display result search
- 2296
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 51 و 52 سوره غافر
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره غافر - آیه 51 و52
إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُواْ فِى الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَیَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهَادُ
یَوْمَ لَا یَنفَعُ الظَّالِمِینَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ
ترجمه
همانا ما پیامبران خود و کسانى را که ایمان آورده اند، هم در زندگى دنیا و هم روزى که گواهان (براى گواهى دادن) به پا مى خیزند یارى مى کنیم.
(همان) روزى که عذرخواهى ستمگران سودشان ندهد، لعن و نفرین براى آنان است و جایگاهشان سراى بد.
در آیات قبل خواندیم که: مؤمن آل فرعون ابتدا ایمان خود را کتمان مىکرد و سپس در رژیم طاغوتى فرعون یک تنه مردم را ارشاد کرد و آل فرعون براى بازگرداندن او از عقیدهاش تلاشها کردند، امّا خداوند دین او را حفظ کرد.
این آیه که آخرین قسمت آن ماجراست مىفرماید: فکر نکنید حمایت ما تنها مخصوص او بود بلکه سنّت ما حمایت از انبیا و همه مؤمنان است، گرچه در سختى باشند.
در کتاب معاد، نام گواهان قیامت را از قرآن و روایات آورده ام. فهرست شاهدان چنین است: خداوند، انبیا، امامان، فرشتگان، زمین، زمان، اعضاى بدن که همهى اینها بر گفتار و کردار ما گواهى مى دهند.
در قیامت، مواقف و صحنه هاى مختلفى وجود دارد؛ در یک صحنه به ستمگران اجازه معذرت خواهى داده نمى شود، «و لا یؤذن لهم فیعتذرون» و در این آیه مىفرماید: اگر هم عذرخواهى کنند، معذرت خواهى سودى ندارد. «لا ینفع»
پیامبران و نصرت الهى
در قرآن سخن از نصرت الهى دربارهى انبیا و مؤمنان بسیار است و ما گوشهاى از آن را مىآوریم تا مصداقى باشد بر این آیه که مىفرماید: «انّا لننصر رسلنا و الذّین آمنوا فى الحیاة الدنیا» و آیه «ان تنصروا اللّه ینصرکم»
* نصرت نوحعلیه السلام: «فنجّیناه و من معه فى الفلک » ما او و کسانى را که با او در کشتى بودند نجات دادیم.
* نصرت ابراهیمعلیه السلام: «یا نار کونى برداً وسلاما» اى آتش! بر ابراهیم سرد وسلامت باش.
* نصرت لوط علیه السلام: «اذ نجیناه واهله اجمعین» ما او و بستگانش (جز همسرش) را نجات دادیم.
* نصرت یوسفعلیه السلام: «و کذلک مکنا لیوسف فى الارض یتبّوأ منها حیث یشاء» و ما این گونه براى یوسف در زمین مکنت قرار دادیم که هر جاى آن را که مى خواهد برگزیند.
* نصرت شعیبعلیه السلام: «نجّینا شعیباً و الذّین آمنوا معه» ما شعیب و مؤمنان همراه او را نجات دادیم.
* نصرت صالح (ع): «نجّینا صالحاً و الذّین آمنوا معه» ما صالح و مؤمنان همراه او را نجات دادیم.
* نصرت هود (ع): «نجینا هوداً والذّین آمنوا معه» ما هود و مؤمنان همراه او را نجات دادیم.
* نصرت یونس (ع): «و نجیناه من الغم» ما یونس را از غم نجات دادیم.
* نصرت موسى (ع): «و انجینا موسى و من معه اجمعین» ما موسى و کسانى را که با او بودند نجات دادیم.
* نصرت عیسى (ع): «انّى متوفّیک و رافعک الىّ» من تو را مىگیرم و به سوى خود بالا مىبرم.
* نصرت رسول اکرم: «انّا فتحنا لک فتحاً مبینا»(همانا ما براى تو پیروزى آشکارى گشودیم.
* نصرت مؤمنان: «و لقد نصرکم اللّه ببدر و انتم اذلّة» همانا خداوند شما را در جنگ بدر در حالى که ذلیل بودید یارى کرد.
«ثم انزل اللّه سکینة على رسوله و على المؤمنین»خداوند آرامش خود را بر پیامبرش و مؤمنین نازل کرد.
«هو الذّى انزل السکینة فى قلوب المؤمنین لیزدادوا ایمانا» اوست که آرامش را در دلهاى مؤمنان نازل کرد تا ایمانشان زیاد شود.
در سوره انبیا درباره دعاى حضرت نوح و یونس و زکریّا و ایّوب مىخوانیم: همین که خدا را ندا کردند، دعایشان مستجاب شد: «فاستجبنا» و در سوره شورى آیه 26 مى خوانیم: «و یستجیب الذّین آمنوا و عملوا الصالحات» خداوند دعاى کسانى را که اهل ایمان و عمل صالحند مستجاب مىفرماید.
نصرت الهى در مورد پیامبران و مؤمنان به صورتهاى مختلف جلوه مىکند:
گاهى با ایجاد الفت و گرایش دلها «و لیربط على قلوبکم»، «یثبت اللّه الذّین آمنوا بالقول الثابت فى الحیاة الدنیا»
گاهى با استجابت دعا، «فاستجاب له ربّه»، «رب لا تذر على الارض من الکافرین دیّارا»
گاهى با معجزه و استدلال، «ارسلنا رسلنا بالبینات»
گاهى با عطاى حکومت، «اتینا ال ابراهیم ملکا عظیما»
گاهى با غلبه در جنگ، «و لقد نصرکم اللّه فى مواطن کثیرة»
گاهى با سکینه و آرامش قلب، «فَاَنزل اللّه سکینته علیه و ایدّه بجنود لم تروها»
گاهى با هلاکت دشمن یا انتقام از او، «فَاَغرقناهم»
گاهى با امدادهاى غیبى و نزول فرشتگان، «الن یکفیکم ان یمدکم ربّکم بثلاثة الاف من الملائکة منزلین»
گاهى با ایجاد رعب در دل دشمن، «و قذف فى قلوبهم الرعب»
گاهى با گسترش فکر و فرهنگ و پیروان، «لیظهره على الدین کله»
گاهى با نجات از خطرها، «فانجیناه و اصحاب السفینة»
و گاهى با خنثى کردن حیله ها و خدعه ها، «و انّ اللّه موهن کید الکافرین»
پیام ها
1- نصرت انبیا و مؤمنان از سنّتهاى الهى است. (پیروزى حقّ بر باطل از وعدههاى الهى است). «انّا لننصر رسلنا»
2- در نصرت الهى شک نکنیم. «انّا لننصر» («انّا» و حرف لام نشانه تأکید است)
3- با وعدههاى قطعى الهى، به مؤمنان انگیزه و امید و تسلّى دهیم. «انّا لننصر رسلنا...»
4- نصرت الهى در همه جوانب است، در خنثى شدن توطئهه اى دشمنان، در زیاد شدن طرفداران و... «لننصر» مطلق آمده است.
5 - بشارت و هشدار در کنار هم سازنده است. «لننصر رسلنا... لا ینفع الظالمین»
6- ایمان، به انسان ارزش داده و او را در کنار انبیا قرار مىدهد و مشمول نصرت الهى مى کند. «رسلنا و الذّین آمنوا»
7- سختىها و شکنجه هاى دنیا بیش از چند ساعت و چند روز نیست. در همین دنیا نیز طرفداران حقّ پیروزند. «لننصر رسلنا و الذّین آمنوا»
8 - انسان همواره محتاج نصرت الهى است و هرگز از لطف او بى نیاز نیست. «فى الحیاة الدنیا و یوم یقوم الاشهاد»
9- نصرت الهى دائمى است. «فى الحیاة الدنیا و یوم یقوم الاشهاد»
10- گرچه گواه بودن خداوند به تنهایى کافى است، ولى هر چه تعداد گواهان بیشتر باشد مؤمنان سرفرازتر و متخلفان شرمندهتر مىشوند. «یقوم الاشهاد»
11- در قیامت، گواهان بسیارند. «الاشهاد»
12- کسانى که ایمان ندارند، ستمگرند. («الظالمین» در برابر «الذّین آمنوا» است)
13- در قیامت هم عذاب روحى است «لهم اللعنة» و هم جسمى. «سوء الدار» اکنون که تفسیر این آیه را مى نویسم، دههى فجر انقلاب اسلامى و روز 14 بهمن 1378 است. شایسته است از یک نمونه از نصرت الهى نسبت به قیام فقیهى مجاهد و مخلص به نام امام خمینى قدس سره یاد کنم. او در سال 1342 در رژیم طاغوتى پهلوى قیام کرد. مدّت پانزده سال به ترکیه و عراق تبعید شد و یارانش گرفتار حبس و شکنجه و تبعید شدند. برخى به شهادت رسیدند ولى بالاخره خداوند او را یارى نمود. شاه ایران گریهکنان فرار کرد و نظام شاهنشاهىِ دو هزار و پانصد ساله سقوط کرد و امام خمینى به اهداف خود رسید. به گفته سیّد قطب در تفسیر فى ظلال، رژیم بنى امیّه بدن حسین (ع) را قطعه قطعه کرد ولى امام به اهدافش رسید. امروز میلیونها نفر افتخار دارند که از نسل حسین(ع) هستند و یک نفر افتخار نمى کند که از نسل یزید است. پیامها و سخنان امام حسین (ع) در همهجا منتشر است. هر سال، هزاران زائر مشتاق به زیارت مرقد مطهرش مىروند. راه حسین (ع) و جلسات آن حضرت همه جا را فرا گرفته است تا آن جا که در هندوستان رهبر هندوها که مسلمان هم نبود در روز عاشورا، پابرهنه در مراسم عزادارى شیعیان وارد شد و گفت: حسین به ما آموخت که اگر قطعه قطعه مى شوید زیر بار ظلم نروید. من فیلم این صحنه را در عاشورایى که در هند بودم دیدم.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُواْ فِى الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَیَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهَادُ
یَوْمَ لَا یَنفَعُ الظَّالِمِینَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ
ترجمه
همانا ما پیامبران خود و کسانى را که ایمان آورده اند، هم در زندگى دنیا و هم روزى که گواهان (براى گواهى دادن) به پا مى خیزند یارى مى کنیم.
(همان) روزى که عذرخواهى ستمگران سودشان ندهد، لعن و نفرین براى آنان است و جایگاهشان سراى بد.
در آیات قبل خواندیم که: مؤمن آل فرعون ابتدا ایمان خود را کتمان مىکرد و سپس در رژیم طاغوتى فرعون یک تنه مردم را ارشاد کرد و آل فرعون براى بازگرداندن او از عقیدهاش تلاشها کردند، امّا خداوند دین او را حفظ کرد.
این آیه که آخرین قسمت آن ماجراست مىفرماید: فکر نکنید حمایت ما تنها مخصوص او بود بلکه سنّت ما حمایت از انبیا و همه مؤمنان است، گرچه در سختى باشند.
در کتاب معاد، نام گواهان قیامت را از قرآن و روایات آورده ام. فهرست شاهدان چنین است: خداوند، انبیا، امامان، فرشتگان، زمین، زمان، اعضاى بدن که همهى اینها بر گفتار و کردار ما گواهى مى دهند.
در قیامت، مواقف و صحنه هاى مختلفى وجود دارد؛ در یک صحنه به ستمگران اجازه معذرت خواهى داده نمى شود، «و لا یؤذن لهم فیعتذرون» و در این آیه مىفرماید: اگر هم عذرخواهى کنند، معذرت خواهى سودى ندارد. «لا ینفع»
پیامبران و نصرت الهى
در قرآن سخن از نصرت الهى دربارهى انبیا و مؤمنان بسیار است و ما گوشهاى از آن را مىآوریم تا مصداقى باشد بر این آیه که مىفرماید: «انّا لننصر رسلنا و الذّین آمنوا فى الحیاة الدنیا» و آیه «ان تنصروا اللّه ینصرکم»
* نصرت نوحعلیه السلام: «فنجّیناه و من معه فى الفلک » ما او و کسانى را که با او در کشتى بودند نجات دادیم.
* نصرت ابراهیمعلیه السلام: «یا نار کونى برداً وسلاما» اى آتش! بر ابراهیم سرد وسلامت باش.
* نصرت لوط علیه السلام: «اذ نجیناه واهله اجمعین» ما او و بستگانش (جز همسرش) را نجات دادیم.
* نصرت یوسفعلیه السلام: «و کذلک مکنا لیوسف فى الارض یتبّوأ منها حیث یشاء» و ما این گونه براى یوسف در زمین مکنت قرار دادیم که هر جاى آن را که مى خواهد برگزیند.
* نصرت شعیبعلیه السلام: «نجّینا شعیباً و الذّین آمنوا معه» ما شعیب و مؤمنان همراه او را نجات دادیم.
* نصرت صالح (ع): «نجّینا صالحاً و الذّین آمنوا معه» ما صالح و مؤمنان همراه او را نجات دادیم.
* نصرت هود (ع): «نجینا هوداً والذّین آمنوا معه» ما هود و مؤمنان همراه او را نجات دادیم.
* نصرت یونس (ع): «و نجیناه من الغم» ما یونس را از غم نجات دادیم.
* نصرت موسى (ع): «و انجینا موسى و من معه اجمعین» ما موسى و کسانى را که با او بودند نجات دادیم.
* نصرت عیسى (ع): «انّى متوفّیک و رافعک الىّ» من تو را مىگیرم و به سوى خود بالا مىبرم.
* نصرت رسول اکرم: «انّا فتحنا لک فتحاً مبینا»(همانا ما براى تو پیروزى آشکارى گشودیم.
* نصرت مؤمنان: «و لقد نصرکم اللّه ببدر و انتم اذلّة» همانا خداوند شما را در جنگ بدر در حالى که ذلیل بودید یارى کرد.
«ثم انزل اللّه سکینة على رسوله و على المؤمنین»خداوند آرامش خود را بر پیامبرش و مؤمنین نازل کرد.
«هو الذّى انزل السکینة فى قلوب المؤمنین لیزدادوا ایمانا» اوست که آرامش را در دلهاى مؤمنان نازل کرد تا ایمانشان زیاد شود.
در سوره انبیا درباره دعاى حضرت نوح و یونس و زکریّا و ایّوب مىخوانیم: همین که خدا را ندا کردند، دعایشان مستجاب شد: «فاستجبنا» و در سوره شورى آیه 26 مى خوانیم: «و یستجیب الذّین آمنوا و عملوا الصالحات» خداوند دعاى کسانى را که اهل ایمان و عمل صالحند مستجاب مىفرماید.
نصرت الهى در مورد پیامبران و مؤمنان به صورتهاى مختلف جلوه مىکند:
گاهى با ایجاد الفت و گرایش دلها «و لیربط على قلوبکم»، «یثبت اللّه الذّین آمنوا بالقول الثابت فى الحیاة الدنیا»
گاهى با استجابت دعا، «فاستجاب له ربّه»، «رب لا تذر على الارض من الکافرین دیّارا»
گاهى با معجزه و استدلال، «ارسلنا رسلنا بالبینات»
گاهى با عطاى حکومت، «اتینا ال ابراهیم ملکا عظیما»
گاهى با غلبه در جنگ، «و لقد نصرکم اللّه فى مواطن کثیرة»
گاهى با سکینه و آرامش قلب، «فَاَنزل اللّه سکینته علیه و ایدّه بجنود لم تروها»
گاهى با هلاکت دشمن یا انتقام از او، «فَاَغرقناهم»
گاهى با امدادهاى غیبى و نزول فرشتگان، «الن یکفیکم ان یمدکم ربّکم بثلاثة الاف من الملائکة منزلین»
گاهى با ایجاد رعب در دل دشمن، «و قذف فى قلوبهم الرعب»
گاهى با گسترش فکر و فرهنگ و پیروان، «لیظهره على الدین کله»
گاهى با نجات از خطرها، «فانجیناه و اصحاب السفینة»
و گاهى با خنثى کردن حیله ها و خدعه ها، «و انّ اللّه موهن کید الکافرین»
پیام ها
1- نصرت انبیا و مؤمنان از سنّتهاى الهى است. (پیروزى حقّ بر باطل از وعدههاى الهى است). «انّا لننصر رسلنا»
2- در نصرت الهى شک نکنیم. «انّا لننصر» («انّا» و حرف لام نشانه تأکید است)
3- با وعدههاى قطعى الهى، به مؤمنان انگیزه و امید و تسلّى دهیم. «انّا لننصر رسلنا...»
4- نصرت الهى در همه جوانب است، در خنثى شدن توطئهه اى دشمنان، در زیاد شدن طرفداران و... «لننصر» مطلق آمده است.
5 - بشارت و هشدار در کنار هم سازنده است. «لننصر رسلنا... لا ینفع الظالمین»
6- ایمان، به انسان ارزش داده و او را در کنار انبیا قرار مىدهد و مشمول نصرت الهى مى کند. «رسلنا و الذّین آمنوا»
7- سختىها و شکنجه هاى دنیا بیش از چند ساعت و چند روز نیست. در همین دنیا نیز طرفداران حقّ پیروزند. «لننصر رسلنا و الذّین آمنوا»
8 - انسان همواره محتاج نصرت الهى است و هرگز از لطف او بى نیاز نیست. «فى الحیاة الدنیا و یوم یقوم الاشهاد»
9- نصرت الهى دائمى است. «فى الحیاة الدنیا و یوم یقوم الاشهاد»
10- گرچه گواه بودن خداوند به تنهایى کافى است، ولى هر چه تعداد گواهان بیشتر باشد مؤمنان سرفرازتر و متخلفان شرمندهتر مىشوند. «یقوم الاشهاد»
11- در قیامت، گواهان بسیارند. «الاشهاد»
12- کسانى که ایمان ندارند، ستمگرند. («الظالمین» در برابر «الذّین آمنوا» است)
13- در قیامت هم عذاب روحى است «لهم اللعنة» و هم جسمى. «سوء الدار» اکنون که تفسیر این آیه را مى نویسم، دههى فجر انقلاب اسلامى و روز 14 بهمن 1378 است. شایسته است از یک نمونه از نصرت الهى نسبت به قیام فقیهى مجاهد و مخلص به نام امام خمینى قدس سره یاد کنم. او در سال 1342 در رژیم طاغوتى پهلوى قیام کرد. مدّت پانزده سال به ترکیه و عراق تبعید شد و یارانش گرفتار حبس و شکنجه و تبعید شدند. برخى به شهادت رسیدند ولى بالاخره خداوند او را یارى نمود. شاه ایران گریهکنان فرار کرد و نظام شاهنشاهىِ دو هزار و پانصد ساله سقوط کرد و امام خمینى به اهداف خود رسید. به گفته سیّد قطب در تفسیر فى ظلال، رژیم بنى امیّه بدن حسین (ع) را قطعه قطعه کرد ولى امام به اهدافش رسید. امروز میلیونها نفر افتخار دارند که از نسل حسین(ع) هستند و یک نفر افتخار نمى کند که از نسل یزید است. پیامها و سخنان امام حسین (ع) در همهجا منتشر است. هر سال، هزاران زائر مشتاق به زیارت مرقد مطهرش مىروند. راه حسین (ع) و جلسات آن حضرت همه جا را فرا گرفته است تا آن جا که در هندوستان رهبر هندوها که مسلمان هم نبود در روز عاشورا، پابرهنه در مراسم عزادارى شیعیان وارد شد و گفت: حسین به ما آموخت که اگر قطعه قطعه مى شوید زیر بار ظلم نروید. من فیلم این صحنه را در عاشورایى که در هند بودم دیدم.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
تاکنون نظری ثبت نشده است