display result search
- 4793
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 20 - 24 سوره نمل
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره نمل - آیه 20 - 24
وَتَفَقَّدَ الطَّیْرَ فَقَالَ مَالِىَ لَا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ کَانَ مِنَ الْغَآئِبِینَ
لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذَاباً شَدِیداً أَوْ لَأَذْبَحَنَّهُ أَوْ لَیَأْتِیَنِّى بِسُلْطَانٍ مُّبِینٍ
فَمَکَثَ غَیْرَ بَعِیدٍ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُکَ مِن سَبَإٍ بِنَبَإٍ یَقِینٍ
إِنِّى وَجَدتُّ امْرَأَةً تَمْلِکُهُمْ وَأُوتِیَتْ مِن کُلِّ شَىْءٍ وَلَهَا عَرْشٌ عَظِیمٌ
وَجَدتُّهَا وَقَوْمَهَا یَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِن دُونِ اللَّهِ وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِیلِ فَهُمْ لَا یَهْتَدُونَ
ترجمه
و (سلیمان) جویاى حال پرندگان شد و (هدهد را ندید،) گفت: مرا چه شده که هدهد را نمى بینم؟ (آیا حضور دارد و من نمىبینم) یا از غایبان است.
قطعاً او را کیفرى سخت خواهم داد یا او را ذبح مىکنم، مگر آن که (براى غیبت خود) دلیل روشنى (و عذر موجّهى) براى من بیاورد.
پس دیرى نپایید که (هدهد آمد و) گفت: از چیزى آگاهى یافتم که تو (با همه عزّت و شوکتى که دارى) از آن آگاه نشده اى و براى تو از (منطقهى) سبا گزارشى مهم و درست آورده ام.
(هدهد توضیح داد:) همانا من زنى را یافتم (به نام بلقیس) که بر مردم سلطنت مى کرد و از همه چیز (دنیا) برخوردار بود وتخت بزرگى داشت.
آن زن و قومش را چنین یافتم که به جاى خدا براى خورشید سجده مى کنند و شیطان اعمالشان را در نظرشان آراسته، پس آنان را از راه (حقّ) بازداشته و آنان هدایت نمى شوند.
بعضى گفتهاند: مراد از هدهد در این جا، هدهد خاصّى است؛ و دلیل خود را الف و لام در «الهدهد» و قدرت انسان شناسى و مکتب شناسى او دانستهاند که توضیح این مطلب را در آیات بعد خواهیم خواند.
ابوحنیفه از امام صادقعلیه السلام سؤال کرد: چرا حضرت سلیمان از میان پرندگان تنها سراغ هدهد را گرفت؟ امام فرمودند: زیرا او آب را در درون زمین مىبیند، همان گونه که ما روغن را در ظرف بلورین مىبینیم.
بعضى براى عذاب هدهد نمونه هایى را ذکر کردهاند از جمله: جدا کردن او از جفتش، کندن پرهاى او، در معرض آفتاب قرار دادن، طرد کردن او از دربار سلیمان یا قرار دادن او با دشمن در یک قفس.
پیام ها
1- تفقّد از زیردست، بازدید از کار آنان و جستوجو از احوالشان، از اصول اسلامى، اخلاقى، اجتماعى، تربیتى و مدیریّتى است. «تفقّد»
2- مسایل بزرگ، شما را از مسایل کوچک باز ندارد. «تفقّد الطّیر»
3- زود قضاوت نکرده و نیروهاى تحتامر خود را متهم نکنیم؛ شاید مشکلى در میان باشد که ندانیم. «مالى لا أرى الهدهد»
4- تیزبینى و دقّت و تسلّط، شرط لازم براى رهبرى است. «مالى لا أرى الهدهد»
5 - حاکم وقاضى باید شرایط خاصّى داشته باشد از جمله:
الف: محبّت و دقّت. «تفقّد الطیر»
ب: تواضع. «مالى لا أرى الهدهد»
ج: صلابت در برابر متخلّف. «لاُعذّبنّه او لاذبحنّه»
د: فرصت دادن به متهم. «لیأتینّى»
6- نظارت دقیق بر حضور و غیاب نیروها، در کارهاى تشکیلاتى یک ضرورت است، همان گونه که تخلّف بىدلیل از مقررات و ترک کردن پست خود، گناه نابخشودنى است. «ام کان من الغائبین»
7- تنبیه حیوان متخلف، مانعى ندارد. «لاُعذّبنّه»
8 - حیوان، تنبیه را درک مىکند. «لاُعذّبنّه»
9- وقتى که غیبت از سوى یک پرنده این همه تهدید لازم داشته باشد، پس ما با آن همه غیبتها و عدم حضورها چه تکلیفى داریم؟ «لاُعذّبنّه»
10- انبیا، هم قانون مىآورند و هم اجرا مىکنند. «لاُعذّبنّه»
11- براى مجازات متخلفان، باید کیفرهاى متعدّدى قرار داد تا در اجراى قانون، به بن بست نرسیم. «لاُعذّبنّه او لاذبحنّه»
12- قاطعیّت و عذرپذیرى، همراه یکدیگر لازم است. «لاُعذّبنّه - لیأتینّى»
13- در مدیریّت و تشکیلات، سهلانگارى ممنوع. «لاُعذّبنّه - لاَذبحنّه - لیأتینّى» (وجود حرف «لام» در سه جمله، نشانهى قاطعیّت است)
14- براى حفظ نظام و گرفتن زهر چشم از متخلّفان، مانعى ندارد که براى یک تخلّف کوچک، جریمهى سنگینى قرار دهیم. «عذاباً شدیدا»
15- راه دفاع را به روى متهم نبندید. «او لیأتینّى بسلطان مبین»
16- حیوانات، شعورى دارند که مى توانند براى کارهاى خود استدلال و توجیه داشته باشند. «لیأتینّى بسلطان»
17- با وجود منطق و استدلال، حتّى سلیمان در برابر هدهد تسلیم مىشود. «لیأتینّى بسلطان»
18- در یک تشکیلات، براى هر کار و مأموریّتى، حکم و مجوزى لازم است. «بسلطان مبین»
19- آن را که حساب پاک است، از محاسبه چه باک است. «فمکث غیربعیدفقال»
20- حیوان مىتواند به چیزى برسد که انسان نرسیده باشد. «احطت بمالم تحط»
21- سیروسیاحت، کلید کسب اطلاعات جدید است. «احطّ»
22- آزادى بیان، یکى از ویژگىهاى حکومت صالحان است. «احطت بمالم تحط به»
23- علم و دانایى، به سن و جنس و شکل ربطى ندارد. «احطت بمالم تحط»
24- انبیا نیز تحت تربیت الهى هستند. سلیمانى که مىگفت: «اوتینا من کل شىء» به من همه چیز داده شده، پرندهاى به او مىگوید: من چیزى مىدانم که تو هم نمىدانى. «احطتُ بمالم تحط به»
25- در حکومت انبیا، تملّق و ترس وجود ندارد. «احطتُ بمالم تحط به»
26- بزرگان ومسئولان حکومت نباید منبع اطلاعات خودرا در افراد یا گروههاى خاصّى منحصر کنند. (هدهد براى سلطان گزارش دارد) «احطت - جئتک»
27- در گزارشها، اخبار قطعى و تأیید شده را بگویید. «بنبأ یقین»
28- وجود افراد یا سازمانى براى خبرگیرى از خارج از منطقهى حکومتى لازم است. (البتّه نه براى جاسوسى، بلکه براى دعوت وارشاد یا آمادگى دفاعى) «من سبأ»
29- آنچه در خبر مهم است، قطعى بودن آن است؛ خبرنگار بزرگ باشد یا کوچک، انسان باشد یا حیوان. «بنبأ یقین»
30- مسئولان حکومت، تنها بر خبرهاى قطعى تکیه کنند. «بنبأ یقین»
31- برخى حیوانات شناخت بالایى دارند. «انّى وجدتُ امراة» هدهد مفاهیمى چون زن و مرد، تاج وتخت، حکومت ومالکیّت، توحید وشرک، خورشید و سجده، شیطان و تزیینهاى او، حقّ وباطل، هدایت و ضلالت را مىشناسد.
32- گوش دادن به سخنان دیگران، نشانهى ادب و یکى از شرایط مدیریّت است؛ گرچه گویندهى سخن، حیوان باشد. «انّى وجدتُ امراة»
3 3- زن مى تواند حکومت کند؛ «تملکهم» ولى حکومت زن بر جامعه، حتّى براى یک پرنده هم عجیب است. «وجدتُ امرأة - وجدتُها و قومها»
34- حکومت حضرت سلیمان، در ابتدا جهانى نبوده است. «امرأة تملکهم»
35 - تشکیل نظام و حکومت، سابقه تاریخى دارد. «تملکهم»
36- عوامل انحراف عبارتند از:
الف: رهبر گمراه. «وجدتها و قومها یسجدون للشمس»
ب: زرق و برق. «یسجدون للشمس»
ج: امکانات و رفاه. «اوتیت من کل شىء»
د: شیطان و تزیینهاى او. «زین لهم الشیطان»
37- برخوردارى از نعمتهاى الهى، نشانهى قُرب یا بُعد نیست. (خداوند هم به سلیمان مىدهد وهم بهزنى کافر. در آیات قبل سلیمان گفت: «اوتینامنکلشىء» به ما همه چیز داده شده؛ دربارهى بلقیس نیز مىخوانیم: «و اوتیت من کل شىء» به او نیز همه چیز داده شده است).
38 - نعمتهاى خداوند در دست صالحان، فضل مبین و آشکار است؛ «اوتینا من کل شىء انّ هذا لهوالفضل المبین» ولى در دست دیگران تاج و تخت و عرش عظیم مىشود. «اُوتیت من کل شىء و لها عرش عظیم»
39- انسان از نظر فطرت، پرستشگر است؛ اگر حقّ را نپرستد به سراغ باطل مىرود. «وجدتها و قومها یسجدون...»
40- مردم، دینى را مىپذیرند که حاکمان و پیشوایانشان پذیرفته باشند. «الناس على دین ملوکهم» «وجدتها و قومها یسجدون للشمس»
41- هر مشکلى را به اهلش بگویید. (گزارش انحراف و شرک را باید به سلیمان گفت). «یسجدون للشمس»
42- سابقهى خورشیدپرستى، هم در زمان ابراهیمعلیه السلام بوده است؛ «هذا ربّى هذا اکبر» و هم در زمان سلیمان علیه السلام. «یسجدون للشمس»
43- بهترین وسیلهى انحراف مردم، تزیین کارهاى زشت آنهاست. «زیّن لهم الشیطان»
44- گذشتهى بدِ افراد، نشانهى انحراف قطعى آنها در آینده نیست. (بلقیس و قوم او منحرف بودند ولى بعداً هدایت شدند). «لایهتدون»
45- در گزارشها، اصل خبر را بگویید و تحلیل و برداشت را به اهلش واگذار کنید. «انّى وجدتُ... فهم لایهتدون» (آنچه هدهد گزارش داد صحیح بود، ولى آن جا که تحلیل کرد خلاف گفت، زیرا آنها هدایت شدند).
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
وَتَفَقَّدَ الطَّیْرَ فَقَالَ مَالِىَ لَا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ کَانَ مِنَ الْغَآئِبِینَ
لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذَاباً شَدِیداً أَوْ لَأَذْبَحَنَّهُ أَوْ لَیَأْتِیَنِّى بِسُلْطَانٍ مُّبِینٍ
فَمَکَثَ غَیْرَ بَعِیدٍ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُکَ مِن سَبَإٍ بِنَبَإٍ یَقِینٍ
إِنِّى وَجَدتُّ امْرَأَةً تَمْلِکُهُمْ وَأُوتِیَتْ مِن کُلِّ شَىْءٍ وَلَهَا عَرْشٌ عَظِیمٌ
وَجَدتُّهَا وَقَوْمَهَا یَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِن دُونِ اللَّهِ وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِیلِ فَهُمْ لَا یَهْتَدُونَ
ترجمه
و (سلیمان) جویاى حال پرندگان شد و (هدهد را ندید،) گفت: مرا چه شده که هدهد را نمى بینم؟ (آیا حضور دارد و من نمىبینم) یا از غایبان است.
قطعاً او را کیفرى سخت خواهم داد یا او را ذبح مىکنم، مگر آن که (براى غیبت خود) دلیل روشنى (و عذر موجّهى) براى من بیاورد.
پس دیرى نپایید که (هدهد آمد و) گفت: از چیزى آگاهى یافتم که تو (با همه عزّت و شوکتى که دارى) از آن آگاه نشده اى و براى تو از (منطقهى) سبا گزارشى مهم و درست آورده ام.
(هدهد توضیح داد:) همانا من زنى را یافتم (به نام بلقیس) که بر مردم سلطنت مى کرد و از همه چیز (دنیا) برخوردار بود وتخت بزرگى داشت.
آن زن و قومش را چنین یافتم که به جاى خدا براى خورشید سجده مى کنند و شیطان اعمالشان را در نظرشان آراسته، پس آنان را از راه (حقّ) بازداشته و آنان هدایت نمى شوند.
بعضى گفتهاند: مراد از هدهد در این جا، هدهد خاصّى است؛ و دلیل خود را الف و لام در «الهدهد» و قدرت انسان شناسى و مکتب شناسى او دانستهاند که توضیح این مطلب را در آیات بعد خواهیم خواند.
ابوحنیفه از امام صادقعلیه السلام سؤال کرد: چرا حضرت سلیمان از میان پرندگان تنها سراغ هدهد را گرفت؟ امام فرمودند: زیرا او آب را در درون زمین مىبیند، همان گونه که ما روغن را در ظرف بلورین مىبینیم.
بعضى براى عذاب هدهد نمونه هایى را ذکر کردهاند از جمله: جدا کردن او از جفتش، کندن پرهاى او، در معرض آفتاب قرار دادن، طرد کردن او از دربار سلیمان یا قرار دادن او با دشمن در یک قفس.
پیام ها
1- تفقّد از زیردست، بازدید از کار آنان و جستوجو از احوالشان، از اصول اسلامى، اخلاقى، اجتماعى، تربیتى و مدیریّتى است. «تفقّد»
2- مسایل بزرگ، شما را از مسایل کوچک باز ندارد. «تفقّد الطّیر»
3- زود قضاوت نکرده و نیروهاى تحتامر خود را متهم نکنیم؛ شاید مشکلى در میان باشد که ندانیم. «مالى لا أرى الهدهد»
4- تیزبینى و دقّت و تسلّط، شرط لازم براى رهبرى است. «مالى لا أرى الهدهد»
5 - حاکم وقاضى باید شرایط خاصّى داشته باشد از جمله:
الف: محبّت و دقّت. «تفقّد الطیر»
ب: تواضع. «مالى لا أرى الهدهد»
ج: صلابت در برابر متخلّف. «لاُعذّبنّه او لاذبحنّه»
د: فرصت دادن به متهم. «لیأتینّى»
6- نظارت دقیق بر حضور و غیاب نیروها، در کارهاى تشکیلاتى یک ضرورت است، همان گونه که تخلّف بىدلیل از مقررات و ترک کردن پست خود، گناه نابخشودنى است. «ام کان من الغائبین»
7- تنبیه حیوان متخلف، مانعى ندارد. «لاُعذّبنّه»
8 - حیوان، تنبیه را درک مىکند. «لاُعذّبنّه»
9- وقتى که غیبت از سوى یک پرنده این همه تهدید لازم داشته باشد، پس ما با آن همه غیبتها و عدم حضورها چه تکلیفى داریم؟ «لاُعذّبنّه»
10- انبیا، هم قانون مىآورند و هم اجرا مىکنند. «لاُعذّبنّه»
11- براى مجازات متخلفان، باید کیفرهاى متعدّدى قرار داد تا در اجراى قانون، به بن بست نرسیم. «لاُعذّبنّه او لاذبحنّه»
12- قاطعیّت و عذرپذیرى، همراه یکدیگر لازم است. «لاُعذّبنّه - لیأتینّى»
13- در مدیریّت و تشکیلات، سهلانگارى ممنوع. «لاُعذّبنّه - لاَذبحنّه - لیأتینّى» (وجود حرف «لام» در سه جمله، نشانهى قاطعیّت است)
14- براى حفظ نظام و گرفتن زهر چشم از متخلّفان، مانعى ندارد که براى یک تخلّف کوچک، جریمهى سنگینى قرار دهیم. «عذاباً شدیدا»
15- راه دفاع را به روى متهم نبندید. «او لیأتینّى بسلطان مبین»
16- حیوانات، شعورى دارند که مى توانند براى کارهاى خود استدلال و توجیه داشته باشند. «لیأتینّى بسلطان»
17- با وجود منطق و استدلال، حتّى سلیمان در برابر هدهد تسلیم مىشود. «لیأتینّى بسلطان»
18- در یک تشکیلات، براى هر کار و مأموریّتى، حکم و مجوزى لازم است. «بسلطان مبین»
19- آن را که حساب پاک است، از محاسبه چه باک است. «فمکث غیربعیدفقال»
20- حیوان مىتواند به چیزى برسد که انسان نرسیده باشد. «احطت بمالم تحط»
21- سیروسیاحت، کلید کسب اطلاعات جدید است. «احطّ»
22- آزادى بیان، یکى از ویژگىهاى حکومت صالحان است. «احطت بمالم تحط به»
23- علم و دانایى، به سن و جنس و شکل ربطى ندارد. «احطت بمالم تحط»
24- انبیا نیز تحت تربیت الهى هستند. سلیمانى که مىگفت: «اوتینا من کل شىء» به من همه چیز داده شده، پرندهاى به او مىگوید: من چیزى مىدانم که تو هم نمىدانى. «احطتُ بمالم تحط به»
25- در حکومت انبیا، تملّق و ترس وجود ندارد. «احطتُ بمالم تحط به»
26- بزرگان ومسئولان حکومت نباید منبع اطلاعات خودرا در افراد یا گروههاى خاصّى منحصر کنند. (هدهد براى سلطان گزارش دارد) «احطت - جئتک»
27- در گزارشها، اخبار قطعى و تأیید شده را بگویید. «بنبأ یقین»
28- وجود افراد یا سازمانى براى خبرگیرى از خارج از منطقهى حکومتى لازم است. (البتّه نه براى جاسوسى، بلکه براى دعوت وارشاد یا آمادگى دفاعى) «من سبأ»
29- آنچه در خبر مهم است، قطعى بودن آن است؛ خبرنگار بزرگ باشد یا کوچک، انسان باشد یا حیوان. «بنبأ یقین»
30- مسئولان حکومت، تنها بر خبرهاى قطعى تکیه کنند. «بنبأ یقین»
31- برخى حیوانات شناخت بالایى دارند. «انّى وجدتُ امراة» هدهد مفاهیمى چون زن و مرد، تاج وتخت، حکومت ومالکیّت، توحید وشرک، خورشید و سجده، شیطان و تزیینهاى او، حقّ وباطل، هدایت و ضلالت را مىشناسد.
32- گوش دادن به سخنان دیگران، نشانهى ادب و یکى از شرایط مدیریّت است؛ گرچه گویندهى سخن، حیوان باشد. «انّى وجدتُ امراة»
3 3- زن مى تواند حکومت کند؛ «تملکهم» ولى حکومت زن بر جامعه، حتّى براى یک پرنده هم عجیب است. «وجدتُ امرأة - وجدتُها و قومها»
34- حکومت حضرت سلیمان، در ابتدا جهانى نبوده است. «امرأة تملکهم»
35 - تشکیل نظام و حکومت، سابقه تاریخى دارد. «تملکهم»
36- عوامل انحراف عبارتند از:
الف: رهبر گمراه. «وجدتها و قومها یسجدون للشمس»
ب: زرق و برق. «یسجدون للشمس»
ج: امکانات و رفاه. «اوتیت من کل شىء»
د: شیطان و تزیینهاى او. «زین لهم الشیطان»
37- برخوردارى از نعمتهاى الهى، نشانهى قُرب یا بُعد نیست. (خداوند هم به سلیمان مىدهد وهم بهزنى کافر. در آیات قبل سلیمان گفت: «اوتینامنکلشىء» به ما همه چیز داده شده؛ دربارهى بلقیس نیز مىخوانیم: «و اوتیت من کل شىء» به او نیز همه چیز داده شده است).
38 - نعمتهاى خداوند در دست صالحان، فضل مبین و آشکار است؛ «اوتینا من کل شىء انّ هذا لهوالفضل المبین» ولى در دست دیگران تاج و تخت و عرش عظیم مىشود. «اُوتیت من کل شىء و لها عرش عظیم»
39- انسان از نظر فطرت، پرستشگر است؛ اگر حقّ را نپرستد به سراغ باطل مىرود. «وجدتها و قومها یسجدون...»
40- مردم، دینى را مىپذیرند که حاکمان و پیشوایانشان پذیرفته باشند. «الناس على دین ملوکهم» «وجدتها و قومها یسجدون للشمس»
41- هر مشکلى را به اهلش بگویید. (گزارش انحراف و شرک را باید به سلیمان گفت). «یسجدون للشمس»
42- سابقهى خورشیدپرستى، هم در زمان ابراهیمعلیه السلام بوده است؛ «هذا ربّى هذا اکبر» و هم در زمان سلیمان علیه السلام. «یسجدون للشمس»
43- بهترین وسیلهى انحراف مردم، تزیین کارهاى زشت آنهاست. «زیّن لهم الشیطان»
44- گذشتهى بدِ افراد، نشانهى انحراف قطعى آنها در آینده نیست. (بلقیس و قوم او منحرف بودند ولى بعداً هدایت شدند). «لایهتدون»
45- در گزارشها، اصل خبر را بگویید و تحلیل و برداشت را به اهلش واگذار کنید. «انّى وجدتُ... فهم لایهتدون» (آنچه هدهد گزارش داد صحیح بود، ولى آن جا که تحلیل کرد خلاف گفت، زیرا آنها هدایت شدند).
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
تاکنون نظری ثبت نشده است