display result search
منو
تفسیر آیه 1 - 5 سوره علق

تفسیر آیه 1 - 5 سوره علق

  • 1 تعداد قطعات
  • 12 دقیقه مدت قطعه
  • 608 دریافت شده
سخنرانی حجت‌ الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره علق- آیه‌ 1-5

إقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِى خَلَقَ

خَلَقَ الْإِنسَانَ مِن عَلَقٍ

اقْرَأْ وَ رَبُّکَ الْأَکْرَمُ

الَّذِى عَلَّمَ بِالْقَلَمِ

عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ‏

ترجمه
بخوان به نام پروردگارت که (هستى را) آفرید.
(او که) انسان را از خون بسته آفرید.
بخوان که پروردگار تو از همه گرامى‏تر است.
او که با قلم آموخت.
آنچه را انسان نمى‏دانست به او آموخت.


پیامبر فرمود: اولین بار که جبرئیل بر من ظاهر شد، فرمود: بخوان، گفتم: نمى‏توانم، بعد از سه بار مرا فشار داد، دیدم مى‏توانم بخوانم.
در تفسیر نوین مى‏خوانیم: آنجا که به مسئله آفرینش انسان نظر دارد، خداوند، خود را کریم خوانده: «ما غرّک بربّک الکریم الّذى خلقک» ولى آنجا که موضوع خواندن و یادگیرى و قلم مطرح است، خود را اکرم خوانده است. «اقرأ و ربّک الاکرم الّذى علّم بالقلم»
از افتخارات اسلام این است که کارش را با قرائت و علم و قلم شروع کرد و اولین فرمان خداوند به پیامبرش فرمان فرهنگى بود. خواندن لوحى که براى اولین بار در برابر پیامبر باز شد، منظم و مکتوب بود.
در فرمان اقرء این نکته نهفته است که آنچه بر تو نازل خواهد شد، خواندنى است، نه فقط دانستنى.
براى کلمه «علق» چند معنا شده است:
الف) چسبنده و مراد آن است که حضرت آدم از گل چسبنده آفریده شد و یا نطفه مرد شبیه زالو به نطفه زن مى‏چسبد.
ب) به معناى خون غلیظ و بسته باشد که معمولاً این معنا مطرح است.
آنکه از خون بسته انسان مى‏سازد، بر شخص درس ناخوانده فرمان اقرء مى‏دهد.
آغاز تحصیل علم باید با نام خدا باشد. «اقرء باسم ربّک» فارغ التحصیلان نیز باید در راه او باشند. «فاذا فرغت فانصب و الى ربّک فارغب»


پیام ها
1- قرائت قرآن باید با نام خداوند آغاز شود. «اقرء باسم ربّک»
2- اولین فرمان اسلام، فرمان فرهنگى است. «اقرء»
3- خواندن باید جهت الهى داشته باشد. «اقرء باسم ربّک»
4- خواندن قرآن وسیله رشد است. «اقرء و ربّک»
5 - پرورش الهى هم مادّى است، «ربک الّذى خلق - خلق الانسان من علق» هم معنوى. «ربّک الاکرم - الّذى علّم بالقلم»
6- پروردگار، همان آفریننده است. (بنابراین سخن مشرکان که خالق بودن خدا را پذیرفته بودند ولى بت‏ها را ربّ مى‏دانستند باطل است.) «ربّک الّذى خلق»
7- بیان آفرینش انسان از خون بسته شده، هم یک پیشگوئى علمى است و هم راهى براى تربیت انسان که بداند مبدء او از چیست و گرفتار غرور نشود. «خلق الانسان من علق»
8 - آفرینش همه هستى در یکسو «الّذى خلق» و آفرینش انسان در یک سوى دیگر. «خلق الانسان من علق»
9- معلم اصلى انسان خداست. «علّم الانسان ما لم یعلم»
10- قلم، بهترین وسیله انتقال دانش است. «علّم بالقلم»
11- وحى الهى سرچشمه علوم بشرى است. «علّم الانسان ما لم یعلم»
12- خالقیّت، ربوبیّت، کریم بودن و معلم بودن خداوند، مستلزم قرائت کتاب اوست. «اقرء باسم ربّک... خلق... الاکرم... علّم...»
13- خداوند کارهاى خود را از طریق اسباب انجام مى‏دهد. «علّم بالقلم»
14- رهائى از جهل با استفاده از قلم، جلوه‏اى از کرم و ربوبیّت اوست و نویسندگى هنر مطلوب و مورد ترغیب اسلام است. «علّم بالقلم»
15- خداوند هم جسم انسان را رشد مى‏ دهد و هم روح او را. (کلمه «ربّک» میان دو کلمه «خَلَق» و «اِقرء» آمده است.) «اقرء باسم ربّک الّذى خلق»

توضیحات
سیماى سوره عَلق‏
این سوره نوزده آیه دارد و در مکّه نازل شده است.
نام سوره برگرفته از آیه دوم است که اشاره به خلقت انسان از علق (خون بسته) دارد.
این سوره، اولین سوره‏اى است که بر پیامبر نازل شده و سیاق آیاتش چنان به هم ارتباط دارد که مى‏توان گفت تمام سوره یکباره نازل شده است.
این سوره نظیر سوره‏هاى سجده، فصلت، نجم داراى سجده واجب است که به عقیده شیعه در نماز نباید خوانده شود و خواندن آنها در حال حیض یا جنابت ممنوع است.

منبع: پایگاه درس هایی از قرآن

قطعات

  • عنوان
    زمان
  • 12:18

مشخصات

ثبت نقد و نظر نقد و نظر

  • کاربر مهمان
    تفسیر آقای قرائتی واقعا سلیس و روان است

تصاویر

پایگاه سخنرانی مذهبی