display result search
- 3823
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 224 - 227 سوره شعراء
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره شعراء - آیه 227- 224
وَالشُّعَرَآءُ یَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ
أَلَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِى کُلِّ وَادٍ یَهِیمُونَ
وَأَنَّهُمْ یَقُولُونَ مَا لَا یَفْعَلُونَ
إِلَّا الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَذَکَرُواْاللَّهَ کَثِیراً وَانتَصَرُواْ مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُواْ وَسَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُواْ أَىَّ مُنقَلَبٍ یَنقَلِبُونَ
ترجمه
مگر آنان (شاعرانى) که ایمان آورده و کارهاى نیکو انجام داده و خدارا بسیار یاد مى کنند، و پس از آن که مورد ستم قرار گرفتند (به دفاع از خود) یارى مى طلبند (و با شعر از مظلومیّت خود دفاع مىکنند) و کسانى که ظالمند، به زودى خواهند دانست که به کدام بازگشتگاه باز خواهند گشت.
کلمهى «غاوون» از «غىّ»، ضد رشد است، چنانکه در جاى دیگر مىفرماید: «قد تَبیّن الرّشد من الغَىّ»
از آنجا که کفّار قرآن را ساختهى وهم و خیال، و پیامبر را شاعر مىدانستند، این آیات آنان را محکوم مىکند که طرفداران شعرا، گمراهانند ولى طرفداران پیامبر اسلام گمراه نیستند. شعرا بىهدف و سرگشته اند وبه گفتهى خود عمل نمىکنند، ولى پیامبر این گونه نیست، هماهنگى میان گفتار و رفتار پیامبر اسلام، نشانهى آن است که او شاعر نیست.
از امام باقر وامام صادقعلیهما السلام نقل شده که به مناسبت آیهى «والشعراء یَتبعهم الغاوون» فرمودند: کسانى که فقه را براى غیر دین آموخته باشند، یا عمیق نیاموخته باشند، هم گمراهند و هم دیگران را گمراه مىکنند و قصّهسرایان نیز مشمول این سرزنش هستند.
از اینکه نام شعراى بىهدف در کنار دروغسازانى که شیاطین بر آنان نازل مىشوند، آمده است، شاید بتوان ارتباطى میان شیطان دروغساز و شاعر بى هدف هرزه گو کشف نمود.
به گفتهى روایات: ذکر کثیر، تسبیحات حضرت زهرا، یعنى سى و چهار مرتبه «اللّه اکبر»، سى و سه مرتبه «الحمداللّه» و سى و سه مرتبه «سبحان اللّه» است.
در حدیث آمده است: ذکر خدا تنها با زبان نیست، بلکه یاد خداست به هنگام ترک گناه و انجام عبادت. «ذکروا اللّه»
در حدیث م ىخوانیم: سر مبارک امام حسین (ع) بالاى نیزه این آیه را تلاوت فرمود:«و سیَعلم الّذین ظلموا...» و امام صادق (ع) فرمود: مصداق روشن ظلم، ظلم درحقّ آلمحمّدعلیهم السلام است.
شعر و شاعران
مطالبى درباره شعر و شاعران به مناسبت آیات آخر این سوره بیان مى کنیم:
* از تفسیر بیضاوى نقل شده: چون اشعار جاهلیّت بیشتر پیرامون خیالات، توصیف زنان زیبا، معاشقه و افتخارات بیهوده یا بدگویى و تعرّض به ناموس دیگران بوده این آیات نازل شده است. «والشعراء یَتبعهم الغاوُون»
* تفاوت میان حکیم و شاعر آن است که حکیم ابتدا معانى را در نظر مى گیرد و بعد الفاظ را به کار مى برد، ولى شاعر ابتدا قالب و الفاظ را در نظر مى گیرد، سپس معانى را بیان مى کند.
* در روایات، شعر خوبى که از حقّ طرفدارى کند، از جهاد با سر نیزه برتر شمرده شده و مورد ستایش قرار گرفته است.
* رسول اکرم فرمود: بعضى از بیانها همچون سحر و بعضى از شعرها حکمت است.
* پیامبر اکرم به شاعر متعهّدى به نام «حَسّان» فرمود: روح القدس با توست.
* پیامبر در یکى از سفرها، «حَسّان» را فراخواند که شعر بخواند. او مىخواند و حضرت گوش مىدادند. حضرت دستور دادند در مسجد جایگاه خاصّى براى «حَسّان» باشد.
* امام صادق (ع) به یاران خود مىفرمود: کودکان خود را با شعر «عَبدى» آشنا کنید که او شاعرى خوب و مکتبى است.
* امام صادق (ع) فرمود: هر کس براى حقّانیّت ما یک بیت شعر بسراید، خداوند در بهشت خانهاى به او عطا مى کند.
* امام صادق (ع) فرمود: خواندن شعر براى روزه دار و کسى که در حال احرام یا در منطقه حَرَم است، مکروه مىباشد و نیز خواندن شعر در روز یا شب جمعه کراهت دارد.
* در روایات مىخوانیم: راستترین شعر در زمان جاهلیّت این بوده است:
الا کلّ شىء ما خلا اللّه باطل
و کلّ نعیم لا محالة زائل
یعنى بدانید که هر چیز، جز خداوند باطل است و هر نعمتى دیر یا زود از بین خواهد رفت.
* در روایت آمده است: همین که آیهى «والشعراء یَتبعهم...» نازل شد گروهى از شاعران مسلمان نگران خود شده، نزد پیامبر اکرم آمدند. حضرت فرمود: «اِنّ المؤمن مجاهد بسیفه و لسانه» یعنى مؤمن با شمشیر و زبان خود جهاد مىکند.
پیام ها
1- جذب مردم مهم نیست، مهم این است که چه افرادى و به چه هدفى جذب شوند. «یَتبعهم الغاوون»
2- اسلام با هنر مخالف نیست، با شعر بىهدف مخالف است. «فى کلّ وادٍ یهیمون»
3- اگر شعر همراه با ایمان و تقوا نباشد، خیالات و احساسات شخصى شاعر و تمایلات مردم، هر روز شاعر را به یک وادى مى کشاند. «فى کلّ واد یهیمون»
4- آنچه مورد انتقاد است، گمراه کردن مردم و سرگرم نمودن آنان به امور مختلف است. «یَتبعهم الغاوُون - فى کلّ واد یهیمون» خواه در زمینهى شعر باشد یا قصه، یا فیلم یا عکس یا تئاتر یا طنز و یا سخنرانى، لکن شعر به خاطر زیبایى و ویژگىهاى خاصّش نافذتر است.
5 - آفت هاى شعر چند چیز است: پیروى نااهلان، «یتبعهم الغاوُون»، بى هدفى «فى کلّ واد یهیمون» و بى عملى. «یقولون ما لایفعلون»
6- اگر شعر و هنر در کنار ایمان قرار نگیرد، بسترى مناسب و مسیرى هموار براى حرکت منحرفان خواهد شد. «والشعراء یَتبعهم الغاوُون - الاّ الّذین آمنوا»
7- یکى از شیوههاى امر به معروف و نهى از منکر، معرّفى الگوهاى حقّ و باطل است. «والشعراء ... الاّ الّذین»
8 - قرآن از شاعرى که اهل حرف است نه عمل، انتقاد کرده است. «یقولون ما لایفعلون»
9- انصاف را مراعات کنید. حقّ خوبانِ هر صنف و گروه را نادیده نگیرید. شعر و هنر در دست صالحان ارزش است. «الاّ الّذین آمنوا»
10- ایمان، عمل صالح و یاد خدا، هنرمند و شاعر را از انحراف نجات مىدهد. «الاّ الّذین آمنوا ...»
11- قرآن شعرى را تأیید مىکند که از شاعرِ مؤمن و عامل و ذاکر خدا باشد و در مسیر تحریک مردم براى دفاع از حقّ به کار گرفته شود. «آمنوا و عملوا ... و انتصروا...»
12- ایمان بر عمل مقدّم است و اعمال نیز باید صالح باشد تا کارساز شود. «آمنوا و عملوا الصالحات»
13- یاد خدا، به زمان و مکان و مقدار، محدود نیست. (در هر زمان، در هر مکان، هر چه بیشتر) «ذکروا اللّه کثیراً»
14- هر کجا خطر لغزش زیاد است باید یاد خدا نیز زیاد باشد. «ذکروا اللّه کثیراً»
15- با هنر وشعر، به مقابلهى ستمگران برویم. «وانتصروا من بعد ما ظلموا»
16- خداوند در کمین ستمگران است. «و سیعلم الّذین ظلموا»
منبع: پایگاه درس هایی از قزآن
وَالشُّعَرَآءُ یَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ
أَلَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِى کُلِّ وَادٍ یَهِیمُونَ
وَأَنَّهُمْ یَقُولُونَ مَا لَا یَفْعَلُونَ
إِلَّا الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَذَکَرُواْاللَّهَ کَثِیراً وَانتَصَرُواْ مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُواْ وَسَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُواْ أَىَّ مُنقَلَبٍ یَنقَلِبُونَ
ترجمه
مگر آنان (شاعرانى) که ایمان آورده و کارهاى نیکو انجام داده و خدارا بسیار یاد مى کنند، و پس از آن که مورد ستم قرار گرفتند (به دفاع از خود) یارى مى طلبند (و با شعر از مظلومیّت خود دفاع مىکنند) و کسانى که ظالمند، به زودى خواهند دانست که به کدام بازگشتگاه باز خواهند گشت.
کلمهى «غاوون» از «غىّ»، ضد رشد است، چنانکه در جاى دیگر مىفرماید: «قد تَبیّن الرّشد من الغَىّ»
از آنجا که کفّار قرآن را ساختهى وهم و خیال، و پیامبر را شاعر مىدانستند، این آیات آنان را محکوم مىکند که طرفداران شعرا، گمراهانند ولى طرفداران پیامبر اسلام گمراه نیستند. شعرا بىهدف و سرگشته اند وبه گفتهى خود عمل نمىکنند، ولى پیامبر این گونه نیست، هماهنگى میان گفتار و رفتار پیامبر اسلام، نشانهى آن است که او شاعر نیست.
از امام باقر وامام صادقعلیهما السلام نقل شده که به مناسبت آیهى «والشعراء یَتبعهم الغاوون» فرمودند: کسانى که فقه را براى غیر دین آموخته باشند، یا عمیق نیاموخته باشند، هم گمراهند و هم دیگران را گمراه مىکنند و قصّهسرایان نیز مشمول این سرزنش هستند.
از اینکه نام شعراى بىهدف در کنار دروغسازانى که شیاطین بر آنان نازل مىشوند، آمده است، شاید بتوان ارتباطى میان شیطان دروغساز و شاعر بى هدف هرزه گو کشف نمود.
به گفتهى روایات: ذکر کثیر، تسبیحات حضرت زهرا، یعنى سى و چهار مرتبه «اللّه اکبر»، سى و سه مرتبه «الحمداللّه» و سى و سه مرتبه «سبحان اللّه» است.
در حدیث آمده است: ذکر خدا تنها با زبان نیست، بلکه یاد خداست به هنگام ترک گناه و انجام عبادت. «ذکروا اللّه»
در حدیث م ىخوانیم: سر مبارک امام حسین (ع) بالاى نیزه این آیه را تلاوت فرمود:«و سیَعلم الّذین ظلموا...» و امام صادق (ع) فرمود: مصداق روشن ظلم، ظلم درحقّ آلمحمّدعلیهم السلام است.
شعر و شاعران
مطالبى درباره شعر و شاعران به مناسبت آیات آخر این سوره بیان مى کنیم:
* از تفسیر بیضاوى نقل شده: چون اشعار جاهلیّت بیشتر پیرامون خیالات، توصیف زنان زیبا، معاشقه و افتخارات بیهوده یا بدگویى و تعرّض به ناموس دیگران بوده این آیات نازل شده است. «والشعراء یَتبعهم الغاوُون»
* تفاوت میان حکیم و شاعر آن است که حکیم ابتدا معانى را در نظر مى گیرد و بعد الفاظ را به کار مى برد، ولى شاعر ابتدا قالب و الفاظ را در نظر مى گیرد، سپس معانى را بیان مى کند.
* در روایات، شعر خوبى که از حقّ طرفدارى کند، از جهاد با سر نیزه برتر شمرده شده و مورد ستایش قرار گرفته است.
* رسول اکرم فرمود: بعضى از بیانها همچون سحر و بعضى از شعرها حکمت است.
* پیامبر اکرم به شاعر متعهّدى به نام «حَسّان» فرمود: روح القدس با توست.
* پیامبر در یکى از سفرها، «حَسّان» را فراخواند که شعر بخواند. او مىخواند و حضرت گوش مىدادند. حضرت دستور دادند در مسجد جایگاه خاصّى براى «حَسّان» باشد.
* امام صادق (ع) به یاران خود مىفرمود: کودکان خود را با شعر «عَبدى» آشنا کنید که او شاعرى خوب و مکتبى است.
* امام صادق (ع) فرمود: هر کس براى حقّانیّت ما یک بیت شعر بسراید، خداوند در بهشت خانهاى به او عطا مى کند.
* امام صادق (ع) فرمود: خواندن شعر براى روزه دار و کسى که در حال احرام یا در منطقه حَرَم است، مکروه مىباشد و نیز خواندن شعر در روز یا شب جمعه کراهت دارد.
* در روایات مىخوانیم: راستترین شعر در زمان جاهلیّت این بوده است:
الا کلّ شىء ما خلا اللّه باطل
و کلّ نعیم لا محالة زائل
یعنى بدانید که هر چیز، جز خداوند باطل است و هر نعمتى دیر یا زود از بین خواهد رفت.
* در روایت آمده است: همین که آیهى «والشعراء یَتبعهم...» نازل شد گروهى از شاعران مسلمان نگران خود شده، نزد پیامبر اکرم آمدند. حضرت فرمود: «اِنّ المؤمن مجاهد بسیفه و لسانه» یعنى مؤمن با شمشیر و زبان خود جهاد مىکند.
پیام ها
1- جذب مردم مهم نیست، مهم این است که چه افرادى و به چه هدفى جذب شوند. «یَتبعهم الغاوون»
2- اسلام با هنر مخالف نیست، با شعر بىهدف مخالف است. «فى کلّ وادٍ یهیمون»
3- اگر شعر همراه با ایمان و تقوا نباشد، خیالات و احساسات شخصى شاعر و تمایلات مردم، هر روز شاعر را به یک وادى مى کشاند. «فى کلّ واد یهیمون»
4- آنچه مورد انتقاد است، گمراه کردن مردم و سرگرم نمودن آنان به امور مختلف است. «یَتبعهم الغاوُون - فى کلّ واد یهیمون» خواه در زمینهى شعر باشد یا قصه، یا فیلم یا عکس یا تئاتر یا طنز و یا سخنرانى، لکن شعر به خاطر زیبایى و ویژگىهاى خاصّش نافذتر است.
5 - آفت هاى شعر چند چیز است: پیروى نااهلان، «یتبعهم الغاوُون»، بى هدفى «فى کلّ واد یهیمون» و بى عملى. «یقولون ما لایفعلون»
6- اگر شعر و هنر در کنار ایمان قرار نگیرد، بسترى مناسب و مسیرى هموار براى حرکت منحرفان خواهد شد. «والشعراء یَتبعهم الغاوُون - الاّ الّذین آمنوا»
7- یکى از شیوههاى امر به معروف و نهى از منکر، معرّفى الگوهاى حقّ و باطل است. «والشعراء ... الاّ الّذین»
8 - قرآن از شاعرى که اهل حرف است نه عمل، انتقاد کرده است. «یقولون ما لایفعلون»
9- انصاف را مراعات کنید. حقّ خوبانِ هر صنف و گروه را نادیده نگیرید. شعر و هنر در دست صالحان ارزش است. «الاّ الّذین آمنوا»
10- ایمان، عمل صالح و یاد خدا، هنرمند و شاعر را از انحراف نجات مىدهد. «الاّ الّذین آمنوا ...»
11- قرآن شعرى را تأیید مىکند که از شاعرِ مؤمن و عامل و ذاکر خدا باشد و در مسیر تحریک مردم براى دفاع از حقّ به کار گرفته شود. «آمنوا و عملوا ... و انتصروا...»
12- ایمان بر عمل مقدّم است و اعمال نیز باید صالح باشد تا کارساز شود. «آمنوا و عملوا الصالحات»
13- یاد خدا، به زمان و مکان و مقدار، محدود نیست. (در هر زمان، در هر مکان، هر چه بیشتر) «ذکروا اللّه کثیراً»
14- هر کجا خطر لغزش زیاد است باید یاد خدا نیز زیاد باشد. «ذکروا اللّه کثیراً»
15- با هنر وشعر، به مقابلهى ستمگران برویم. «وانتصروا من بعد ما ظلموا»
16- خداوند در کمین ستمگران است. «و سیعلم الّذین ظلموا»
منبع: پایگاه درس هایی از قزآن
تاکنون نظری ثبت نشده است