تفسیر آیه 188 سوره اعراف

1 تعداد قطعات
9 دقیقه مدت قطعه
372 دریافت شده

پخش

نام سریالی : تفسیر سوره اعراف

منو

توضیحات
قطعات
مشخصات
تصاویر

سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره اعراف- آیه 188

قُل لِّا أَمْلِکُ لِنَفْسِى نَفْعاً وَلَا ضَرّاً إِلَّا مَا شَآءَ اللَّهُ وَلَوْ کُنتُ أَعْلَمُ الْغَیْبَ لَاسْتَکْثَرْتُ مِنَ الْخَیْرِ وَمَا مَسَّنِىَ السُّوءُ إِنْ أَنَاْ إِلَّا نَذِیرٌ وَ بَشِیرٌ لِّقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ‏
ترجمه
بگو: من مالک هیچ سود و زیانى براى خودم نیستم، مگر آنچه را خدا بخواهد (و از غیب و اسرار نهان نیز خبر ندارم، مگر هر چه خدا بخواهد) و اگر غیب مى‏دانستم، منافع زیادى براى خودم فراهم مى‏کردم وهرگز به من زیانى نمى‏رسید. من جز هشداردهنده و بشارت‏دهنده براى گروهى که ایمان مى‏آورند نیستم.

در قرآن و روایات، مطالبى بیان شده است که نشان مى‏دهد انبیا و اولیاى الهى علم غیب داشته‏اند، همچنین آیات و روایاتى نظیر همین آیه به چشم مى‏خورد که نشانگر آن است که آنان علم غیب ندارند! جمع میان این دو دسته آیات و روایات به چند صورت است:
الف: آنجا که مى‏فرماید علم غیب نمى‏دانند، مراد آن است که آن بزرگواران از پیش خود غیب نمى‏دانند و آنجا که مى‏گوید غیب مى‏دانند، یعنى با اراده و الهام و وحى خدا مى‏دانند، نظیر آنکه مى‏گوییم: فلان شهر نفت ندارد یا نفت دارد که مراد ما از نداشتن این است که زمین آن نفت‏خیز نیست، یعنى از خود نفتى ندارد و مراد از داشتن نفت آن است که به وسیله‏ى لوله و ماشین و کشتى و قطار، نفت به آنجا مى‏رسد.
ب: علم غیب، دو گونه است که انبیا بخش اعظم آن را مى‏دانند، نظیر اخبارى که قرآن به نام غیب به پیامبر اسلام وحى فرمود: «تلک من انباء الغیب نوحیها الیک» و بخشى از علم غیب مخصوص خداوند است و هیچ کس از آن اطّلاعى ندارد، نظیر علم به زمان برپایى قیامت. پس آنجا که نمى‏دانند یعنى بخش مخصوص به خداوند را نمى‏دانند و آنجا که مى‏دانند، یعنى بخشى دیگر را مى‏دانند.
ج: مخاطبین آن بزرگواران متفاوت بودند؛ بعضى اهل غلوّ و مبالغه بودند که پیامبران و ائمّه اطهار به آنان مى‏ فرمودند: ما غیب نمى‏دانیم تا درباره‏ آنان مبالغه نکنند. و بعضى در معرفت آن بزرگواران ناقص بودند، که پیامبر و امام، براى رشد آنان، گوشه‏اى از علم غیب خود را عرضه مى‏ کردند.
د: مراد از نداشتن علم غیب، نداشتن حضور ذهنى است. ولى به فرموده‏ى روایات براى امامان معصوم عمودى از نور است که با مراجعه به آن از همه چیز آگاهى پیدا مى‏ کنند. نظیر انسانى که مى‏گوید من شماره‏ تلفن فلانى را نمى‏دانم، ولى دفترچه راهنمایى دارد که مى‏تواند با مراجعه به آن همه شماره‏ ها را بداند.
ه : آگاهى از غیب، همه جا نشانه‏ى کمال نیست، بلکه گاهى نقص است. مثلاً شبى که حضرت على علیه السلام در جاى پیامبر خوابیدند، اگر علم داشتند که مورد خطر قرار نمى ‏گیرند، کمالى براى آن حضرت محسوب نمى‏شد، زیرا در این صورت، همه حاضر بودند جاى آن حضرت بخوابند. در اینجا کمال به ندانستن است.
و: خداوند علم غیبى را که توقّع سود و زیان در آن است، به آنان مرحمت نمى‏کند. نظیر همین آیه‏ى مورد بحث، ولى در مواردى که هدف از علم غیب، ارشاد و هدایت مردم باشد، خداوند آنان را آگاه مى‏سازد، همان‏گونه که عیسى (ع)به یاران خود فرمود: من مى‏توانم بگویم که شما مردم در خانه‏ى خود نیز چه چیزى را ذخیره کرده‏اید. «و ماتدّخرون فى بیوتکم»
بعضى مفسران گفته ‏اند که اهل مکّه به رسول‏ خدا گفتند: اگر با خدا ارتباط دارى، چرا از گرانى و ارزانى اجناس در آینده با خبر نمى‏ شوى تا بتوانى سود و منفعتى بدست آورى و آنچه به زیان شماست، کنار بگذارى، که آیات فوق نازل شد.

پیام ها
1- هر که ایمانش بیشتر باشد، نسبت به تکلیف و خواست الهى تسلیم‏تر است و خود بیشتر احساس عجز مى‏کند. «لا أملک لنفسى ...»
2- همه‏ سود و زیان‏ ها را به اراده و خواست خدا بدانیم. «الاّ ما شاء اللّه»
3- پیامبر از پیش خود و براى زندگى شخصى خویش، غیب نمى‏داند. اخبار غیبى به عنوان پیامبر بودن به او داده شده، آن هم از سوى خدا. «لو کنت ...»
4- زمان برپایى قیامت، از امور غیبى است. «یسئلونک عن الساعة... و لو کنت اعلم الغیب»
5 - شناخت آینده، زمینه‏ ساز رفاه و آسایش، و جهل به آن، زمینه‏ ساز زیان و مشکلات است. «لو کنت اعلم الغیب لاستکثرت...»
6- زندگانى پیامبر اکرم مانند مردم دیگر، آمیخته با رنج و سختى بود. «و ما مسّنى السوء»
7- پیامبر مژده‏رسان و بیم دهنده‏ همه‏ بشر است، امّا تنها مؤمنان که تحت تأثیر قرار مى‏ گیرند. «نذیر و بشیر لقوم یؤمنون»

منبع: پایگاه درس هایی از قرآن