display result search
سخنرانی آیت الله سید محمدمهدی میرباقری با موضوع «الزامات و بایسته‌های تفقه در حوزه معارف»، سال 1404
معارف اهل‌بیت باید بتواند در عرصه‌های اجتماعی، اداره جامعه و پاسخگویی به مسائل مستحدثه نقش‌آفرینی کند. حوزه‌های علمیه باید مراقب «انفعال در برابر فرهنگ‌ها و علوم غربی» باشند و از موضعی مسلط و فعال با دستاوردهای تمدن جدید مواجه شوند.
اجتهاد و پالایش معارف از آمیختگی با فرهنگ‌های بیگانه
با توجه به روایتی از امام باقر علیه السلام مبنی بر اینکه “درجات مؤمن به اندازه درایت و معرفت او به روایات است” «ما با معارفی روبرو هستیم که از آستان وجود مقدس نبی اکرم و اهل بیت از محضر الهی نازل شده و تقابل و مقایسه با هیچ چیزی ندارد.»
یکی از اهداف اصلی مؤسسه معارف اهل‌بیت علیهم السلام “پالایش معارف اهل‌بیت(ع)” از آمیختگی با فرهنگ‌های دیگر مانند فلسفه‌های غربی و عرفان‌های غیرناب دانستند و هشدار دادند که این معارف نباید ذیل آن فرهنگ‌ها ساماندهی شود.
ارتقای مقیاس معارف از فرد به جامعه
یکی از مهمترین نیازهای امروز حوزۀ علمیه «واحد مطالعه ما در فقه و معارف، عمدتاً فرد بوده است. ما باید این معارف را ارتقا دهیم و ابزاری برای حکومت، سرپرستی و رشد جامعه در مقابل دستگاه‌های مادی فراهم آوریم.» مومنین در عرصه فردی می‌توانند موضع بگیرند، اما در مسائل اجتماعی often دچار تزلزل می‌شوند، چرا که نظام اعتقادی ما به اندازه کافی برای اداره جامعه مستندسازی نشده است.
پاسخگویی به مسائل مستحدثه و “حادثه‌سازی“
نباید رویکرد صرفاً تدافعی در برخی مباحث کلامی قدیمداشته باشیم. «نباید در لبه‌های اندیشه‌های کلامی قدیم به صورت تدافعی بایستیم. مثلاً در بحث امامت، ما تنها به نقطه صفر مرزی با اهل سنت پرداخته‌ایم، اما در مقابل نظام سیاسی مدرن، نظام امامت را تعریف نکرده‌ایم.» حوزه باید به جای پاسخگویی به سوالات مطرح شده از سوی دیگران، خود مسائل کلامی جدیدی را برای پاسخ به نیازمندی‌های امروز بشر استنباط و طراحی کند.
اتصال معارف به میدان عمل و عرصه برنامه‌ریزی
یکی از کلیدی‌ترین نکات “ارتباط دادن معارف با میدان عمل” است. «اگر نتوانیم معارف را در علوم جاری کنیم و به عرصه برنامه‌ریزی اجتماعی برسانیم، رابطه نظر و عمل قطع می‌شود و عرصه عمل به دست دیگران اداره خواهد شد.» برای تحقق یک “حیات اجتماعی مومنانه”، باید معارف را به “عقلانیت کاربردی” تبدیل کنیم.
هشدار جدی درباره “انفعال در برابر تمدن غرب“
هشدار جدی نسبت به آفت “انفعال حوزه در برابر دستگاه فکری و پژوهشی غرب” و “دین‌پژوهی مدرن” غرب؛
«متأسفانه شاهدیم که برخی پژوهش‌های حوزوی، هم در روش و هم در محتوا، تحت تأثیر پژوهش‌های غربی قرار گرفته‌اند. این می‌تواند به کاتالیزورسازی معارف اهل‌بیت تبدیل شود.» حوزه باید از موضعی مسلط و مهیمن با دستاوردهای تمدن جدید مواجه شود، نه اینکه منزوی شود یا منفعلانه تحت تأثیر قرار گیرد.
معارف اهل‌بیت باید بتواند در عرصه‌های اجتماعی، اداره جامعه و پاسخگویی به مسائل مستحدثه نقش‌آفرینی کند. حوزه‌های علمیه باید مراقب «انفعال در برابر فرهنگ‌ها و علوم غربی» باشند و از موضعی مسلط و فعال با دستاوردهای تمدن جدید مواجه شوند.
اجتهاد و پالایش معارف از آمیختگی با فرهنگ‌های بیگانه
با توجه به روایتی از امام باقر علیه السلام مبنی بر اینکه “درجات مؤمن به اندازه درایت و معرفت او به روایات است” «ما با معارفی روبرو هستیم که از آستان وجود مقدس نبی اکرم و اهل بیت از محضر الهی نازل شده و تقابل و مقایسه با هیچ چیزی ندارد.»
یکی از اهداف اصلی مؤسسه معارف اهل‌بیت علیهم السلام “پالایش معارف اهل‌بیت(ع)” از آمیختگی با فرهنگ‌های دیگر مانند فلسفه‌های غربی و عرفان‌های غیرناب دانستند و هشدار دادند که این معارف نباید ذیل آن فرهنگ‌ها ساماندهی شود.
ارتقای مقیاس معارف از فرد به جامعه
یکی از مهمترین نیازهای امروز حوزۀ علمیه «واحد مطالعه ما در فقه و معارف، عمدتاً فرد بوده است. ما باید این معارف را ارتقا دهیم و ابزاری برای حکومت، سرپرستی و رشد جامعه در مقابل دستگاه‌های مادی فراهم آوریم.» مومنین در عرصه فردی می‌توانند موضع بگیرند، اما در مسائل اجتماعی often دچار تزلزل می‌شوند، چرا که نظام اعتقادی ما به اندازه کافی برای اداره جامعه مستندسازی نشده است.
پاسخگویی به مسائل مستحدثه و “حادثه‌سازی“
نباید رویکرد صرفاً تدافعی در برخی مباحث کلامی قدیمداشته باشیم. «نباید در لبه‌های اندیشه‌های کلامی قدیم به صورت تدافعی بایستیم. مثلاً در بحث امامت، ما تنها به نقطه صفر مرزی با اهل سنت پرداخته‌ایم، اما در مقابل نظام سیاسی مدرن، نظام امامت را تعریف نکرده‌ایم.» حوزه باید به جای پاسخگویی به سوالات مطرح شده از سوی دیگران، خود مسائل کلامی جدیدی را برای پاسخ به نیازمندی‌های امروز بشر استنباط و طراحی کند.
اتصال معارف به میدان عمل و عرصه برنامه‌ریزی
یکی از کلیدی‌ترین نکات “ارتباط دادن معارف با میدان عمل” است. «اگر نتوانیم معارف را در علوم جاری کنیم و به عرصه برنامه‌ریزی اجتماعی برسانیم، رابطه نظر و عمل قطع می‌شود و عرصه عمل به دست دیگران اداره خواهد شد.» برای تحقق یک “حیات اجتماعی مومنانه”، باید معارف را به “عقلانیت کاربردی” تبدیل کنیم.
هشدار جدی درباره “انفعال در برابر تمدن غرب“
هشدار جدی نسبت به آفت “انفعال حوزه در برابر دستگاه فکری و پژوهشی غرب” و “دین‌پژوهی مدرن” غرب؛
«متأسفانه شاهدیم که برخی پژوهش‌های حوزوی، هم در روش و هم در محتوا، تحت تأثیر پژوهش‌های غربی قرار گرفته‌اند. این می‌تواند به کاتالیزورسازی معارف اهل‌بیت تبدیل شود.» حوزه باید از موضعی مسلط و مهیمن با دستاوردهای تمدن جدید مواجه شود، نه اینکه منزوی شود یا منفعلانه تحت تأثیر قرار گیرد.
تاکنون نظری ثبت نشده است