- 117
- 1000
- 1000
- 1000
لذت مناجات(شرح مناجات خمس عشر)، جلسه پنجاه و هشتم
سخنرانی آیت الله محمدتقی مصباح یزدی با موضوع «لذت مناجات»، جلسه پنجاه و هشتم، سال 1386
وَأسْتَغْفِرُکَ مِنْ کُلِّ لَذَّة بِغَیْرِ ذِکْرِکَ، وَمِنْ کُلِّ راحَة بِغَیْرِ أُنْسِکَ، وَمِنْ کُلِّ سُرور بِغَیْرِ قُرْبِکَ، وَمِنْ کُلِّ شُغْل بِغَیْرِ طاعَتِکَ.
در این فراز از مناجات ذاکرین حضرت سجاد(ع) استغفار میفرماید از اینکه دنبال لذتی غیر از یاد خدا باشد، و از آرامشی که از غیر انس به خدا ایجاد شود و از سروری از که غیر قرب به خدا باشد، و از هر کاری غیر از اطاعت خدا استغفار میفرماید.
لذت، میل انسان به چیزی است که ملایم با نیازها و قوت ادراکی انسان باشد. البته معمولاً میگویند خود نایل شدن به نیاز، لذت است، اما میتوان گفت کیفیتی نفسانی است که در این حال پیدا میشود. لذت حالتی است که هروقت انسان به چیزی که دوست دارد میرسد برایش پیدا میشود.
چرا خدای متعال لذت را در وجود انسان قرار داده است؟ بعضی از بزرگان گفتهاند: لذت، وقتی از نقایص مادی تجرید شود، به بهجت و ابتهاج تعبیر میشود. حتی برای خدای متعال هم چنین چیزی را اثبات کردهاند. خدای متعال در ذات خودش از درک ذات خودش مبتهج است. لذت، کمالی وجودی است که برای موجود مدرک پیدا میشود که اگر بشود آن را از تمام لوازم و نقایص امکانی تجرید کرد اشکالی ندارد برای خدا هم اثبات شوفهم و اثبات این موضوع در مورد خدا سخت است که اکنون نیزدر صدد بیان آن نیستیم؛ اما آیا ملائکه لذتی دارند؟ ظاهر روایات و آیات این است که آنها حظ و لذتی از عبادت خدا میبرند که آن هم ما درست نمیدانیم عبادتشان چهطور است؛ فقط در روایات وارد شده است، إِنَّ لِلَّهِ مَلَائِکَةً رُکَّعاً إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ إِنَّ لِلَّهِ مَلَائِکَةً سُجَّداً إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَة؛ اجمالاً میدانیم خدا ملائکه را طوری آفریده که دائما در حال عبادتاند و در قرآن هم آمده که از تسبیح گفتن خسته نمیشوند؛ لا یَفْتُرُونَ؛ دانستن این چیزها فضیلتی است، اما تاثیر بسیاری در زندگی ما ندارد. به احتمال قوی آنها متناسب با وجود خودشان لذتی دارند که از عبادتشان حاصل میشود. میماند انسان و جن. در مورد جن هم که از کیفیت وجودشان درست خبر نداریم، جز اینکه کمی در روایات آمده، یا احیاناً شواهد تجربی دیگری، وجود دارد که آنهم خیلی به درد ما نمیخورد. ما هستیم و انسان!
یک نوع لذتهایی داریم که در حیوانات هم مشابه آن وجوددارد و البته یقینی هم نیست چون ما از درون هیچ حیوانی اطلاعی نداریم؛ اما از آثارش میفهمیم که آنها هم مثل ما لذت یا درد دارند.د. ابن سینا این تعبیر را دارد: ابتهاج ذاته بذاته.
وَأسْتَغْفِرُکَ مِنْ کُلِّ لَذَّة بِغَیْرِ ذِکْرِکَ، وَمِنْ کُلِّ راحَة بِغَیْرِ أُنْسِکَ، وَمِنْ کُلِّ سُرور بِغَیْرِ قُرْبِکَ، وَمِنْ کُلِّ شُغْل بِغَیْرِ طاعَتِکَ.
در این فراز از مناجات ذاکرین حضرت سجاد(ع) استغفار میفرماید از اینکه دنبال لذتی غیر از یاد خدا باشد، و از آرامشی که از غیر انس به خدا ایجاد شود و از سروری از که غیر قرب به خدا باشد، و از هر کاری غیر از اطاعت خدا استغفار میفرماید.
لذت، میل انسان به چیزی است که ملایم با نیازها و قوت ادراکی انسان باشد. البته معمولاً میگویند خود نایل شدن به نیاز، لذت است، اما میتوان گفت کیفیتی نفسانی است که در این حال پیدا میشود. لذت حالتی است که هروقت انسان به چیزی که دوست دارد میرسد برایش پیدا میشود.
چرا خدای متعال لذت را در وجود انسان قرار داده است؟ بعضی از بزرگان گفتهاند: لذت، وقتی از نقایص مادی تجرید شود، به بهجت و ابتهاج تعبیر میشود. حتی برای خدای متعال هم چنین چیزی را اثبات کردهاند. خدای متعال در ذات خودش از درک ذات خودش مبتهج است. لذت، کمالی وجودی است که برای موجود مدرک پیدا میشود که اگر بشود آن را از تمام لوازم و نقایص امکانی تجرید کرد اشکالی ندارد برای خدا هم اثبات شوفهم و اثبات این موضوع در مورد خدا سخت است که اکنون نیزدر صدد بیان آن نیستیم؛ اما آیا ملائکه لذتی دارند؟ ظاهر روایات و آیات این است که آنها حظ و لذتی از عبادت خدا میبرند که آن هم ما درست نمیدانیم عبادتشان چهطور است؛ فقط در روایات وارد شده است، إِنَّ لِلَّهِ مَلَائِکَةً رُکَّعاً إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ إِنَّ لِلَّهِ مَلَائِکَةً سُجَّداً إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَة؛ اجمالاً میدانیم خدا ملائکه را طوری آفریده که دائما در حال عبادتاند و در قرآن هم آمده که از تسبیح گفتن خسته نمیشوند؛ لا یَفْتُرُونَ؛ دانستن این چیزها فضیلتی است، اما تاثیر بسیاری در زندگی ما ندارد. به احتمال قوی آنها متناسب با وجود خودشان لذتی دارند که از عبادتشان حاصل میشود. میماند انسان و جن. در مورد جن هم که از کیفیت وجودشان درست خبر نداریم، جز اینکه کمی در روایات آمده، یا احیاناً شواهد تجربی دیگری، وجود دارد که آنهم خیلی به درد ما نمیخورد. ما هستیم و انسان!
یک نوع لذتهایی داریم که در حیوانات هم مشابه آن وجوددارد و البته یقینی هم نیست چون ما از درون هیچ حیوانی اطلاعی نداریم؛ اما از آثارش میفهمیم که آنها هم مثل ما لذت یا درد دارند.د. ابن سینا این تعبیر را دارد: ابتهاج ذاته بذاته.
تاکنون نظری ثبت نشده است