display result search
- 12010
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 55 سوره مائده
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره مائده- آیه 55
در شأن نزول آیه آمده است: سائلى وارد مسجد رسول خدا شد و از مردم درخواست کمک کرد. کسى چیزى به او نداد. حضرت على (ع) در حالى که به نماز مشغول بود، در حال رکوع، انگشتر خود را به سائل بخشید. در تکریم این بخشش، این آیه نازل شد.
ماجراى فوق را ده نفر از اصحاب پیامبر مانند ابن عباس، عمّار یاسر، جابربن عبداللّه، ابوذر، اَنسبن مالک، بلال و... نقل کرده اند و شیعه و سنّى در این شأن نزول، توافق دارند. عمّار یاسر مى گوید: پس از انفاق انگشتر در نماز و نزول آیه بود که رسول خدا فرمود: «مَن کنتُ مولاه فعلىّ مولاه».
پیامبر اکرم در غدیرخم، براى بیان مقام حضرت على (ع) این آیه را تلاوت فرمود. و خود على (ع) نیز براى حقّانیّت خویش، بارها این آیه را مى خواند. ابوذر که خود شاهد ماجرا بوده است، در مسجد الحرام براى مردم داستان فوق را نقل مىکرد.
کلمه «ولىّ» در این آیه، به معناى دوست و یاور نیست، چون دوستى و یارى مربوط به همه مسلمانان است، نه آنان که در حال رکوع انفاق مى کنند.
امام صادق (ع) فرمودند: منظور از «الّذین آمنوا...»، على (ع) و اولاد او، ائمّه تا روز قیامت هستند. پس هرکس از اولاد او به جایگاه امامت رسید با این ویژگى مثل اوست، آنان صدقه مىدهند در حال رکوع.
مرحوم فیض کاشانى در کتاب نوادر، حدیثى را نقل مى کند که بر اساس آن سایر امامان معصوم نیز در حال نماز و رکوع به فقرا صدقه داده اند که این عمل با جمع بودن کلمات «یقیمون، یؤتون، الراکعون» سازگارتر است.
امام باقر (ع) فرمود: خداوند پیامبرش را دستور داد که ولایت على (ع) را مطرح کند و این آیه را نازل کرد.
بهترین معرّفى آن است که اوصاف و خصوصیّات کسى گفته شود و مخاطبان، خودشان مصداق آن را پیدا کنند. (آیه بدون نام بردن از على (ع)، اوصاف و افعال او را برشمرده است)
امام صادق (ع) فرمود: على (ع) هزاران شاهد در غدیر خم داشت، ولى نتوانست حقّ خود را بگیرد، در حالى که اگر یک مسلمان دو شاهد داشته باشد، حقّ خود را مى گیرد!
ولایت فقیه در راستاى ولایت امام معصوم است. در مقبوله عمربن حنظله از امام صادق (ع) مى خوانیم: بنگرید به آن کس که حدیث ما را روایت کند و در حلال و حرام ما نظر نماید و احکام ما را بشناسد. پس به حکومت او راضى باشید که من او را بر شما حاکم قرار دادم. «فانّى قد جعلته علیکم حاکماً...».
پیام ها
1- اسلام، هم دین ولایت است و هم دین برائت. هم جاذبه دارد و هم دافعه. آیات قبل، از پذیرش ولایت یهود و نصارى نهى کرد، این آیه مى فرماید: خدا و رسول و کسى را که در رکوع انگشتر داد، ولىّ خود قرار دهید. «یا ایّها الّذین آمنوا لا تتّخذوا... انّما ولیّکم اللَّه...»
2- از اینکه به جاى «اولیائکم»، «ولیّکم» آمده ممکن است استفاده شود که روح ولایت پیامبر و علىعلیهما السلام، شعاع ولایت الهى است. «ولیّکم»
3- معمولاً در قرآن نماز و زکات در کنار هم مطرح شده است، ولى در این آیه، هر دو به هم آمیخته اند. (دادن زکات در حال نماز) «الّذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکاة و هم راکعون»
4- کسانى که اهل نماز و زکات نیستند، حقّ ولایت بر مردم را ندارند. «انّما ولیّکم اللَّه...» («انّما»، نشانه انحصار ولایت در افراد خاصّ است)
5 - براى توجّه به محرومان، نماز هم مانع نیست. «یؤتون الزکاة و هم راکعون» (آرى، فقیر نباید از جمع مسلمانان دست خالى برگردد.)
6- ولایت از آنِ کسانى است که نسبت به اقامه نماز و پرداخت زکات پایدار باشد. «یقیمون الصلوة ویؤتون...» («یقیمون» و«یؤتون» نشانه دوام است)
7- هرگونه ولایت، حکومت و سرپرستى که از طریق خدا و رسول و امام نباشد، باطل است. «انّما ولیّکم اللَّه...» (کلمه «انّما» علامت حصر است)
8 - توجّه به خلق براى خدا در حال نماز، با اقامه نماز منافات ندارد.«یؤتون الزکاة و هم راکعون»
9- کسى که نسبت به فقرا بى تفاوت باشد، نباید رهبر و ولىّ شما باشد. «انّما ولیّکم اللَّه... و یؤتون الزکاة»
10- کارهاى جزئى (مثل انفاق انگشتر) نماز را باطل نمى کند. «یقیمون الصلوة و یؤتون الزکاة و هم راکعون»
11- در فرهنگ قرآن، به صدقه مستحبّى هم «زکات» گفته مى شود. «یؤتون الزکاة»
12- ولایت ها در طول یکدیگرند، نه در برابر یکدیگر. ولایت بر مسلمین، ابتدا از آنِ خداست، سپس پیامبر، آنگاه امام. «انّما ولیّکم اللَّه و رسوله و الّذین آمنوا...»
13- حضرت على (ع) در زمان خود پیامبر نیز ولایت داشته است. «انّما ولیّکم اللَّه و رسوله» (ظاهر ولایت، ولایت بالفعل است، نه ولایت بالقوّه. زیرا ولایت در آیه یکبار به کار برده شده که یا همه بالفعل است و یا همه بالقوّه مى باشد)
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
در شأن نزول آیه آمده است: سائلى وارد مسجد رسول خدا شد و از مردم درخواست کمک کرد. کسى چیزى به او نداد. حضرت على (ع) در حالى که به نماز مشغول بود، در حال رکوع، انگشتر خود را به سائل بخشید. در تکریم این بخشش، این آیه نازل شد.
ماجراى فوق را ده نفر از اصحاب پیامبر مانند ابن عباس، عمّار یاسر، جابربن عبداللّه، ابوذر، اَنسبن مالک، بلال و... نقل کرده اند و شیعه و سنّى در این شأن نزول، توافق دارند. عمّار یاسر مى گوید: پس از انفاق انگشتر در نماز و نزول آیه بود که رسول خدا فرمود: «مَن کنتُ مولاه فعلىّ مولاه».
پیامبر اکرم در غدیرخم، براى بیان مقام حضرت على (ع) این آیه را تلاوت فرمود. و خود على (ع) نیز براى حقّانیّت خویش، بارها این آیه را مى خواند. ابوذر که خود شاهد ماجرا بوده است، در مسجد الحرام براى مردم داستان فوق را نقل مىکرد.
کلمه «ولىّ» در این آیه، به معناى دوست و یاور نیست، چون دوستى و یارى مربوط به همه مسلمانان است، نه آنان که در حال رکوع انفاق مى کنند.
امام صادق (ع) فرمودند: منظور از «الّذین آمنوا...»، على (ع) و اولاد او، ائمّه تا روز قیامت هستند. پس هرکس از اولاد او به جایگاه امامت رسید با این ویژگى مثل اوست، آنان صدقه مىدهند در حال رکوع.
مرحوم فیض کاشانى در کتاب نوادر، حدیثى را نقل مى کند که بر اساس آن سایر امامان معصوم نیز در حال نماز و رکوع به فقرا صدقه داده اند که این عمل با جمع بودن کلمات «یقیمون، یؤتون، الراکعون» سازگارتر است.
امام باقر (ع) فرمود: خداوند پیامبرش را دستور داد که ولایت على (ع) را مطرح کند و این آیه را نازل کرد.
بهترین معرّفى آن است که اوصاف و خصوصیّات کسى گفته شود و مخاطبان، خودشان مصداق آن را پیدا کنند. (آیه بدون نام بردن از على (ع)، اوصاف و افعال او را برشمرده است)
امام صادق (ع) فرمود: على (ع) هزاران شاهد در غدیر خم داشت، ولى نتوانست حقّ خود را بگیرد، در حالى که اگر یک مسلمان دو شاهد داشته باشد، حقّ خود را مى گیرد!
ولایت فقیه در راستاى ولایت امام معصوم است. در مقبوله عمربن حنظله از امام صادق (ع) مى خوانیم: بنگرید به آن کس که حدیث ما را روایت کند و در حلال و حرام ما نظر نماید و احکام ما را بشناسد. پس به حکومت او راضى باشید که من او را بر شما حاکم قرار دادم. «فانّى قد جعلته علیکم حاکماً...».
پیام ها
1- اسلام، هم دین ولایت است و هم دین برائت. هم جاذبه دارد و هم دافعه. آیات قبل، از پذیرش ولایت یهود و نصارى نهى کرد، این آیه مى فرماید: خدا و رسول و کسى را که در رکوع انگشتر داد، ولىّ خود قرار دهید. «یا ایّها الّذین آمنوا لا تتّخذوا... انّما ولیّکم اللَّه...»
2- از اینکه به جاى «اولیائکم»، «ولیّکم» آمده ممکن است استفاده شود که روح ولایت پیامبر و علىعلیهما السلام، شعاع ولایت الهى است. «ولیّکم»
3- معمولاً در قرآن نماز و زکات در کنار هم مطرح شده است، ولى در این آیه، هر دو به هم آمیخته اند. (دادن زکات در حال نماز) «الّذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکاة و هم راکعون»
4- کسانى که اهل نماز و زکات نیستند، حقّ ولایت بر مردم را ندارند. «انّما ولیّکم اللَّه...» («انّما»، نشانه انحصار ولایت در افراد خاصّ است)
5 - براى توجّه به محرومان، نماز هم مانع نیست. «یؤتون الزکاة و هم راکعون» (آرى، فقیر نباید از جمع مسلمانان دست خالى برگردد.)
6- ولایت از آنِ کسانى است که نسبت به اقامه نماز و پرداخت زکات پایدار باشد. «یقیمون الصلوة ویؤتون...» («یقیمون» و«یؤتون» نشانه دوام است)
7- هرگونه ولایت، حکومت و سرپرستى که از طریق خدا و رسول و امام نباشد، باطل است. «انّما ولیّکم اللَّه...» (کلمه «انّما» علامت حصر است)
8 - توجّه به خلق براى خدا در حال نماز، با اقامه نماز منافات ندارد.«یؤتون الزکاة و هم راکعون»
9- کسى که نسبت به فقرا بى تفاوت باشد، نباید رهبر و ولىّ شما باشد. «انّما ولیّکم اللَّه... و یؤتون الزکاة»
10- کارهاى جزئى (مثل انفاق انگشتر) نماز را باطل نمى کند. «یقیمون الصلوة و یؤتون الزکاة و هم راکعون»
11- در فرهنگ قرآن، به صدقه مستحبّى هم «زکات» گفته مى شود. «یؤتون الزکاة»
12- ولایت ها در طول یکدیگرند، نه در برابر یکدیگر. ولایت بر مسلمین، ابتدا از آنِ خداست، سپس پیامبر، آنگاه امام. «انّما ولیّکم اللَّه و رسوله و الّذین آمنوا...»
13- حضرت على (ع) در زمان خود پیامبر نیز ولایت داشته است. «انّما ولیّکم اللَّه و رسوله» (ظاهر ولایت، ولایت بالفعل است، نه ولایت بالقوّه. زیرا ولایت در آیه یکبار به کار برده شده که یا همه بالفعل است و یا همه بالقوّه مى باشد)
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
تاکنون نظری ثبت نشده است