ذات بینکم»
11- مؤمن باید در میدان هاى اخلاق، جامعه و سیاست، به دستورات الهى عمل کند تا مشروعیّت داشته وبه موفقیّت برسد. «فاتّقوا اللّه و اصلحوا ذات بینکم و أطیعوا اللّه و رسوله»
12- ایمان تنها در قلب نیست، جلوه خارجى و اطاعت عملى هم مى خواهد. «أطیعوا... ان کنتم مؤمنین»
13- ممکن است کسانى در آزمایش جانفشانى و حضور در جبهه قبول شوند، ولى در آزمایش مالى و تقسیم غنائم و انفال مردود گردند. «ان کنتم مؤمنین»
14- جبهه رفتن به تنهایى نشانه ایمان کامل نیست، طمع نداشتن به غنائم، حفظ اخوّت و تسلیم در برابر رهبرى هم لازم است. (کلّ آیه)
توضیحات
سیماى سوره انفال
این سوره هفتاد و پنج آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
این سوره به دلیل کلمه «انفال» که در آغاز آن آمده و همچنین بیان احکام انفال و ثروت هاى عمومى، به «انفال» نامگذارى شده است.
نام دیگر این سوره، «بدر» است، زیرا بیشتر آیاتش پیرامون جنگ بدر است که اوّلین نبرد مسلمانان با مشرکین مى باشد و مسلمانان از امدادهاى الهى و نصرت خدا برخوردار شدند.
در این سوره، در کنار مطرح شدن جنگ بدر، به طور ظریفى ویژگى هاى سپاه حقّ در مقابل سپاه باطل نیز بیان شده است. همچنین درس هایى از تاریخ پیامبر اسلام وچگونگى رفتار آن حضرت با مسلمانان و مسائلى همچون انفال، بیت المال، احکام جهاد، غنائم، اسیران و خمس و چگونگى تقسیم آن، ماجراى هجرت و لیلةالمبیت، صفات مؤمنان واقعى، جلوگیرى از اختلاف و تفرقه و... بیان شده است.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
کاربر مهمان