display result search
- 602
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر سوره ی حجرات، جلسه بیست و پنجم
سخنرانی آیت الله سید محمدمهدی میرباقری با موضوع "تفسیر سوره ی حجرات"، جلسه بیست و پنجم، سال 1399
سوره مبارکه حجرات یک ادعایی را از اعراب نقل می کند و خدای متعال آن ادعا را نفی می کند و آن این است که اعراب ادعای ایمان می کردند. قرآن می فرماید که «قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا» شما هرگز تا کنون ایمان نیاوردید و نکته اش هم این است که شما ایمان وارد قلبتان نشده «وَ لکِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا» ولی اشکال ندارد بگویید اسلام آوردیم یا وارد اسلام شدیم؛ چون یکی از معانی باب افعال ورود در شیء است، مثل «اَصبَحَ» یعنی در صبح وارد شدن «أسلم» یعنی وارد اسلام شدن. بگویید ما وارد اسلام شدیم ولی وارد اسلام شدن به معنی ایمان نیست «وَ لَمَّا یَدْخُلِ الْإیمانُ فی قُلُوبِکُمْ» تا کنون که ایمان وارد قلب شما نشده و بعد از این اگر وارد بشود مؤمن می شوید و اگر نشود مؤمن نمی شوید.
کلمه اَعراب مفرد ندارد و اگر مفردی از آن ساخته بشود با نسبت مفرد از آن درست می شود و مفرد اعراب می شود اعرابی؛ اعراب یعنی بادیه نشین ها، یعنی کسی که نیامده و هجرت نکرده و شهر نشین نشده و با حضرت مهاجرتی نکرده است. همینطور که در عالم ظاهر وقتی حضرت به مدینه هجرت فرمودند، یک جمعی با ایشان همراه و مهاجر شدند و با حضرت آمدند و در مدینه ساکن شدند و در قرب حضرت بودند و فرهنگ بندگی خدا و توحید را از حضرت روز به روز یاد می گرفتند. یک عده ای هم در فواصل دور از مدینه در بادیه ها زندگی می کردند و به سمت حضرت هجرت نکردند و بادیه نشین شدند. طبیعتا به همین اندازه ای که دور بودند، از فرهنگ اسلام و فرهنگ بندگی خدا هم دور شدند.
قرآن می فرماید: اینهایی که اعرابی هستند و وارد وادی ایمان نشدند، اینها ادعای ایمان می کنند. این ادعا کردن معنایش شاید این باشد که حضرت یک جامعه ایمانی به پا کردند که در بین آنها اخوت ایمانی است و وقتی این جامعه ایمانی گرد حضرت شکل می گیرد، برای اینکه در این جامعه نفوذ بشود و این جامعه و غنایم این جامعه به دست بیاید، باید مؤمن باشند. نمی شود کسی مؤمن نباشد و در این جامعه راهش بدهند. لذا اعرابی هم به ناچار ادعای ایمان می کند.
مؤمن وقتی به اقتضاء ایمانش عمل می کند و با همه آن قوه ای که دارد این فعل را انجام می دهد مؤمن است. ولی وقتی گناهی از او سر می زند، این گناه از وادی ایمان نیست. لذا به حضرت عرض کرد که بعضی از شیعیان شما گناه می کنند آیا می شود گفت آنها فاسق هستند؟ حضرت فرمود نگویید که فاسق هستند، بگویید فاسق العمل هستند. عملشان فسق و خروج از طاعت است ولی خودشان به صرف یک عمل فاسق نمی شوند. گفت آیا باید از آنها تبری بجوییم؟ فرمود از عملشان تبری بجویید نه از خودشان، خودش مؤمن است ولی عملش از ما نیست پس از عملش تبری بجویید. در جمع بین روایات مقصود این است که مؤمن وقتی گناه می کند، روح الایمان از این قوه ای که دارد گناه می کند فاصله گرفته یا لااقل این فعل ناشی از قوای ایمانی نیست. در این فعل که معصیت است نه تنها نور ایمان نیست بلکه این فعل ملحق به وادی شرک و غفلت و امثال اینهاست.
ما یک وادی ایمان و یک وادی اسلام داریم و یک اسلام شخص و یک ایمان شخص داریم. اسلام شخص به این است که وارد وادی اسلام بشود و ایمان شخص به این است که وارد وادی ایمان و دارالایمان بشود. حقیقت دارالایمان و حقیقت دارالاسلام از فروع نبی اکرم هستند. این حقیقتی است که بر محور حضرت در عالم ایجاد شده و در طرح بزرگی است که حضرت دارند. ایشان یک دارالاسلام و یک دارالایمان ایجاد کردند که دارالایمان کانون مرکزی دار الاسلام است و اگر کسی بخواهد وارد آن دارالایمان بشود باید از دارالاسلام وارد بشود. اگر کسی داخل اسلام شد، احکام اسلام بر او مترتب می شود و احکامش همین احکام ظاهری است و کسی هم با معصیت از دارالاسلام بیرون نمی رود مگر اینکه به جهود و انکار منتهی بشود اما اگر انکار نکند از دارالاسلام بیرون نمی رود.
ولی ورود به دارالایمان به این است که انسان اعتقاد قلبی پیدا کند و قلبش به آن حقیقت گره بخورد و این گره خوردن در عمل هم ظاهر می شود که طبیعی است. اثر گره خوردن قلب به حقیقت آن معارف این است که در عمل هم ظهور پیدا می کند. اگر قلب انسان تحت تأثیر حقیقتی قرار گرفت آن حقیقت بر عمل انسان و قوای ظاهری انسان هم تأثیر می گذارد و لذا اگر کسی بی مبالات در عمل شد، یعنی گناه می کند. کسی که گناه می کند نسبت به گناهش بی مبالات است و این دیگر ممکن است که از وادی ایمان بیرون برود.
پس برای اینکه انسان مؤمن بشود باید حتما در کانون وادی اسلام که وادی ایمان است وارد شود و حقیقت ایمان در قلب او وارد شود تا باطنش پاک و مطهر بشود. نبی اکرم با خط کشی های خود اجازه نفوذ اعرابی ها را به وادی ایمان ندادند و وادی ایمان ایمن مانده است.
سوره مبارکه حجرات یک ادعایی را از اعراب نقل می کند و خدای متعال آن ادعا را نفی می کند و آن این است که اعراب ادعای ایمان می کردند. قرآن می فرماید که «قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا» شما هرگز تا کنون ایمان نیاوردید و نکته اش هم این است که شما ایمان وارد قلبتان نشده «وَ لکِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا» ولی اشکال ندارد بگویید اسلام آوردیم یا وارد اسلام شدیم؛ چون یکی از معانی باب افعال ورود در شیء است، مثل «اَصبَحَ» یعنی در صبح وارد شدن «أسلم» یعنی وارد اسلام شدن. بگویید ما وارد اسلام شدیم ولی وارد اسلام شدن به معنی ایمان نیست «وَ لَمَّا یَدْخُلِ الْإیمانُ فی قُلُوبِکُمْ» تا کنون که ایمان وارد قلب شما نشده و بعد از این اگر وارد بشود مؤمن می شوید و اگر نشود مؤمن نمی شوید.
کلمه اَعراب مفرد ندارد و اگر مفردی از آن ساخته بشود با نسبت مفرد از آن درست می شود و مفرد اعراب می شود اعرابی؛ اعراب یعنی بادیه نشین ها، یعنی کسی که نیامده و هجرت نکرده و شهر نشین نشده و با حضرت مهاجرتی نکرده است. همینطور که در عالم ظاهر وقتی حضرت به مدینه هجرت فرمودند، یک جمعی با ایشان همراه و مهاجر شدند و با حضرت آمدند و در مدینه ساکن شدند و در قرب حضرت بودند و فرهنگ بندگی خدا و توحید را از حضرت روز به روز یاد می گرفتند. یک عده ای هم در فواصل دور از مدینه در بادیه ها زندگی می کردند و به سمت حضرت هجرت نکردند و بادیه نشین شدند. طبیعتا به همین اندازه ای که دور بودند، از فرهنگ اسلام و فرهنگ بندگی خدا هم دور شدند.
قرآن می فرماید: اینهایی که اعرابی هستند و وارد وادی ایمان نشدند، اینها ادعای ایمان می کنند. این ادعا کردن معنایش شاید این باشد که حضرت یک جامعه ایمانی به پا کردند که در بین آنها اخوت ایمانی است و وقتی این جامعه ایمانی گرد حضرت شکل می گیرد، برای اینکه در این جامعه نفوذ بشود و این جامعه و غنایم این جامعه به دست بیاید، باید مؤمن باشند. نمی شود کسی مؤمن نباشد و در این جامعه راهش بدهند. لذا اعرابی هم به ناچار ادعای ایمان می کند.
مؤمن وقتی به اقتضاء ایمانش عمل می کند و با همه آن قوه ای که دارد این فعل را انجام می دهد مؤمن است. ولی وقتی گناهی از او سر می زند، این گناه از وادی ایمان نیست. لذا به حضرت عرض کرد که بعضی از شیعیان شما گناه می کنند آیا می شود گفت آنها فاسق هستند؟ حضرت فرمود نگویید که فاسق هستند، بگویید فاسق العمل هستند. عملشان فسق و خروج از طاعت است ولی خودشان به صرف یک عمل فاسق نمی شوند. گفت آیا باید از آنها تبری بجوییم؟ فرمود از عملشان تبری بجویید نه از خودشان، خودش مؤمن است ولی عملش از ما نیست پس از عملش تبری بجویید. در جمع بین روایات مقصود این است که مؤمن وقتی گناه می کند، روح الایمان از این قوه ای که دارد گناه می کند فاصله گرفته یا لااقل این فعل ناشی از قوای ایمانی نیست. در این فعل که معصیت است نه تنها نور ایمان نیست بلکه این فعل ملحق به وادی شرک و غفلت و امثال اینهاست.
ما یک وادی ایمان و یک وادی اسلام داریم و یک اسلام شخص و یک ایمان شخص داریم. اسلام شخص به این است که وارد وادی اسلام بشود و ایمان شخص به این است که وارد وادی ایمان و دارالایمان بشود. حقیقت دارالایمان و حقیقت دارالاسلام از فروع نبی اکرم هستند. این حقیقتی است که بر محور حضرت در عالم ایجاد شده و در طرح بزرگی است که حضرت دارند. ایشان یک دارالاسلام و یک دارالایمان ایجاد کردند که دارالایمان کانون مرکزی دار الاسلام است و اگر کسی بخواهد وارد آن دارالایمان بشود باید از دارالاسلام وارد بشود. اگر کسی داخل اسلام شد، احکام اسلام بر او مترتب می شود و احکامش همین احکام ظاهری است و کسی هم با معصیت از دارالاسلام بیرون نمی رود مگر اینکه به جهود و انکار منتهی بشود اما اگر انکار نکند از دارالاسلام بیرون نمی رود.
ولی ورود به دارالایمان به این است که انسان اعتقاد قلبی پیدا کند و قلبش به آن حقیقت گره بخورد و این گره خوردن در عمل هم ظاهر می شود که طبیعی است. اثر گره خوردن قلب به حقیقت آن معارف این است که در عمل هم ظهور پیدا می کند. اگر قلب انسان تحت تأثیر حقیقتی قرار گرفت آن حقیقت بر عمل انسان و قوای ظاهری انسان هم تأثیر می گذارد و لذا اگر کسی بی مبالات در عمل شد، یعنی گناه می کند. کسی که گناه می کند نسبت به گناهش بی مبالات است و این دیگر ممکن است که از وادی ایمان بیرون برود.
پس برای اینکه انسان مؤمن بشود باید حتما در کانون وادی اسلام که وادی ایمان است وارد شود و حقیقت ایمان در قلب او وارد شود تا باطنش پاک و مطهر بشود. نبی اکرم با خط کشی های خود اجازه نفوذ اعرابی ها را به وادی ایمان ندادند و وادی ایمان ایمن مانده است.
تاکنون نظری ثبت نشده است