display result search
- 18687
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 6 سوره مائده
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره مائده - آیه 6
یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَوةِ فَاغْسِلُواْ وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُواْ بِرُءُوسِکُمْ وَأَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَیْنِ وَإِن کُنتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُواْ وَإِن کُنتُم مَّرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَآءَ أَحَدٌ مِّنکُم مِّنَ الْغَآئِطِ أَوْ لَمَسْتُمُ النِّسَآءَ فَلَمْتَجِدُواْ مَآءً فَتَیَمَّمُواْ صَعِیداً طَیِّباً فَامْسَحُواْ بِوُجُوهِکُمْ وَأَیْدِیکُم مِّنْهُ مَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیْجَعْلَ عَلَیْکُم مِّنْ حَرَجٍ وَلَکِن یُرِیدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ
ترجمه
اى کسانىکه ایمان آورده اید! هرگاه به نماز برخاستید، پس صورت و دست هایتان تا آرنج را بشویید و قسمتى از سر و پاهایتان را تا برآمدگى روى پا مسح کنید. و اگر جُنُب بودید، خود را پاک کنید (و غسل نمایید)، و اگر بیمار یا در سفر بودید، یا یکى از شما از محلّ گودى (محل قضاى حاجت) آمده یا با زنان تماس گرفتید (و آمیزش جنسى کردید) و آبى (براى غسل یا وضو) نیافتید، با خاک پاک تیمّم کنید، پس (قسمتى از) صورت و دستانتان را از آن خاک (که بر دستانتان مانده) مسح کنید، خداوند نمى خواهد که شما را در تنگى قرار دهد، بلکه مى خواهد شما را پاک کند و نعمتش را بر شما کامل سازد، شاید شما شکرگزار باشید.
در آیه 43 سوره نساء، به موضوع غسل و تیمّم اشاره شد، در اینجا علاوه بر آن دو، به مسأله وضو هم اشاره شده است.
واژه «قیام»، هرگاه با حرف «الى» همراه شود، به معناى اراده کردن است. «اذا قُمتم الى الصّلاة» یعنى هرگاه تصمیم به نماز خواندن گرفتید.
کلمه «جُنب»، به زن و مرد، مفرد و جمع، بطور یکسان اطلاق مى شود. شاید در این آیه، مراد از جنب شدن، تنها احتلام باشد و منظور از لمس زنان، آمیزش جنسى.
مراد از فرمان «فاطّهروا» انجام غسل است. به قرینه اینکه در آیه 43 نساء به جاى «فاطّهّروا»، «تغتسلوا» فرموده است.
قید «الى المرافق»، براى بیان محدوده شستن است، نه جهت شستن. از آنجا که کلمه «یَد» در زبان عربى، هم به دست، از انگشتان تا مچ و هم به دست، از انگشتان تا آرنج و هم به دست، از انگشتان تا کتف، اطلاق مى شود این آیه مى فرماید: در وضو، دست تا آرنج را بشویید، نه کمتر و نه بیشتر.
در تیمّم، روح بندگى نهفته است، چون دست به خاک زدن ومالیدن آن به پیشانى که بلندترین عضو بدن است همراه با قصد قربت، نوعى تواضع و خاکسارى در برابر خداست.
آن گونه که آب آلودگى را برطرف مى کند، خاک پاک هم خاصیّت میکروب کشى دارد. چون در معرض تابش آفتاب و ریزش باران است.
«صَعید»، از «صعود» به معناى زمین بلند است. امام صادق (ع) در تفسیر «صعیداً طیّباً» فرمودند: زمین بلندى که آب از آن سرازیر شود. آرى، زمین گودى که آب آلوده در آن جمع مى شود، براى تیمّم مناسب نیست، زیرا شرط تیمّم، خاک پاک است.
در حدیث مى خوانیم: «لا صلاة الاّ بطهور»، نماز جز با طهارت (وضو یا غسل یا تیمم) صحیح نیست.
در حدیث مى خوانیم: «اِبدأ بما بدء اللّه» از همان جا آغاز کن که خداوند در قرآن آغاز نموده است. همان گونه که در قرآن اوّل شستن صورت، بعد دست ها و بعد مسح سر و بعد مسح پا آمده است، ترتیب وضو نیز همین گونه است.
از امام سؤال شد که چرا در وضو بخشى از سر مسح مى شود؟ فرمودند: «لمکان الباء» به خاطر حرف «باء» در کلمه «برؤسکم» زیرا معناى آن قسمتى از سر است واگر آیه «وامسحوا رؤسکم» بود در آن صورت باید همهى سر را مسح مى کردیم.
امام صادق (ع) فرمود: مراد از «لامستم»، آمیزش جنسى است، ولى خداوند آن را پوشانده و پوشاندن امورى را دوست دارد، لذا آن گونه که شما نام مى برید، نام نبرده است.
امام رضا (ع) درباره فلسفه وضو مى فرماید:
* «یکون العبد طاهراً اذا قام بین یدى الجبّار»، زمینه پاکى هنگام ایستادن در برابر خداست.
* «مطیعاً له فیما أمره»، نشانه بندگى و اطاعت است.
* «نقیّاً من الادناس و النّجاسة»، عامل دورى از آلودگى ها و نجاست است.
* «ذهاب الکسل و طرد النّعاس»، مایهى دورى از کسالت و خواب آلودگى است.
* «وتزکیة الفؤاد للقیام»، آماده سازى و رشد روحى براى نماز است.
پیام ها
1- نظافت و طهارت، لازمه ایمان است. «یا ایّها الّذین آمنوا... فاغسلوا... فاطّهروا»
2- طهارت، شرط نماز است. «فاغسلوا»
3- همچنان که تماس با قرآن مخصوص پاکان است، ارتباط با خدا هم نیاز به طهارت دارد.«فاغسلوا»
4- آلودگى جسم، مانع قرب به خداست. «اذا قمتم الى الصلوة فاغسلوا»
5 - اصل در کلام، رعایت حیا و عفّت و ادب است، خصوصاً در مسائل زناشویى. «لامستم النساء» البتّه در مسائل حقوقى، براى این که حقّى ضایع نشود، قانون روشن و بى پرده بیان مى شود. مثل آیه «دخلتم بهنّ» که در مورد مهریّه است، یا جمله «احصنت فرجها» که در مورد رفع اتهام از حضرت مریم است.
6- شرایط و مقدّمات نماز، تخفیف بردار هست، ولى تعطیل بردار نیست. «فلم تجدوا ماءً فتیمموا»
7- براى پیدا کردن آبِ وضو و غسل باید تلاش کرد، اگر پیدا نشد آنگاه نوبت به تیمّم مى رسد. («فلم تجدوا» در جایى است که انسان تلاش کند ولى نیابد.)
8 - با آب یا خاک آلوده، نمى توان با خداى پاک، ارتباط برقرار کرد. «صعیداً طیّباً»
9- هم خوردنى ها باید طیّب باشد، که در دو آیه قبل به آن اشاره شد، هم تیمّم باید به خاک طیّب باشد. «صعیداً طیّباً»
10- در احکام دین، حرج و دشوارى نیست. «ما یرید اللّه... من حرج»
11- هدف از وضو و غسل و تیمم، طهارت معنوى و آمادگى براى ارتباط با خداوند است. « لیطهّرکم»
12- تکالیف الهى، براى انسان نعمت است. «لیتمّ نعمته علیکم»
13- انجام تکلیف، یکى از مصادیق شکر خداست. «لعلّکم تشکرون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَوةِ فَاغْسِلُواْ وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُواْ بِرُءُوسِکُمْ وَأَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَیْنِ وَإِن کُنتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُواْ وَإِن کُنتُم مَّرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَآءَ أَحَدٌ مِّنکُم مِّنَ الْغَآئِطِ أَوْ لَمَسْتُمُ النِّسَآءَ فَلَمْتَجِدُواْ مَآءً فَتَیَمَّمُواْ صَعِیداً طَیِّباً فَامْسَحُواْ بِوُجُوهِکُمْ وَأَیْدِیکُم مِّنْهُ مَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیْجَعْلَ عَلَیْکُم مِّنْ حَرَجٍ وَلَکِن یُرِیدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ
ترجمه
اى کسانىکه ایمان آورده اید! هرگاه به نماز برخاستید، پس صورت و دست هایتان تا آرنج را بشویید و قسمتى از سر و پاهایتان را تا برآمدگى روى پا مسح کنید. و اگر جُنُب بودید، خود را پاک کنید (و غسل نمایید)، و اگر بیمار یا در سفر بودید، یا یکى از شما از محلّ گودى (محل قضاى حاجت) آمده یا با زنان تماس گرفتید (و آمیزش جنسى کردید) و آبى (براى غسل یا وضو) نیافتید، با خاک پاک تیمّم کنید، پس (قسمتى از) صورت و دستانتان را از آن خاک (که بر دستانتان مانده) مسح کنید، خداوند نمى خواهد که شما را در تنگى قرار دهد، بلکه مى خواهد شما را پاک کند و نعمتش را بر شما کامل سازد، شاید شما شکرگزار باشید.
در آیه 43 سوره نساء، به موضوع غسل و تیمّم اشاره شد، در اینجا علاوه بر آن دو، به مسأله وضو هم اشاره شده است.
واژه «قیام»، هرگاه با حرف «الى» همراه شود، به معناى اراده کردن است. «اذا قُمتم الى الصّلاة» یعنى هرگاه تصمیم به نماز خواندن گرفتید.
کلمه «جُنب»، به زن و مرد، مفرد و جمع، بطور یکسان اطلاق مى شود. شاید در این آیه، مراد از جنب شدن، تنها احتلام باشد و منظور از لمس زنان، آمیزش جنسى.
مراد از فرمان «فاطّهروا» انجام غسل است. به قرینه اینکه در آیه 43 نساء به جاى «فاطّهّروا»، «تغتسلوا» فرموده است.
قید «الى المرافق»، براى بیان محدوده شستن است، نه جهت شستن. از آنجا که کلمه «یَد» در زبان عربى، هم به دست، از انگشتان تا مچ و هم به دست، از انگشتان تا آرنج و هم به دست، از انگشتان تا کتف، اطلاق مى شود این آیه مى فرماید: در وضو، دست تا آرنج را بشویید، نه کمتر و نه بیشتر.
در تیمّم، روح بندگى نهفته است، چون دست به خاک زدن ومالیدن آن به پیشانى که بلندترین عضو بدن است همراه با قصد قربت، نوعى تواضع و خاکسارى در برابر خداست.
آن گونه که آب آلودگى را برطرف مى کند، خاک پاک هم خاصیّت میکروب کشى دارد. چون در معرض تابش آفتاب و ریزش باران است.
«صَعید»، از «صعود» به معناى زمین بلند است. امام صادق (ع) در تفسیر «صعیداً طیّباً» فرمودند: زمین بلندى که آب از آن سرازیر شود. آرى، زمین گودى که آب آلوده در آن جمع مى شود، براى تیمّم مناسب نیست، زیرا شرط تیمّم، خاک پاک است.
در حدیث مى خوانیم: «لا صلاة الاّ بطهور»، نماز جز با طهارت (وضو یا غسل یا تیمم) صحیح نیست.
در حدیث مى خوانیم: «اِبدأ بما بدء اللّه» از همان جا آغاز کن که خداوند در قرآن آغاز نموده است. همان گونه که در قرآن اوّل شستن صورت، بعد دست ها و بعد مسح سر و بعد مسح پا آمده است، ترتیب وضو نیز همین گونه است.
از امام سؤال شد که چرا در وضو بخشى از سر مسح مى شود؟ فرمودند: «لمکان الباء» به خاطر حرف «باء» در کلمه «برؤسکم» زیرا معناى آن قسمتى از سر است واگر آیه «وامسحوا رؤسکم» بود در آن صورت باید همهى سر را مسح مى کردیم.
امام صادق (ع) فرمود: مراد از «لامستم»، آمیزش جنسى است، ولى خداوند آن را پوشانده و پوشاندن امورى را دوست دارد، لذا آن گونه که شما نام مى برید، نام نبرده است.
امام رضا (ع) درباره فلسفه وضو مى فرماید:
* «یکون العبد طاهراً اذا قام بین یدى الجبّار»، زمینه پاکى هنگام ایستادن در برابر خداست.
* «مطیعاً له فیما أمره»، نشانه بندگى و اطاعت است.
* «نقیّاً من الادناس و النّجاسة»، عامل دورى از آلودگى ها و نجاست است.
* «ذهاب الکسل و طرد النّعاس»، مایهى دورى از کسالت و خواب آلودگى است.
* «وتزکیة الفؤاد للقیام»، آماده سازى و رشد روحى براى نماز است.
پیام ها
1- نظافت و طهارت، لازمه ایمان است. «یا ایّها الّذین آمنوا... فاغسلوا... فاطّهروا»
2- طهارت، شرط نماز است. «فاغسلوا»
3- همچنان که تماس با قرآن مخصوص پاکان است، ارتباط با خدا هم نیاز به طهارت دارد.«فاغسلوا»
4- آلودگى جسم، مانع قرب به خداست. «اذا قمتم الى الصلوة فاغسلوا»
5 - اصل در کلام، رعایت حیا و عفّت و ادب است، خصوصاً در مسائل زناشویى. «لامستم النساء» البتّه در مسائل حقوقى، براى این که حقّى ضایع نشود، قانون روشن و بى پرده بیان مى شود. مثل آیه «دخلتم بهنّ» که در مورد مهریّه است، یا جمله «احصنت فرجها» که در مورد رفع اتهام از حضرت مریم است.
6- شرایط و مقدّمات نماز، تخفیف بردار هست، ولى تعطیل بردار نیست. «فلم تجدوا ماءً فتیمموا»
7- براى پیدا کردن آبِ وضو و غسل باید تلاش کرد، اگر پیدا نشد آنگاه نوبت به تیمّم مى رسد. («فلم تجدوا» در جایى است که انسان تلاش کند ولى نیابد.)
8 - با آب یا خاک آلوده، نمى توان با خداى پاک، ارتباط برقرار کرد. «صعیداً طیّباً»
9- هم خوردنى ها باید طیّب باشد، که در دو آیه قبل به آن اشاره شد، هم تیمّم باید به خاک طیّب باشد. «صعیداً طیّباً»
10- در احکام دین، حرج و دشوارى نیست. «ما یرید اللّه... من حرج»
11- هدف از وضو و غسل و تیمم، طهارت معنوى و آمادگى براى ارتباط با خداوند است. « لیطهّرکم»
12- تکالیف الهى، براى انسان نعمت است. «لیتمّ نعمته علیکم»
13- انجام تکلیف، یکى از مصادیق شکر خداست. «لعلّکم تشکرون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
تاکنون نظری ثبت نشده است