display result search
- 10497
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 38 سوره انعام
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره انعام - آیه 38
وَمَا مِنْ دَآبَّةٍ فِى الْأَرْضِ وَلَا طَئِرٍ یَطِیرُ بِجَنَاحَیْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُکُم مَّا فَرَّطْنَا فِى الْکِتَبِ مِن شَىْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ
ترجمه
و هیچ جنبنده اى در زمین و هیچ پرنده اى که با دو بال خود پرواز مى کند، نیست مگر اینکه آنها هم اُمّت هایى چون شمایند. ما در این کتاب (قرآن یا لوح محفوظ) هیچ چیز را فرو گذار نکردیم، سپس همه نزد پروردگارشان گرد مى آیند.
قرآن توجّه خاصّى به زندگى حیوانات دارد و از یادآورى خلقت، شعور و صفات آنها در راه هدایت مردم استفاده مى کند. «و فى خلقکم و ما یبثّ من دابّة آیات لقوم یوقنون» در روایات وتجارب انسانى هم نمونه هاى فراوانى درباره شعور و درک حیوانات به چشم مى خورد و براى یافتن شباهت ها و آشنایى با زندگى حیوانات، باید اندیشه و دقّت داشت. «امم أمثالکم»
مراد از «کتاب» در آیه، یا قرآن است یا «لوح محفوظ» که در واقع کتاب خلقت است.
در آیات دیگر هم تعبیراتى چون: «تبیاناً لکلّ شىء» ، «کلٌّ فى کتاب مبین» آمده که نشانه کامل بودن قرآن است.
امام باقر (ع) فرمود: نشان کمال قرآن این است که ریشه و سرچشمه همه سخنان رسول اللّه و ائمّهعلیهم السلام است، پس هر گاه حدیثى گفتیم، سند قرآنى آن را از ما بخواهید.
در حدیثى پیامبر اکرم از قیل و قال و فساد مال و سؤالات پى در پى، نهى مى کند. از امام باقر (ع) سند قرآنى آن را پرسیدند، فرمود: سند نهى از قیل و قال، آیه «لا خیرَ فى کَثیر مِن نَجواهم الاّ مَن أمَرَ بِصدقةٍ أو مَعروفٍ أو اصلاح بَینَ النّاس» است. سند فساد مال، آیه «و لاتؤتوا السفهاء أموالکم الّتى جعل اللَّه لکم قیاماً» و سند سؤال نا به جا این آیه است: «لاتسألوا عن أشیاء اِن تبد لکم تسؤکم»
شعور حیوانات
از آیات و روایات و تجارب برمى آید که شعور، ویژه انسان نیست. به نمونه هایى توجّه کنید:
1- حضرت سلیما همراه با سپاهیانش از منطقه اى عبور مى کردند، مورچهاى به سایر مورچگان گفت: فورى به خانه هایتان بروید، تا زیر پاى ارتش سلیمان له نشوید. شناخت دشمن، جزو غریزهى مورچه است، ولى اینکه نامش سلیمان و همراهانش ارتش اویند، این بالاتر از غریزه است.
2- هدهد در آسمان از شرک مردم زمینى مطلع شده و نزد سلیمان گزارش مىدهد که مردم منطقه سبأ، خداپرست نیستند. آنگاه مأموریّت ویژه اى مىیابد. شناخت توحید و شرک و زشتى شرک و ضرورت گزارش به سلیمان پیامبر و مأموریّت ویژه پیامرسانى، مسأله اى بالاتر از غریزه است.
3- این که هدهد در جواب بازخواست حضرت سلیمان از علّت غایب بودنش، عذرى موجّه و دلیلى مقبول مى آورد، نشانه شعورى بالاتر از غریزه است.
4- اینکه قرآن مى گوید: همه موجودات، تسبیح گوى خدایند ولى شما نمىفهمید، تسبیح تکوینى نیست، زیرا آن را ما مى فهمیم، پس قرآن تسبیح دیگرى را مى گوید.
5 - در آیات قرآن، سجده براى خدا، به همه موجودات نسبت داده شده است. «وللَّه یسجد ما فى السموات و ما فى الارض...»
6- پرندگان در مانور حضرت سلیمان شرکت داشتند. «وحشر لسلیمان جنوده من الجن و الانس والطیر»
7- حرف زدن پرندگان با یکدیگر و افتخار سلیمان به اینکه خداوند، زبان پرندگان را به او آموخته است. «علّمنا منطق الطیر»
8 - آیه «واذا الوُحوشُ حُشِرَت» ، محشور شدن حیوانات را در قیامت مطرح مى کند.
9- آیهى «والطّیر صافّات کلٌّ قد عَلِم صلاته و تسبیحه» ، نشانه شعور و عباد آگاهانه حیوانات است.
10- وجود وفا در برخى حیوانات، از جمله سگ نسبت به صاحبخانه وفرزندانش.
11- تعلیم سگ شکارى و سگ پلیس براى کشف قاچاق، یا خرید جنس، نشانه آگاهى خاصّ آن حیوان است.
12- اسلام از ذبح حیوان در برابر چشم حیوان دیگر، نهى کرده است که این نشانه شعور حیوان نسبت به ذبح و کشتن است.
پیام ها
1- قدرت الهى در آفرینش و هدفدارى خلقت، نسبت به همه موجودات یکسان است. «من دابّة... ولا طائر ...»
2- نظم و زندگى اجتماعى، مخصوص انسانها نیست، بلکه در زندگى حیوانات هم مشاهده مى شود. «اُمم أمثالکم»
3- انسان ها و حیوانات، همه نیاز به تدبیر الهى دارند. خداوند، طبق مصلحت به آنها شعور مى دهد، و همه داراى نظم و نظامى هستند. «اُمم أمثالکم»
4- قرآن کریم، جامع ترین و کامل ترین کتاب آسمانى است. «ما فرّطنا فى الکتاب من شىء»
5 - آنچه سبب هدایت، تربیت و رشد انسان هاست، در قرآن آمده است. (قرآن در اثبات حقانیّت پیامبراسلام و هدایت مردم هیچ گونه کاستى ندارد) «ما فرّطنا فى الکتاب»
6- در حقّ حیوانات هم ظلم یا کوتاهى نکنیم، آنها هم مثل ما حقّ حیات دارند. «اُمم أمثالکم»
7- معاد و حشر، تنها مخصوص انسانها نیست. «و ما من دابّة... ثمّ الى ربّهم یحشرون»
8 - حرکت همه موجودات به سوى خداوند یک حرکت تکاملى و جلوه اى از ربوبیّت الهى است. «الى ربّهم یحشرون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
وَمَا مِنْ دَآبَّةٍ فِى الْأَرْضِ وَلَا طَئِرٍ یَطِیرُ بِجَنَاحَیْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُکُم مَّا فَرَّطْنَا فِى الْکِتَبِ مِن شَىْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ
ترجمه
و هیچ جنبنده اى در زمین و هیچ پرنده اى که با دو بال خود پرواز مى کند، نیست مگر اینکه آنها هم اُمّت هایى چون شمایند. ما در این کتاب (قرآن یا لوح محفوظ) هیچ چیز را فرو گذار نکردیم، سپس همه نزد پروردگارشان گرد مى آیند.
قرآن توجّه خاصّى به زندگى حیوانات دارد و از یادآورى خلقت، شعور و صفات آنها در راه هدایت مردم استفاده مى کند. «و فى خلقکم و ما یبثّ من دابّة آیات لقوم یوقنون» در روایات وتجارب انسانى هم نمونه هاى فراوانى درباره شعور و درک حیوانات به چشم مى خورد و براى یافتن شباهت ها و آشنایى با زندگى حیوانات، باید اندیشه و دقّت داشت. «امم أمثالکم»
مراد از «کتاب» در آیه، یا قرآن است یا «لوح محفوظ» که در واقع کتاب خلقت است.
در آیات دیگر هم تعبیراتى چون: «تبیاناً لکلّ شىء» ، «کلٌّ فى کتاب مبین» آمده که نشانه کامل بودن قرآن است.
امام باقر (ع) فرمود: نشان کمال قرآن این است که ریشه و سرچشمه همه سخنان رسول اللّه و ائمّهعلیهم السلام است، پس هر گاه حدیثى گفتیم، سند قرآنى آن را از ما بخواهید.
در حدیثى پیامبر اکرم از قیل و قال و فساد مال و سؤالات پى در پى، نهى مى کند. از امام باقر (ع) سند قرآنى آن را پرسیدند، فرمود: سند نهى از قیل و قال، آیه «لا خیرَ فى کَثیر مِن نَجواهم الاّ مَن أمَرَ بِصدقةٍ أو مَعروفٍ أو اصلاح بَینَ النّاس» است. سند فساد مال، آیه «و لاتؤتوا السفهاء أموالکم الّتى جعل اللَّه لکم قیاماً» و سند سؤال نا به جا این آیه است: «لاتسألوا عن أشیاء اِن تبد لکم تسؤکم»
شعور حیوانات
از آیات و روایات و تجارب برمى آید که شعور، ویژه انسان نیست. به نمونه هایى توجّه کنید:
1- حضرت سلیما همراه با سپاهیانش از منطقه اى عبور مى کردند، مورچهاى به سایر مورچگان گفت: فورى به خانه هایتان بروید، تا زیر پاى ارتش سلیمان له نشوید. شناخت دشمن، جزو غریزهى مورچه است، ولى اینکه نامش سلیمان و همراهانش ارتش اویند، این بالاتر از غریزه است.
2- هدهد در آسمان از شرک مردم زمینى مطلع شده و نزد سلیمان گزارش مىدهد که مردم منطقه سبأ، خداپرست نیستند. آنگاه مأموریّت ویژه اى مىیابد. شناخت توحید و شرک و زشتى شرک و ضرورت گزارش به سلیمان پیامبر و مأموریّت ویژه پیامرسانى، مسأله اى بالاتر از غریزه است.
3- این که هدهد در جواب بازخواست حضرت سلیمان از علّت غایب بودنش، عذرى موجّه و دلیلى مقبول مى آورد، نشانه شعورى بالاتر از غریزه است.
4- اینکه قرآن مى گوید: همه موجودات، تسبیح گوى خدایند ولى شما نمىفهمید، تسبیح تکوینى نیست، زیرا آن را ما مى فهمیم، پس قرآن تسبیح دیگرى را مى گوید.
5 - در آیات قرآن، سجده براى خدا، به همه موجودات نسبت داده شده است. «وللَّه یسجد ما فى السموات و ما فى الارض...»
6- پرندگان در مانور حضرت سلیمان شرکت داشتند. «وحشر لسلیمان جنوده من الجن و الانس والطیر»
7- حرف زدن پرندگان با یکدیگر و افتخار سلیمان به اینکه خداوند، زبان پرندگان را به او آموخته است. «علّمنا منطق الطیر»
8 - آیه «واذا الوُحوشُ حُشِرَت» ، محشور شدن حیوانات را در قیامت مطرح مى کند.
9- آیهى «والطّیر صافّات کلٌّ قد عَلِم صلاته و تسبیحه» ، نشانه شعور و عباد آگاهانه حیوانات است.
10- وجود وفا در برخى حیوانات، از جمله سگ نسبت به صاحبخانه وفرزندانش.
11- تعلیم سگ شکارى و سگ پلیس براى کشف قاچاق، یا خرید جنس، نشانه آگاهى خاصّ آن حیوان است.
12- اسلام از ذبح حیوان در برابر چشم حیوان دیگر، نهى کرده است که این نشانه شعور حیوان نسبت به ذبح و کشتن است.
پیام ها
1- قدرت الهى در آفرینش و هدفدارى خلقت، نسبت به همه موجودات یکسان است. «من دابّة... ولا طائر ...»
2- نظم و زندگى اجتماعى، مخصوص انسانها نیست، بلکه در زندگى حیوانات هم مشاهده مى شود. «اُمم أمثالکم»
3- انسان ها و حیوانات، همه نیاز به تدبیر الهى دارند. خداوند، طبق مصلحت به آنها شعور مى دهد، و همه داراى نظم و نظامى هستند. «اُمم أمثالکم»
4- قرآن کریم، جامع ترین و کامل ترین کتاب آسمانى است. «ما فرّطنا فى الکتاب من شىء»
5 - آنچه سبب هدایت، تربیت و رشد انسان هاست، در قرآن آمده است. (قرآن در اثبات حقانیّت پیامبراسلام و هدایت مردم هیچ گونه کاستى ندارد) «ما فرّطنا فى الکتاب»
6- در حقّ حیوانات هم ظلم یا کوتاهى نکنیم، آنها هم مثل ما حقّ حیات دارند. «اُمم أمثالکم»
7- معاد و حشر، تنها مخصوص انسانها نیست. «و ما من دابّة... ثمّ الى ربّهم یحشرون»
8 - حرکت همه موجودات به سوى خداوند یک حرکت تکاملى و جلوه اى از ربوبیّت الهى است. «الى ربّهم یحشرون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
تاکنون نظری ثبت نشده است