display result search
- 6934
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 187سوره بقره
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع سوره بقره آیه ی 187
در آغاز اسلام، در شب و روز ماه رمضان، آمیزش با همسر ممنوع بود و همچنین در ساعت معیّنى از شب مى توانستند افطار کنند و اگر خوابش مى گرفت بعد از بیدارى حقّ غذا خوردن نداشت. برخى مسلمانان علی رغم ممنوع بودن آمیزش جنسى این کار را انجام مى دادند، ولى برخى دیگر با وجود زحمت و سختى، از خوردن در شب بعد از بیدارى خوددارى مى کردند. یکى از یاران پیامبر به نام مطعمبن جبیر هنگام افطار به علّت دیر حاضر شدن غذا خوابش برد، وقتى بیدار شد گفت: من دیگر حقّ غذا خوردن ندارم و فردا را بدون غذا روزه گرفت و براى کندن خندق اطراف مدینه حاضر شد. در بین کار به علّت شدّت ضعف از حال رفت و بیهوش شد. پیامبر بسیار متأثّر شد و این آیه نازل گردید که غذا خوردن تا طلوع فجر آزاد است و آمیزش با همسران در شب هاى ماه رمضان مانع ندارد. خداوند متعال مى داند که شما به خویشتن خیانت مى کردید و قدرت صبر و خوددارى نداشته و ندارید، به همین دلیل تکلیف را بر شما آسان و گذشته ى شما را عفو نمود.
اعتکاف، به معناى بریدن از دنیا و پناهنده شدن به خداست. پیامبر اکرم با گرفتارى ها و مشکلاتى که داشتند، گاهى در مسجد براى چند روز معتکف مى شدند و بدین وسیله روح خود را صفا و آرامش بیشتر مى دادند. از آنجا که در غیر حال اعتکاف نیز آمیزش در مسجد ممنوع است. به نظر مى رسد مراد از کلمه «عاکفون» همان سکونت در مسجد باشد، نه اعتکاف به معناى عبادت مخصوص.
در تشبیه همسر به لباس، نکات و لطایف بسیارى نهفته است:
لباس باید در طرح و رنگ و جنس مناسب انسان باشد، همسر نیز باید کفو انسان و متناسب با فکر و فرهنگ و شخصیّت انسان باشد.
لباس مایه ى زینت و آرامش است، همسر وفرزند نیز مایه ى زینت و آرامش خانواده اند.
لباس عیوب انسان را مى پوشاند، هریک از زن و مرد نیز باید عیوب و نارسایى هاى یکدیگر را بپوشانند.
لباس انسان را از سرما و گرما حفظ مىکند، وجود همسر نیز کانون خانواده را گرم و زندگى را از سردى مى رهاند.
دورى از لباس، مایه ى رسوایى است، دورى از ازدواج و همسر نیز سبب انحراف و رسوایى انسان مى گردد.
در هواى سرد لباس ضخیم و در هواى گرم لباس نازک استفاده مى شود، هر یک از دو همسر نیز باید اخلاق و رفتار خود را متناسب با نیاز روحى طرف مقابل تنظیم کند؛ اگر مرد عصبانى است، زن با لطافت با او برخورد کند و اگر زن خسته است، مرد با او مدارا کند.
انسان باید لباس خود را از آلودگى حفظ کند، هر یک از دو همسر نیز باید دیگرى را از آلوده شدن به گناه حفظ نماید.
پیام ها
1- تخفیف و آسانگیرى در احکام، از ویژگى هاى دین اسلام است. «اُحلّ لکم»
2- رعایت ادب در سخن، از ویژگى هاى قرآن است. «رفث» به معناى سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویى است که در آیه به کنایه از آمیزش آمده است.
3- هر کجا خواستید راهى را ببندید، یک راه مشروع را باز بگذارید. چون خداوند در روز رمضان، آمیزش را ممنوع مى کند، لذا در شب آن را مجاز مى شمرد. «اُحلّ لکم لیلة الصیام الرفث»
4- عبادتِ روز و لذّت مشروع شب، نشانه ى جامعیّت دین است. در یک آیه هم احکام روزه وهم مسائل زناشویى آمده است. «احلّ لکم لیلة الصیام الرفث الى نسائکم»
5 - اسلام به نیازهاى طبیعى توجّه کامل دارد. «الرفث الى نسائکم»
6- نیاز زن و مرد به یکدیگر، دو طرفه است و هریک براى پوشش نیازهاى طبیعى خود به دیگرى نیازمند است. «هنّ لباس لکم و انتم لباس لهنّ»
7- خداوند از جزئیات کارهاى انسان آگاه است. «علم اللَّه انکم»
8 - انسان، جایزالخطا و غریزه جنسى در او قوى است. «کنتم تختانون انفسکم»
9- ترک فرمان خدا، خیانت و ظلمى است به خود ما. «تختانون انفسکم»
10- در آمیزش و فرزند خواهى، براى خداوند تکلیف معیّن نکنید که پسر باشد یا دختر. «و ابتغوا ما کتب اللَّه لکم»
11- حتّى آمیزش جنسى باید هدفدار باشد. «وابتغوا ما کتب اللَّه لکم»
12- معیار احکام اسلامى، معیارهاى عمومى، طبیعى و ساده است. پیدا شدن سپیده ى صبح یا تاریکى شب را، هرکس در هر کجا باشد مى تواند بفهمد. «یتبیّن لکم الخیط الابیض من الخیط الاسود»
13- نقش زمانبندى را در عبادات فراموش نکنیم. «اتموا الصیام الى اللیل»
14- اعتکاف، سکونت در مسجد است، مشروط به روزه گرفتن. «عاکفون فى المساجد»
15- پیشگیرى از گناه لازم است. قرآن مى فرماید: به گناه نزدیک نشوید. چون نزدیک شدن به گناه همان و افتادن در آن همان. «فلا تقربوها»
16- تقوى، فلسفه ى احکام الهى است. روزه براى تقواست، آمیزش جنسى مشروع نیز براى تقواست. «لعلهم یتقون»
17- عمل به دستورات الهى، بستر رشد و تقوا مىباشد. «لعلهم یتقون»
با اینکه آمیزش جنسى، در اوّل هر ماه مکروه است، لکن در اوّل ماه رمضان مستحبّ است و شاید به خاطر این است که باید به نحوى مردم را تأمین نمود، سپس از آنان تکلیف خواست.
این سوره که با جمله ى »هدىً للمتّقین« آغاز گردیده است، در آیات مختلف تقوا را به عنوان هدف دستورات الهى مطرح مى کند.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
در آغاز اسلام، در شب و روز ماه رمضان، آمیزش با همسر ممنوع بود و همچنین در ساعت معیّنى از شب مى توانستند افطار کنند و اگر خوابش مى گرفت بعد از بیدارى حقّ غذا خوردن نداشت. برخى مسلمانان علی رغم ممنوع بودن آمیزش جنسى این کار را انجام مى دادند، ولى برخى دیگر با وجود زحمت و سختى، از خوردن در شب بعد از بیدارى خوددارى مى کردند. یکى از یاران پیامبر به نام مطعمبن جبیر هنگام افطار به علّت دیر حاضر شدن غذا خوابش برد، وقتى بیدار شد گفت: من دیگر حقّ غذا خوردن ندارم و فردا را بدون غذا روزه گرفت و براى کندن خندق اطراف مدینه حاضر شد. در بین کار به علّت شدّت ضعف از حال رفت و بیهوش شد. پیامبر بسیار متأثّر شد و این آیه نازل گردید که غذا خوردن تا طلوع فجر آزاد است و آمیزش با همسران در شب هاى ماه رمضان مانع ندارد. خداوند متعال مى داند که شما به خویشتن خیانت مى کردید و قدرت صبر و خوددارى نداشته و ندارید، به همین دلیل تکلیف را بر شما آسان و گذشته ى شما را عفو نمود.
اعتکاف، به معناى بریدن از دنیا و پناهنده شدن به خداست. پیامبر اکرم با گرفتارى ها و مشکلاتى که داشتند، گاهى در مسجد براى چند روز معتکف مى شدند و بدین وسیله روح خود را صفا و آرامش بیشتر مى دادند. از آنجا که در غیر حال اعتکاف نیز آمیزش در مسجد ممنوع است. به نظر مى رسد مراد از کلمه «عاکفون» همان سکونت در مسجد باشد، نه اعتکاف به معناى عبادت مخصوص.
در تشبیه همسر به لباس، نکات و لطایف بسیارى نهفته است:
لباس باید در طرح و رنگ و جنس مناسب انسان باشد، همسر نیز باید کفو انسان و متناسب با فکر و فرهنگ و شخصیّت انسان باشد.
لباس مایه ى زینت و آرامش است، همسر وفرزند نیز مایه ى زینت و آرامش خانواده اند.
لباس عیوب انسان را مى پوشاند، هریک از زن و مرد نیز باید عیوب و نارسایى هاى یکدیگر را بپوشانند.
لباس انسان را از سرما و گرما حفظ مىکند، وجود همسر نیز کانون خانواده را گرم و زندگى را از سردى مى رهاند.
دورى از لباس، مایه ى رسوایى است، دورى از ازدواج و همسر نیز سبب انحراف و رسوایى انسان مى گردد.
در هواى سرد لباس ضخیم و در هواى گرم لباس نازک استفاده مى شود، هر یک از دو همسر نیز باید اخلاق و رفتار خود را متناسب با نیاز روحى طرف مقابل تنظیم کند؛ اگر مرد عصبانى است، زن با لطافت با او برخورد کند و اگر زن خسته است، مرد با او مدارا کند.
انسان باید لباس خود را از آلودگى حفظ کند، هر یک از دو همسر نیز باید دیگرى را از آلوده شدن به گناه حفظ نماید.
پیام ها
1- تخفیف و آسانگیرى در احکام، از ویژگى هاى دین اسلام است. «اُحلّ لکم»
2- رعایت ادب در سخن، از ویژگى هاى قرآن است. «رفث» به معناى سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویى است که در آیه به کنایه از آمیزش آمده است.
3- هر کجا خواستید راهى را ببندید، یک راه مشروع را باز بگذارید. چون خداوند در روز رمضان، آمیزش را ممنوع مى کند، لذا در شب آن را مجاز مى شمرد. «اُحلّ لکم لیلة الصیام الرفث»
4- عبادتِ روز و لذّت مشروع شب، نشانه ى جامعیّت دین است. در یک آیه هم احکام روزه وهم مسائل زناشویى آمده است. «احلّ لکم لیلة الصیام الرفث الى نسائکم»
5 - اسلام به نیازهاى طبیعى توجّه کامل دارد. «الرفث الى نسائکم»
6- نیاز زن و مرد به یکدیگر، دو طرفه است و هریک براى پوشش نیازهاى طبیعى خود به دیگرى نیازمند است. «هنّ لباس لکم و انتم لباس لهنّ»
7- خداوند از جزئیات کارهاى انسان آگاه است. «علم اللَّه انکم»
8 - انسان، جایزالخطا و غریزه جنسى در او قوى است. «کنتم تختانون انفسکم»
9- ترک فرمان خدا، خیانت و ظلمى است به خود ما. «تختانون انفسکم»
10- در آمیزش و فرزند خواهى، براى خداوند تکلیف معیّن نکنید که پسر باشد یا دختر. «و ابتغوا ما کتب اللَّه لکم»
11- حتّى آمیزش جنسى باید هدفدار باشد. «وابتغوا ما کتب اللَّه لکم»
12- معیار احکام اسلامى، معیارهاى عمومى، طبیعى و ساده است. پیدا شدن سپیده ى صبح یا تاریکى شب را، هرکس در هر کجا باشد مى تواند بفهمد. «یتبیّن لکم الخیط الابیض من الخیط الاسود»
13- نقش زمانبندى را در عبادات فراموش نکنیم. «اتموا الصیام الى اللیل»
14- اعتکاف، سکونت در مسجد است، مشروط به روزه گرفتن. «عاکفون فى المساجد»
15- پیشگیرى از گناه لازم است. قرآن مى فرماید: به گناه نزدیک نشوید. چون نزدیک شدن به گناه همان و افتادن در آن همان. «فلا تقربوها»
16- تقوى، فلسفه ى احکام الهى است. روزه براى تقواست، آمیزش جنسى مشروع نیز براى تقواست. «لعلهم یتقون»
17- عمل به دستورات الهى، بستر رشد و تقوا مىباشد. «لعلهم یتقون»
با اینکه آمیزش جنسى، در اوّل هر ماه مکروه است، لکن در اوّل ماه رمضان مستحبّ است و شاید به خاطر این است که باید به نحوى مردم را تأمین نمود، سپس از آنان تکلیف خواست.
این سوره که با جمله ى »هدىً للمتّقین« آغاز گردیده است، در آیات مختلف تقوا را به عنوان هدف دستورات الهى مطرح مى کند.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
تاکنون نظری ثبت نشده است