display result search
منو
تفسیر آیه 180سوره بقره

تفسیر آیه 180سوره بقره

  • 1 تعداد قطعات
  • 15 دقیقه مدت قطعه
  • 484 دریافت شده
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع سوره بقره آیه 180

بعضى‏ ها فکر مى‏ کنند وصیّت کردن، زمینه‏ زود مردن است، در حالى که یک نوع دوراندیشى است و این که مى ‏فرماید: هنگام مرگ وصیّت کنید. چون آن لحظه، آخرین فرصت است وگرنه مى‏ تواند سال ها قبل از فرا رسیدن مرگ، وصیّت کند.
بعضى وصیّت کردن را واجب دانسته‏ اند، امّا از جمله ‏ى «حقّاً على المتّقین» استفاده مى‏ شود که این عمل مستحبّ است وگرنه مى‏ فرمود: «حقّاً على المؤمنین»
در آیه‏ شریفه به جاى کلمه «مال» از کلمه «خیر» استفاده شده تا روشن شود که مال و ثروت، مایه‏ خیر و نیکى است و آنچه در اسلام مورد انتقاد قرار گرفته، مال حرام یا علاقه‏ زیاد به مال یا ترجیح دادن مال بر کمالات فردى و نیازهاى اجتماعى و یا استثمار مردم براى تحصیل آن است.
وصیّت باید بر اساس «معروف» یعنى عقل ‏پسند باشد، نه از روى کینه و انتقام و یا مهرورزى‏ هاى بى‏ جا و بى‏ رویه. چون از ارث، تنها بعضى از بستگان بهره‏ مند مى‏ شوند آن هم به مقدار معیّن، لذا اسلام سفارش مى ‏کند اگر در میان فامیل کسانى هستند که از ارث محرومند و یا سهم ارث آنان اندک است با وصیّت، در مورد توسعه‏ سهمیّه آنان اقدام نماید، ولى اگر کسى در این وصیّت رعایت عدالت نکند و یا ظلمى را روا دارد، گناه کبیره انجام داده است.
در لا به لاى متون روائى آمده است: شخصى با داشتن کودکانى صغیر، تمام اموال خود را در راه خدا بخشید. چون پیامبر متوجّه شدند، پرسیدند با این مرده چه کردید؟ گفتند: او را دفن کردیم. فرمود: اگر قبلاً به من خبر داده بودید، اجازه نمى‏ دادم او را در قبرستان مسلمانان دفن کنید، چرا که او با داشتن این همه فرزند، براى آنان هیچ مالى نگذاشته و همه را در راه خدا داده است.
وصیّت، کار دقیقى است که اگر خداى ناکرده با بى‏ توجّه انجام شود و بعداً عامل فتنه و ناراحتى‏ هایى گردد، تمام کارهاى خیر محو مى‏ شود. از پیامبر روایت شده است که فرمودند: گاهى انسان شصت سال عبادت مى‏ کند، ولى چون وصیّت نامه ‏ى خود را عادلانه تنظیم نمى‏ کند، به دوزخ مى‏ رود.
وصیّت، نشانه‏ آن است که مالکیّت انسان حتّى بعد از مرگ در مورد قسمتى از دارایى‏ هایش ادامه دارد.
مقدار وصیّت، یک سوم مال است و اگر شخصى در مورد بیش از این مقدار وصیّت کند، اجازه‏ وارثان شرط است. براى این که یاد بگیریم چگونه وصیّت کنیم، بهتر است وصیّت نامه‏ هاى اولیاى خدا، شهدا و علما را بخوانیم.
رسول خدا فرمود: هرکس ابتدا به عهده بگیرد که وصیّت شخصى را انجام دهد، ولى سپس بدون عذر آن را رها کند، هیچ عملى از او قبول نمى‏ شود و تمام فرشتگانِ میان آسمان و زمین او را لعنت مى‏ کنند و دائماً در غضب خداوند است و در برابر هر کلمه‏ یا «ربّ» که مى‏ گوید، یک لعنت بر او نثار مى‏ شود و پاداش تمام کارهاى قبلى او به پاى وصیّت کننده ثبت مى‏ گردد.

آثار و برکات وصیّت

1- وصیّت، نشانه‏ دقّت و اهل حساب بودن است.
2- وصیّت، نشانه‏ احترام به حقوق دیگران است.
3- وصیّت، انجام امور خیرى است که از آن غفلت شده و تداوم عمل صالح، پس از مرگ است.
4- وصیّت، راهى براى پرکردن خلأهاى اقتصادى و تعدیل ثروت است.
رسول اکرم (ص) فرموده ‏اند: هرکس با وصیّت از دنیا برود، گویا شهید مرده است
وصیّت براى والدین و بستگان، عامل تجدید محبّت و یک نوع قدرشناسى است. لذا در آغاز آیه وصیّت، والدین مطرح شده ‏اند تا علاوه بر سهم ارث، وصیّت به نوعى تنظیم شود که نفعش به آنان نیز برسد که این خود از مصادیق احسان است.

اقسام وصیّت

1- واجب: مثل وصیّت به حقّ اللّه، حقّ ‏الناس، قضاى نماز و عبادات دیگر، پرداخت حقوق واجبه مانند خمس، زکات، دیون، بدهکارى‏ هاى مردم.
2- مستحبّ: مثل وصیّت به امور خیریّه.
3- مباح: مثل وصیّت فرزندان به نوع شغل، حرفه، لباس، طعام.
4- مکروه: مثل وصیّت به مقبره سازى.
5 - حرام: مثل وصیّت به ایجاد مراکز فساد، انتشار کتب ضالّه.


پیام ها

1- گرچه با مرگ، انسان از دنیا مى‏ رود، امّا پرونده‏ ى عمل او با کارهایى نظیر وصیّت باز مى‏ ماند. «اذا حضر احدکم الموت.... الوصیة»
2- مال و ثروت، اگر در راه درست مصرف شود خیر است. «ان ترک خیر الوصیّة»
3- در وصیّت باید علاوه بر ارث، براى والدین و نزدیکان سهمى قرار داد. «الوصیّة للوالدین و الاقربین»
4- وصیّت باید بر اساس عرف پسندیده‏ جامعه باشد. «الوصیّة... بالمعروف»
5 - ترک وصیّت، نوعى بى ‏تقوایى نسبت به حقوق دیگران است. «الوصیّة... حقّاً على المتّقین»


منبع: پایگاه درس هایی از قرآن

قطعات

  • عنوان
    زمان
  • 15:09

مشخصات

ثبت نقد و نظر نقد و نظر

    تاکنون نظری ثبت نشده است

تصاویر

پایگاه سخنرانی مذهبی