display result search
- 6554
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 160 سوره اعراف
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره اعراف- آیه 160
وَ قَطَّعْنَهُمُ اثْنَتَىْ عَشْرَةَ أَسْبَاطاً أُمَماً وَ أَوْحَیْنَآ إِلَى مُوسَى إِذِ اسْتَسْقَهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِبْ بِّعَصَاکَ الْحَجَرَ فَانبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَیْناً قَدْ عَلِمَ کُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ وَ ظَلَّلْنَا عَلَیْهِمُ الْغَمَمَ وَ أَنزَلَنا عَلَیْهِمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى کُلُواْ مِن طَیِّبَتِ مَا رَزَقْنَکُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَکِن کَانُواْ أَنفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ
ترجمه
و آنان (قوم موسى) را به دوازده گروه تقسیم کردیم که هر یک شاخه اى از دودمان بنى اسرائیل و اُمّتى بودند، و به موسى آنگاه که قومش از او آب طلبیدند، وحى کردیم که عصاى خود را بر آن سنگ بزن، پس از آن سنگ، دوازده چشمه جوشید (و به اطراف سرازیر شد، آن گونه که) هر گروه آبشخور (سهم آب) خود را به خوبى شناختند. و ابر را بر فراز آنان سایهبان ساختیم و «مَنّ» و «سَلوى» (دو نوع خوراکى) بر آنان نازل کردیم (و به آنان گفتیم:) از پاکیزه هایى که روزى شما کرده ایم، بخورید. آنان (با ناسپاسى خود) بر ما ستم نکردند، بلکه بر خویشتن ستم کردند.
«اَسباط» جمع «سِبط»، به فرزندان و نوه ها و شاخه هاى یک فامیل گفته مى شود. هر یک از تیرههاى بنى اسرائیل، از یکى از فرزندان یعقوب منشعب شده بودند. «انبجاس» به معناى جوشیدن و فوران کم و مختصر است.
«مَنّ»، غذایى همچون عسل و شیرهى گیاهى (نظیر گزانگبین)، و «سَلوى» پرندهاى حلال گوشت، شبیه کبوتر (و بلدرچین) است.
عدد «دوازده»، عدد ماههاى سال، عدد نقباى بنىاسرائیل، عدد چشمه هاى آبى که با اعجاز حضرت موسى صورت گرفت و عدد امامان معصوم است. مخالفان اهلبیت، بسیار کوشیده اند تا این حدیث پیامبر اکرم را (که شیعه و سنّى با دهها سند آن را نقل کردهاند) که خلفاىِ پس از من دوازده نفر و همه از قریشند، بر حاکمان بنىامیّه و بنى عباس تطبیق دهند، امّا نتوانسته اند.
با زدن عصا به سنگ، دو معجزه اتّفاق افتاد: جوشیدن آب بسیار، پدیدار شدن چشمه ها به تعداد قبیله ها. در روایات مى خوانیم که حضرت موسى (ع) با توسّل به اهل بیت پیامبر دست به اعجاز زد.
حضرت شعیب (ع) به دیدن داماد خود موسى علیه السلام آمد، صف طولانى منتظران ملاقات با موسى علیه السلام را دید. به موسى پیشنهاد کرد که مردم را گروه گروه کند و براى هر دسته، مسئولى معیّن کند تا بخشى از مشکلات را آنها حلّ کنند و مسائل مهمتر را به موسى (ع) ارجاع دهند.
بعضى از مطالب و جریانها در آیات متعدّدى از قرآن، به ظاهر تکرار شده است، از جمله این داستان که در آیه 57 به بعد سورهى بقره نیز آمده و این بیانگر آن است که تکرار یک موضوع، با انگیزهى تربیتى مانعى ندارد.
پیام ها
1- در ادارهى امور، وجود تشکیلات، تقسیم کار و طبقهبندى، نقش مهمى دارد. «و قطّعناهم»
2- دوازده گروه بنىاسرائیل، همه از یک ریشه بودند. «قطّعناهم» به جاى «جعلنا»
3- گروه گروه شدن، با حفظ وحدت در هدف، ضررى ندارد. «قطّعناهم»
4- عرضه بعد از تقاضا، اهمیّت بیشترى دارد. «استسقاه... اضرب بعصاک»
5 - وسیله مهم نیست، ارادهى الهى مهم است که گاهى یک عصاى چوبى را کارگشا در همه جا قرار مىدهد. «بعصاک» (عصا، در جایى مار و اژدها و در جاى دیگر وسیلهاى براى ایجاد چشمه هاى آب مى شود)
6- توسّل به پیامبران براى رهایى از مشکلات جایز، بلکه به اجابت نزدیک است. مردم، نیازهاى اقتصادى و مادّى خود را نیز با انبیا در میان مى گذاشتند و به آنان متوسّل مى شدند. «استسقاه... فانبجست»
7- اگر هر گروه بداند که به کجا باید رجوع کند، بسیارى از مشکلات اجتماعى حل مى شود. «قد علم کلّ اُناس مشربهم»
8 - به مردم آگاهى دهیم، خودشان عمل مى کنند. «قد علم کلّ اُناس مشربهم» و نفرمود: «قد شرب»
9- خداوند، هم آب مورد نیاز بنى اسرائیل را تأمین نمود، هم غذاى آنان را. «اثنتا عشرة عینا... المنّ و السلوى»
10- پیدایش و حرکت ابرها و عملکرد آنها، همه تحت تدبیر و اراده الهى است. «وظلّلنا علیهم الغمام»
11- منّ و سلوى، از غذاهاى طیّب است. (جمله «کلوا من الطیّبات»، پس از «المنّ و السلوى» آمده است)
12- خداوند، روزىرسانِ مردم، «رزقناکم» و خواهان بهره گیرى طیّب از نعمت هاى پاک و پاکیزه است. «کلوا من طیّبات»
13- با یک ضربه عصاى موسى، چشمه ها از دل سنگ جوشید، ولى با آن همه معجزه، دل هاى نا اهلان تکان نخورد. «و ما ظلمونا و لکن کانوا انفسهم یظلمون»
14- کفران نعمت، سبب محرومیّت از آن مى شود و زیانش به ناسپاسان مى رسد. «ولکن کانوا انفسهم یظلمون»
15- آنان که از نعمت هاى مادّى در راه رشد و معنویّت خود بهره نگیرند، به خود ستم کرده اند. «کانوا أنفسهم یظلمون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
وَ قَطَّعْنَهُمُ اثْنَتَىْ عَشْرَةَ أَسْبَاطاً أُمَماً وَ أَوْحَیْنَآ إِلَى مُوسَى إِذِ اسْتَسْقَهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِبْ بِّعَصَاکَ الْحَجَرَ فَانبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَیْناً قَدْ عَلِمَ کُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ وَ ظَلَّلْنَا عَلَیْهِمُ الْغَمَمَ وَ أَنزَلَنا عَلَیْهِمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى کُلُواْ مِن طَیِّبَتِ مَا رَزَقْنَکُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَکِن کَانُواْ أَنفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ
ترجمه
و آنان (قوم موسى) را به دوازده گروه تقسیم کردیم که هر یک شاخه اى از دودمان بنى اسرائیل و اُمّتى بودند، و به موسى آنگاه که قومش از او آب طلبیدند، وحى کردیم که عصاى خود را بر آن سنگ بزن، پس از آن سنگ، دوازده چشمه جوشید (و به اطراف سرازیر شد، آن گونه که) هر گروه آبشخور (سهم آب) خود را به خوبى شناختند. و ابر را بر فراز آنان سایهبان ساختیم و «مَنّ» و «سَلوى» (دو نوع خوراکى) بر آنان نازل کردیم (و به آنان گفتیم:) از پاکیزه هایى که روزى شما کرده ایم، بخورید. آنان (با ناسپاسى خود) بر ما ستم نکردند، بلکه بر خویشتن ستم کردند.
«اَسباط» جمع «سِبط»، به فرزندان و نوه ها و شاخه هاى یک فامیل گفته مى شود. هر یک از تیرههاى بنى اسرائیل، از یکى از فرزندان یعقوب منشعب شده بودند. «انبجاس» به معناى جوشیدن و فوران کم و مختصر است.
«مَنّ»، غذایى همچون عسل و شیرهى گیاهى (نظیر گزانگبین)، و «سَلوى» پرندهاى حلال گوشت، شبیه کبوتر (و بلدرچین) است.
عدد «دوازده»، عدد ماههاى سال، عدد نقباى بنىاسرائیل، عدد چشمه هاى آبى که با اعجاز حضرت موسى صورت گرفت و عدد امامان معصوم است. مخالفان اهلبیت، بسیار کوشیده اند تا این حدیث پیامبر اکرم را (که شیعه و سنّى با دهها سند آن را نقل کردهاند) که خلفاىِ پس از من دوازده نفر و همه از قریشند، بر حاکمان بنىامیّه و بنى عباس تطبیق دهند، امّا نتوانسته اند.
با زدن عصا به سنگ، دو معجزه اتّفاق افتاد: جوشیدن آب بسیار، پدیدار شدن چشمه ها به تعداد قبیله ها. در روایات مى خوانیم که حضرت موسى (ع) با توسّل به اهل بیت پیامبر دست به اعجاز زد.
حضرت شعیب (ع) به دیدن داماد خود موسى علیه السلام آمد، صف طولانى منتظران ملاقات با موسى علیه السلام را دید. به موسى پیشنهاد کرد که مردم را گروه گروه کند و براى هر دسته، مسئولى معیّن کند تا بخشى از مشکلات را آنها حلّ کنند و مسائل مهمتر را به موسى (ع) ارجاع دهند.
بعضى از مطالب و جریانها در آیات متعدّدى از قرآن، به ظاهر تکرار شده است، از جمله این داستان که در آیه 57 به بعد سورهى بقره نیز آمده و این بیانگر آن است که تکرار یک موضوع، با انگیزهى تربیتى مانعى ندارد.
پیام ها
1- در ادارهى امور، وجود تشکیلات، تقسیم کار و طبقهبندى، نقش مهمى دارد. «و قطّعناهم»
2- دوازده گروه بنىاسرائیل، همه از یک ریشه بودند. «قطّعناهم» به جاى «جعلنا»
3- گروه گروه شدن، با حفظ وحدت در هدف، ضررى ندارد. «قطّعناهم»
4- عرضه بعد از تقاضا، اهمیّت بیشترى دارد. «استسقاه... اضرب بعصاک»
5 - وسیله مهم نیست، ارادهى الهى مهم است که گاهى یک عصاى چوبى را کارگشا در همه جا قرار مىدهد. «بعصاک» (عصا، در جایى مار و اژدها و در جاى دیگر وسیلهاى براى ایجاد چشمه هاى آب مى شود)
6- توسّل به پیامبران براى رهایى از مشکلات جایز، بلکه به اجابت نزدیک است. مردم، نیازهاى اقتصادى و مادّى خود را نیز با انبیا در میان مى گذاشتند و به آنان متوسّل مى شدند. «استسقاه... فانبجست»
7- اگر هر گروه بداند که به کجا باید رجوع کند، بسیارى از مشکلات اجتماعى حل مى شود. «قد علم کلّ اُناس مشربهم»
8 - به مردم آگاهى دهیم، خودشان عمل مى کنند. «قد علم کلّ اُناس مشربهم» و نفرمود: «قد شرب»
9- خداوند، هم آب مورد نیاز بنى اسرائیل را تأمین نمود، هم غذاى آنان را. «اثنتا عشرة عینا... المنّ و السلوى»
10- پیدایش و حرکت ابرها و عملکرد آنها، همه تحت تدبیر و اراده الهى است. «وظلّلنا علیهم الغمام»
11- منّ و سلوى، از غذاهاى طیّب است. (جمله «کلوا من الطیّبات»، پس از «المنّ و السلوى» آمده است)
12- خداوند، روزىرسانِ مردم، «رزقناکم» و خواهان بهره گیرى طیّب از نعمت هاى پاک و پاکیزه است. «کلوا من طیّبات»
13- با یک ضربه عصاى موسى، چشمه ها از دل سنگ جوشید، ولى با آن همه معجزه، دل هاى نا اهلان تکان نخورد. «و ما ظلمونا و لکن کانوا انفسهم یظلمون»
14- کفران نعمت، سبب محرومیّت از آن مى شود و زیانش به ناسپاسان مى رسد. «ولکن کانوا انفسهم یظلمون»
15- آنان که از نعمت هاى مادّى در راه رشد و معنویّت خود بهره نگیرند، به خود ستم کرده اند. «کانوا أنفسهم یظلمون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
کاربر مهمان