display result search
- 3365
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 6 و 7 سوره غافر
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره غافر - آیه 6 و 7
وَکَذَ لِکَ حَقَّتْ کَلِمَتُ رَبِّکَ عَلَى الَّذِینَ کَفَرُواْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ النَّارِ
الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَیَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنُواْ رَبَّنَا وَسِعْتَ کُلَّ شَىْءٍ رَّحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذِینَ تَابُواْ وَ اتَّبَعُواْ سَبِیلَکَ وَ قِهِمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ
ترجمه
و بدین گونه (که احزاب در دنیا عقوبت شدند) وعده عذاب پروردگارت درباره کسانى که کفر ورزیدند قطعى شد که آنان اهل دوزخند.
کسانى که عرش (خدا) را حمل مى کنند و آنان که اطراف آن هستند، پروردگارشان را با سپاس و ستایش تسبیح کرده (و به پاکى یاد مى کنند) و به او ایمان دارند و براى کسانى که ایمان آورده اند (از خداوند) آمرزش مى خواهند (و مى گویند:) پروردگارا! رحمت و علم تو همه چیز را فراگرفته است، پس کسانى را که توبه کرده و راه تو را پیروى کرده اند بیامرز و آنان را از عذاب دوزخ حفظ کن.
در آیات قبل خواندیم که مردم در برابر دعوت انبیا دو دسته شدند و لذا گروهى مورد مغفرت قرار مىگیرند و گروهى با قهر الهى رو به رو هستند. این آیه دعاى فرشتگان و حمایت آنان را از گروه اول بیان مى کند.
عرش چیست؟
در قرآن بیست مرتبه به عرش خدا اشاره شده است. در لغت، «عَرش»، تختِ پایه بلند و «کرسىّ» تخت پایه کوتاه است. وقتى مى خوانیم: «وسع کرسیّه السموات و الارض» کرسى او هستى را در بر گرفته، پس عرش او چگونه است؟
عرش یا کنایه از مرکز قدرت الهى است و یا مرکز صدور احکام الهى و مراد از «حاملان عرش» فرشتگانى هستند که تعدادشان هشت نفر معرّفى شده است. «یحمل عرش ربّک فوقهم یومئذ ثمانیة»
گفتنى است که حقیقت عرش براى ما روشن نیست ولى از مجموع آیات شاید بتوان این مسأله را دریافت که جهان هستى داراى یک مرکز است و خداوند بر آن مرکز احاطه کامل دارد. «استوى على العرش» و اجراى ارادهى الهى از طریق فرشتگانى است که در اطراف این مرکز فرمانده هستند.
امام صادق (ع) فرمود: عرش، همان علم است که خداوند پیامبرانش را از آن آگاه کرده است. «العرش هو العلم الذّى اطلع اللّه علیه انبیائه و رسله»
در کنار کلمه عرش آیاتى مطرح است که در جمع بندى آنها انسان به مرکز فرمانده مى رسد نظیر:
«استوى على العرش»
«یغشى الّیل النّهار... له الخلق و الامر»
«یدبّر الامر»
«... یفصّل الآیات»
«یعلم ما یلج فى الارض و ما یخرج منها و ما ینزل من السماء و ما یعرج فیها»
گردش شب و روز و تدبیر امور و تفصیل آیات و آگاهى از تمام ذرّات هستى و آنچه از آسمان نازل مىشود و آنچه به آسمان بالا مىرود، رمز آن است که تمام این امور در عرش الهى واقع مىشود.
مرحوم علامه طباطبایى مى فرماید: عرش، حقیقتى از حقایق و امرى از امور خارجى و مرکز تدبیر امور جهان است.
امام صادق (ع) فرمود: عرش و کرسى، از بزرگترین درهاى عالم غیب هستند. «العرش و الکرسى بابان من اکبر ابواب الغیوب»
مراد از عرش، تخت جسمى نیست، زیرا تخت روى آب بند نمى شود. «و کان عرشه على الماء» بلکه مراد آن است که روزى که هنوز زمین و آسمان نبود و جهان یک‌سره آب بود، قلمرو فرمانده خداوند بر آب بود و پس از پیدایش آسمانها و زمین ستاد فرمانده جهان هستى به آسمانها منتقل شد.
پیام ها
1- قهر خداوند بر کفّار یکى از سنّتهاى الهى است. «کذلک حقّت کلمت ربّک»
2- کیفر الهى گزاف نیست بلکه بر اساس عدل و حقّ است. «حقّت کلمت ربّک»
3- مجازات و کیفر مجرمان از شئون ربوبیّت است. «حقّت کلمت ربّک»
4- عامل نابودى گذشتگان کفر بوده است. «حقّت کلمت ربّک على الذّین کفروا»
5 - مؤمنان باید به خود بنازند که مقرّبان درگاه الهى همواره به آنان دعا مى کنند. «یحملون العرش و یستغفرون»
6- اسلام، فکر انسان را از خوراک و پوشاک و مسکن، به عرش و فرشته و تسبیح و تحمید بالا مىبرد. «یحملون العرش - یسبّحون»
7- بى نهایت، تنها خداست، حتّى عرش الهى محدودیّت دارد. «حوله»
8 - حمد و تسبیح، بارها در قرآن در کنار هم ذکر شده است و در ذکر رکوع و سجود قرین یکدیگرند. «یسبّحون بحمد ربّهم»
9- آداب دعا این است: ابتدا تسبیح و تحمید، «یسبحون بحمد ربّهم» سپس تجلیل و توصیف، «وسعت کل شىء رحمة و علما» آن گاه دعا. «فاغفر»
10- سنگینى مسئولیّت، شما را از تسبیح و تحمید خدا و یاد نیازمندان باز ندارد. فرشتگان حامل عرش، هم به یاد خدا هستند، «یسبّحون بحمد ربّهم» و هم محتاجان را دعا مى کنند. «یستغفرون للذّین آمنوا»
11- در دعا سنخیّت لازم است. فرشتگانِ اهل ایمان براى مؤمنان دعا مىکنند. «یؤمنون... یستغفرون للذّین آمنوا»
12- ایمان، رشته اتصال و ارتباط میان عالم ملک با عالم ملکوت است. «یؤمنون به و یستغفرون للذّین آمنوا»
13- استغفار کسانى در حقّ دیگران مؤثّر است که خود اهل ایمان باشند. «یؤمنون به و یستغفرون للذّین آمنوا»
14- میان فرشتگان و انسان رابطه است. (امام سجّاد (ع) در صحیفه سجّادیه به گروه هایى از فرشتگان دعا و درود مى فرستد و) فرشتگان حامل عرش در این آیه به انسانها درود مىفرستند. «یستغفرون للذّین آمنوا»
15- دعا به دیگران، یک ارزش پسندیده و شناخته شده قرآنى است. «و یستغفرون للذّین آمنوا»
16- کسانى مشمول دعاى فرشتگانند که اهل ایمان و عمل باشند. «آمنوا... اتبعوا»
17- توبه به تنهایى کافى نیست، پیروى عملى لازم است. «تابوا و اتبعوا»
18- راه نجات، در پیروى از راه خداست. «و اتبعوا سبیلک و قهم عذاب الجحیم»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
وَکَذَ لِکَ حَقَّتْ کَلِمَتُ رَبِّکَ عَلَى الَّذِینَ کَفَرُواْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ النَّارِ
الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَیَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنُواْ رَبَّنَا وَسِعْتَ کُلَّ شَىْءٍ رَّحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذِینَ تَابُواْ وَ اتَّبَعُواْ سَبِیلَکَ وَ قِهِمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ
ترجمه
و بدین گونه (که احزاب در دنیا عقوبت شدند) وعده عذاب پروردگارت درباره کسانى که کفر ورزیدند قطعى شد که آنان اهل دوزخند.
کسانى که عرش (خدا) را حمل مى کنند و آنان که اطراف آن هستند، پروردگارشان را با سپاس و ستایش تسبیح کرده (و به پاکى یاد مى کنند) و به او ایمان دارند و براى کسانى که ایمان آورده اند (از خداوند) آمرزش مى خواهند (و مى گویند:) پروردگارا! رحمت و علم تو همه چیز را فراگرفته است، پس کسانى را که توبه کرده و راه تو را پیروى کرده اند بیامرز و آنان را از عذاب دوزخ حفظ کن.
در آیات قبل خواندیم که مردم در برابر دعوت انبیا دو دسته شدند و لذا گروهى مورد مغفرت قرار مىگیرند و گروهى با قهر الهى رو به رو هستند. این آیه دعاى فرشتگان و حمایت آنان را از گروه اول بیان مى کند.
عرش چیست؟
در قرآن بیست مرتبه به عرش خدا اشاره شده است. در لغت، «عَرش»، تختِ پایه بلند و «کرسىّ» تخت پایه کوتاه است. وقتى مى خوانیم: «وسع کرسیّه السموات و الارض» کرسى او هستى را در بر گرفته، پس عرش او چگونه است؟
عرش یا کنایه از مرکز قدرت الهى است و یا مرکز صدور احکام الهى و مراد از «حاملان عرش» فرشتگانى هستند که تعدادشان هشت نفر معرّفى شده است. «یحمل عرش ربّک فوقهم یومئذ ثمانیة»
گفتنى است که حقیقت عرش براى ما روشن نیست ولى از مجموع آیات شاید بتوان این مسأله را دریافت که جهان هستى داراى یک مرکز است و خداوند بر آن مرکز احاطه کامل دارد. «استوى على العرش» و اجراى ارادهى الهى از طریق فرشتگانى است که در اطراف این مرکز فرمانده هستند.
امام صادق (ع) فرمود: عرش، همان علم است که خداوند پیامبرانش را از آن آگاه کرده است. «العرش هو العلم الذّى اطلع اللّه علیه انبیائه و رسله»
در کنار کلمه عرش آیاتى مطرح است که در جمع بندى آنها انسان به مرکز فرمانده مى رسد نظیر:
«استوى على العرش»
«یغشى الّیل النّهار... له الخلق و الامر»
«یدبّر الامر»
«... یفصّل الآیات»
«یعلم ما یلج فى الارض و ما یخرج منها و ما ینزل من السماء و ما یعرج فیها»
گردش شب و روز و تدبیر امور و تفصیل آیات و آگاهى از تمام ذرّات هستى و آنچه از آسمان نازل مىشود و آنچه به آسمان بالا مىرود، رمز آن است که تمام این امور در عرش الهى واقع مىشود.
مرحوم علامه طباطبایى مى فرماید: عرش، حقیقتى از حقایق و امرى از امور خارجى و مرکز تدبیر امور جهان است.
امام صادق (ع) فرمود: عرش و کرسى، از بزرگترین درهاى عالم غیب هستند. «العرش و الکرسى بابان من اکبر ابواب الغیوب»
مراد از عرش، تخت جسمى نیست، زیرا تخت روى آب بند نمى شود. «و کان عرشه على الماء» بلکه مراد آن است که روزى که هنوز زمین و آسمان نبود و جهان یک‌سره آب بود، قلمرو فرمانده خداوند بر آب بود و پس از پیدایش آسمانها و زمین ستاد فرمانده جهان هستى به آسمانها منتقل شد.
پیام ها
1- قهر خداوند بر کفّار یکى از سنّتهاى الهى است. «کذلک حقّت کلمت ربّک»
2- کیفر الهى گزاف نیست بلکه بر اساس عدل و حقّ است. «حقّت کلمت ربّک»
3- مجازات و کیفر مجرمان از شئون ربوبیّت است. «حقّت کلمت ربّک»
4- عامل نابودى گذشتگان کفر بوده است. «حقّت کلمت ربّک على الذّین کفروا»
5 - مؤمنان باید به خود بنازند که مقرّبان درگاه الهى همواره به آنان دعا مى کنند. «یحملون العرش و یستغفرون»
6- اسلام، فکر انسان را از خوراک و پوشاک و مسکن، به عرش و فرشته و تسبیح و تحمید بالا مىبرد. «یحملون العرش - یسبّحون»
7- بى نهایت، تنها خداست، حتّى عرش الهى محدودیّت دارد. «حوله»
8 - حمد و تسبیح، بارها در قرآن در کنار هم ذکر شده است و در ذکر رکوع و سجود قرین یکدیگرند. «یسبّحون بحمد ربّهم»
9- آداب دعا این است: ابتدا تسبیح و تحمید، «یسبحون بحمد ربّهم» سپس تجلیل و توصیف، «وسعت کل شىء رحمة و علما» آن گاه دعا. «فاغفر»
10- سنگینى مسئولیّت، شما را از تسبیح و تحمید خدا و یاد نیازمندان باز ندارد. فرشتگان حامل عرش، هم به یاد خدا هستند، «یسبّحون بحمد ربّهم» و هم محتاجان را دعا مى کنند. «یستغفرون للذّین آمنوا»
11- در دعا سنخیّت لازم است. فرشتگانِ اهل ایمان براى مؤمنان دعا مىکنند. «یؤمنون... یستغفرون للذّین آمنوا»
12- ایمان، رشته اتصال و ارتباط میان عالم ملک با عالم ملکوت است. «یؤمنون به و یستغفرون للذّین آمنوا»
13- استغفار کسانى در حقّ دیگران مؤثّر است که خود اهل ایمان باشند. «یؤمنون به و یستغفرون للذّین آمنوا»
14- میان فرشتگان و انسان رابطه است. (امام سجّاد (ع) در صحیفه سجّادیه به گروه هایى از فرشتگان دعا و درود مى فرستد و) فرشتگان حامل عرش در این آیه به انسانها درود مىفرستند. «یستغفرون للذّین آمنوا»
15- دعا به دیگران، یک ارزش پسندیده و شناخته شده قرآنى است. «و یستغفرون للذّین آمنوا»
16- کسانى مشمول دعاى فرشتگانند که اهل ایمان و عمل باشند. «آمنوا... اتبعوا»
17- توبه به تنهایى کافى نیست، پیروى عملى لازم است. «تابوا و اتبعوا»
18- راه نجات، در پیروى از راه خداست. «و اتبعوا سبیلک و قهم عذاب الجحیم»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
تاکنون نظری ثبت نشده است