display result search
- 5121
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 24 -31 سوره معارج
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره معارج- آیه 24 - 31
وَ الَّذِینَ فِى أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ
لِّلسَّآئِلِ وَ الْمَحْرُومِ
وَالَّذِینَ یُصَدِّقُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ
وَالَّذِینَ هُم مِّنْ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ
إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمْ غَیْرُ مَأْمُونٍ
وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ
إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ
فَمَنِ ابْتَغَى وَرَآءَ ذَ لِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْعَادُونَ
ترجمه
و آنان که در اموالشان حقّى است معلوم.
براى افراد سائل و محروم.
و آنان که روز جزا را باور دارند.
و آنان که از عذاب پروردگارشان بیمناکند.
زیرا از عذاب پروردگارشان ایمنى نیست.
و آنان که دامنهاى خود را (از گناه) حفظ مىکنند.
مگر بر همسران یا کنیزانشان که در این صورت، در خور ملامت نیستند.
پس کسانى که جز این را طلب کنند، اینان همان تجاوزگرانند.
به گفته مفسّران، این آیه قبل از فریضه خمس و زکات نازل شد.
از امام صادق درباره «حقّ معلوم» سؤال شد، فرمود: این حق غیر از زکات واجب است و مراد آن است که خداوند به انسان ثروتى داده و او بخشى از آن را جدا کرده و با آن صلهرحم مىکند و مشقّت را از خویشان خود بر مىدارد.
از امام باقر نیز درباره این آیه پرسیدند، فرمود: «حق معلوم» غیر از زکات است.
در نهج البلاغه مى خوانیم: «انّ اللّه سبحانه فرض فى اموال الاغنیاء اقوات الفقراء فما جاع فقیر الاّ بما متّع به غنىّ و اللّه تعالى سائلهم عن ذلک» همانا خداوند قوت فقرا را در اموال اغنیا قرار داده است و هیچ گرسنهاى نیست مگر آن که ثروتمندى از حقّ او بهره بردارى مى کند و خداوند از آنان بازخواست خواهد کرد.
عبارتِ «للسائل و المحروم» نشان مى هد که برخى از نیازمندان جامعه، سؤال نمى کنند و محروم بودن خود را نشان نمىدهند، لذا بر اغنیاست که به سراغ کشف و شناسایى آنان بروند و حقوق آنان را ادا کنند.
در برابر آداب و رسوم و حسّاسیّتهاى نابجا، باید مقاومت کرد و حلال الهى را حرام جلوه نداد. در جامعه، برخى آداب و رسوم است که مانع ازدواجِ به هنگام دختر و پسر و یا در کنار هم بودن عروس و داماد مى شود و اگر ازدواج در آغاز جوانى انجام گیرد، مردم ملامت و سرزنش مىکنند. در حالى که از نظر قرآن، نباید این افراد مورد ملامت قرار گیرند و کسانى که از راهى غیر ازدواج اقدام مىکنند باید مورد سرزنش قرار گیرند.
استمناء گناه بزرگى است. از امام صادق (ع) در مورد استمناء پرسیدند، حضرت فرمود: «اثم عظیم نهى اللّه عنه فى کتابه» گناه بزرگى است که خداوند از آن نهى فرموده است. پرسیدند: در کدام آیه؟ حضرت آیه «فمن ابتغى وراء ذلک فاولئک هم العادون» را تلاوت فرمودند.
حضرت على (ع) به فرزندش مى فرماید: آن گونه از خدا خوف داشته باش که اگر تمام خوبىها را داشته باشى، احتمال بده از تو نپذیرند و آن گونه امید داشته باش که اگر تمام بدىهاى مردم زمین را داشته باشى، احتمال بده تو را ببخشند.
ایمان به قیامت و بیم از عذاب، زمینه توجّه به نماز و انفاق است.
پیام ها
1- هلوع، جزع و بخل دارد، امّا مصلّى، نماز و انفاق دارد. «هلوعاً... جزوعاً.. منوعا - الاّ المصلّین... حقّ معلوم للسائل و المحروم»
2- نماز و رسیدگى به محرومان، پیوند ناگسستنى دارند. «الاّ المصلّین... حقّ معلوم للسائل و المحروم»
3- انفاق، تعدیل کننده روحیه حرص و بخل است. «خلق هلوعا... جمع فاوعى... فى اموالهم حقّ معلوم»
4- مؤمن و نمازگزار واقعى، خود را مالک همه دارایىهاى خود نمىداند و سهمى از آن را حق دیگران مىداند. «فى اموالهم حقّ معلوم»
5 - نیازمندان، در اموال توانگران حق دارند و شریکند.«حقّ معلوم للسائل والمحروم»
6- در فقرزدایى تنها به ظاهر افراد ننگرید، گروهى از محرومان صورت خود را با سیلى سرخ نگه مىدارند و سؤال نمىکنند. «و المحروم»
7- سعادت فرد، از سعادت جامعه جدا نیست. «المصلّین... للسائل و المحروم»
8 - نیازمندى، شرط دریافت است، مؤمن باشد یا نباشد. «للسائل و المحروم»
9- دینِ جامع آن است که هم به مسائل اجتماعى توجّه کند، «حقّ معلوم للسائل و المحروم» و هم به مسائل اعتقادى. «الّذین یصدّقون بیوم الدّین»
10- اسلام، دینى فطرى است. هم باید غرائز از راه درست ارضا شود و هم جلوى فحشا و منکر گرفته شود. «الّذین هم لفروجهم حافظون... الاّ على ازواجهم»
11- اسلام با طرد غریزه جنسى، مخالف است. «الاّ على ازواجهم»
12- خطر، همیشه در کمین است: خطر انحراف و سوء عاقبت و بدون توبه مردن، خطر پذیرفته نشدن اعمال، خطر حبط اعمال، و... «و الّذین هم من عذاب ربّهم مشفقون»
13- در ازدواج مشروع، از هر کس، در هر زمان و مکان، از هر سن و سال، نباید ملامتى باشد. «فانهم غیر ملومین»
14- ارضاى غریزه جنسى از راههاى حرام، نوعى تجاوزگرى است. «فمن ابتغى وراء ذلک فاولئک هم العادون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
وَ الَّذِینَ فِى أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ
لِّلسَّآئِلِ وَ الْمَحْرُومِ
وَالَّذِینَ یُصَدِّقُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ
وَالَّذِینَ هُم مِّنْ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ
إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمْ غَیْرُ مَأْمُونٍ
وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ
إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ
فَمَنِ ابْتَغَى وَرَآءَ ذَ لِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْعَادُونَ
ترجمه
و آنان که در اموالشان حقّى است معلوم.
براى افراد سائل و محروم.
و آنان که روز جزا را باور دارند.
و آنان که از عذاب پروردگارشان بیمناکند.
زیرا از عذاب پروردگارشان ایمنى نیست.
و آنان که دامنهاى خود را (از گناه) حفظ مىکنند.
مگر بر همسران یا کنیزانشان که در این صورت، در خور ملامت نیستند.
پس کسانى که جز این را طلب کنند، اینان همان تجاوزگرانند.
به گفته مفسّران، این آیه قبل از فریضه خمس و زکات نازل شد.
از امام صادق درباره «حقّ معلوم» سؤال شد، فرمود: این حق غیر از زکات واجب است و مراد آن است که خداوند به انسان ثروتى داده و او بخشى از آن را جدا کرده و با آن صلهرحم مىکند و مشقّت را از خویشان خود بر مىدارد.
از امام باقر نیز درباره این آیه پرسیدند، فرمود: «حق معلوم» غیر از زکات است.
در نهج البلاغه مى خوانیم: «انّ اللّه سبحانه فرض فى اموال الاغنیاء اقوات الفقراء فما جاع فقیر الاّ بما متّع به غنىّ و اللّه تعالى سائلهم عن ذلک» همانا خداوند قوت فقرا را در اموال اغنیا قرار داده است و هیچ گرسنهاى نیست مگر آن که ثروتمندى از حقّ او بهره بردارى مى کند و خداوند از آنان بازخواست خواهد کرد.
عبارتِ «للسائل و المحروم» نشان مى هد که برخى از نیازمندان جامعه، سؤال نمى کنند و محروم بودن خود را نشان نمىدهند، لذا بر اغنیاست که به سراغ کشف و شناسایى آنان بروند و حقوق آنان را ادا کنند.
در برابر آداب و رسوم و حسّاسیّتهاى نابجا، باید مقاومت کرد و حلال الهى را حرام جلوه نداد. در جامعه، برخى آداب و رسوم است که مانع ازدواجِ به هنگام دختر و پسر و یا در کنار هم بودن عروس و داماد مى شود و اگر ازدواج در آغاز جوانى انجام گیرد، مردم ملامت و سرزنش مىکنند. در حالى که از نظر قرآن، نباید این افراد مورد ملامت قرار گیرند و کسانى که از راهى غیر ازدواج اقدام مىکنند باید مورد سرزنش قرار گیرند.
استمناء گناه بزرگى است. از امام صادق (ع) در مورد استمناء پرسیدند، حضرت فرمود: «اثم عظیم نهى اللّه عنه فى کتابه» گناه بزرگى است که خداوند از آن نهى فرموده است. پرسیدند: در کدام آیه؟ حضرت آیه «فمن ابتغى وراء ذلک فاولئک هم العادون» را تلاوت فرمودند.
حضرت على (ع) به فرزندش مى فرماید: آن گونه از خدا خوف داشته باش که اگر تمام خوبىها را داشته باشى، احتمال بده از تو نپذیرند و آن گونه امید داشته باش که اگر تمام بدىهاى مردم زمین را داشته باشى، احتمال بده تو را ببخشند.
ایمان به قیامت و بیم از عذاب، زمینه توجّه به نماز و انفاق است.
پیام ها
1- هلوع، جزع و بخل دارد، امّا مصلّى، نماز و انفاق دارد. «هلوعاً... جزوعاً.. منوعا - الاّ المصلّین... حقّ معلوم للسائل و المحروم»
2- نماز و رسیدگى به محرومان، پیوند ناگسستنى دارند. «الاّ المصلّین... حقّ معلوم للسائل و المحروم»
3- انفاق، تعدیل کننده روحیه حرص و بخل است. «خلق هلوعا... جمع فاوعى... فى اموالهم حقّ معلوم»
4- مؤمن و نمازگزار واقعى، خود را مالک همه دارایىهاى خود نمىداند و سهمى از آن را حق دیگران مىداند. «فى اموالهم حقّ معلوم»
5 - نیازمندان، در اموال توانگران حق دارند و شریکند.«حقّ معلوم للسائل والمحروم»
6- در فقرزدایى تنها به ظاهر افراد ننگرید، گروهى از محرومان صورت خود را با سیلى سرخ نگه مىدارند و سؤال نمىکنند. «و المحروم»
7- سعادت فرد، از سعادت جامعه جدا نیست. «المصلّین... للسائل و المحروم»
8 - نیازمندى، شرط دریافت است، مؤمن باشد یا نباشد. «للسائل و المحروم»
9- دینِ جامع آن است که هم به مسائل اجتماعى توجّه کند، «حقّ معلوم للسائل و المحروم» و هم به مسائل اعتقادى. «الّذین یصدّقون بیوم الدّین»
10- اسلام، دینى فطرى است. هم باید غرائز از راه درست ارضا شود و هم جلوى فحشا و منکر گرفته شود. «الّذین هم لفروجهم حافظون... الاّ على ازواجهم»
11- اسلام با طرد غریزه جنسى، مخالف است. «الاّ على ازواجهم»
12- خطر، همیشه در کمین است: خطر انحراف و سوء عاقبت و بدون توبه مردن، خطر پذیرفته نشدن اعمال، خطر حبط اعمال، و... «و الّذین هم من عذاب ربّهم مشفقون»
13- در ازدواج مشروع، از هر کس، در هر زمان و مکان، از هر سن و سال، نباید ملامتى باشد. «فانهم غیر ملومین»
14- ارضاى غریزه جنسى از راههاى حرام، نوعى تجاوزگرى است. «فمن ابتغى وراء ذلک فاولئک هم العادون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
تاکنون نظری ثبت نشده است