display result search
- 770
- 1000
- 1000
- 1000
تبیین برخی سور و آیات قرآنی، جلسه هفتم
سخنرانی آیت الله سید محمدمهدی میرباقری با موضوع "تبیین برخی سور و آیات قرآنی"، "تبیین امنیت در آیات قوم سبأ و جریان شکل گیری بلد امن"، جلسه هفتم، سال 1398
یکی از ایاتی که تأویل به اهل بیت علیهم السلام شده و متناسب با آیه سوره مبارکه انعام هست که بحث می کردیم، آیات سوره سبا است. خدای متعال بعد از داستان حضرت سلیمان داستان این قوم را مورد تذکر قرار داده و می فرماید: «لَقَدْ کانَ لِسَبَإٍ فِی مَسْکَنِهِمْ آیَةٌ»(سبا/15)، خدای متعال مساکن این قوم سبا را آیه و نشانه ای قرار داد، که البته این هم نکته ای است که مسکن چطوری آیه و نشانه است؟ بعد خدای متعال توضیح می دهد که «جَنَّتانِ عَنْ یَمِینٍ وَ شِمال»، دو باغستانی در ناحیه راست و چپ قرار داده شده بود. علی بن ابراهیم در تفسیرشان نقل کردند که به دستور حضرت سلیمان در سبا که در یمن هست یک خلیجی از آب شیرین و بعد هم سدی ساخته شد. سد با عظمت که نهری از زیر او جاری می شد، نهر با عظمتی که دو طرفش باغستان های مفصلی شکل گرفته بوده و مسافت آن ها به اندازه ده روز مسافت مسافرت آن روز در بود.
«لَقَدْ کانَ لِسَبَإٍ فِی مَسْکَنِهِمْ آیَةٌ جَنَّتانِ عَنْ یَمِینٍ وَ شِمال»، این دو باغستان از آیات الهی هستند، خدای متعال برایشان یک سرزمین آبادی فراهم کرده، «کُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّکُمْ وَ اشْکُرُوا لَهُ بَلْدَةٌ طَیِّبَةٌ وَ رَبٌّ غَفُورٌ» کانه به آنها گفته شد که این رزق پروردگارتان هست که برای شما مقرر کرده، ما شما را منع نکردیم و بهترین رزق را برایتان فراهم کردیم «کُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّکُمْ وَ اشْکُرُوا لَهُ» از این رزق بخورید اما شکر کنید و در غفلت نباشید. از امکانات استفاده کنید و شاکر خدای متعال باشید این قاعده کلی است که «کُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّکُمْ وَ اشْکُرُوا لَهُ»، ما باید توجه داشته باشیم آنچه می خوریم همه از ناحیه اوست لذا او را سپاسگذاری و شکر کنیم. این رزق از ناحیه اوست و با یک تقدیر و حدود معینی از عالم بالا نازل می شود. «کُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّکُمْ وَ اشْکُرُوا لَهُ» بر سر سفره که می نشینید از دست اسباب و عوامل نگیرید بلکه طبیعتا از رزق خدا بخورید و بعد هم وقتی از دست او گرفتید شکر کنید. درباره معنای شکر هم باید گفت اولا انسان باید به نعمت توجه کرده و از آن غفلت نکند و نعمت را به خودش نسبت ندهد تا معجب بشود، ثانیا به اسباب هم نسبت ندهد که مشرک شود، بلکه باید نعمت را به خدای متعال نسبت بدهد، این قدم اول در وادی شکر است. اگر این قدم ها برداشته شد، یعنی غفلت از نعمت نبود، نعمت را به خودمان نسبت ندادیم تا معجب بشویم، به اسباب هم نسبت ندادیم که مشرک بشویم و از سر سفره اسباب و عوامل نگرفتیم، بلکه نعمت را به سرچشمه اش که حضرت حق است، نسبت دادیم این قدم اول در وادی شکر است. بنابراین شکر یعنی نعمت را از خدا گرفتن و به خدا هم برگرداندن؛ شاکرین آن هایی هستند که دائما در داد و ستد با خدای خودشان هستند. آن ها فقرشان را از طریق خدای متعال تأمین می کنند و امکاناتی که به دست می آورند در مسیر خدای متعال خرج می کنند، این می شود شکر.
کأنه خدای متعال می خواهد بفرماید امکاناتی که به ما می دهد وسیله ای است برای توجه به خودش و باطن نعمت همین است. آنچه از نعمت مهمتر است این است که انسان با این نعمت به طرف خدا سیر کند. در روایت فرمود: شکر نعمت، نعمتی بالاتر از خود نعمت است. یعنی در هر نعمتی راهی به سوی خدای متعال باز می شود، حال اگر بنده این نعمت را در مسیر صحیح خرج کرد باطن نعمت که تقرب به خداست برایش حاصل می شود. اعراض یعنی انسان در نعمت رویش را از خدا برگرداند. غرق نعمت است ولی در عالم پشت به خدا حرکت می کند، از سر سفره خدا می خورد اما معجب، مشرک و غافل می شود. خدای متعال این سرزمین را سرزمین امن قرار داده و این دعای حضرت ابراهیم است. این دعا در دو جای قرآن آمده، یکی در سوره مبارکه بقره است که قرآن وقتی داستان امامت و امت سازی حضرت ابراهیم را توضیح می دهد به این جا می رسد که ایشان مأمور شد «طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْعاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُود»(بقره/125) خانه ای را برای اهل اعتکاف و عبادت محیا کنند، بعد آنجا حضرت عرضه می دارد: «رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِنا»(بقره/126)، پروردگارا این بلد را بلد امن قرار بده.
شهر که شکل می گیرد گاهی بر محور امام حق شکل می گیرد. تمام ارکانش، تجسد و روح امام حق است. اگر شهری بر مدار امام شکل گرفت هم ارواحی که آنجا جمع می شوند، هم نیازهایشان و هم مسیری که برای رفع نیازمندی هایشان شکل می دهند، تمام بر مدار امام است. امام اصلا کارش همین است، آدم را تربیت می کند، نیازهایش را شکل می دهد و مسیر تأمین نیازش از حلال را هم فراهم می کند. شهر تجسد ارواح مردم است. روح ها اگر به طرف دنیا پرستی و بت پرستی حرکت کنند شهری که درست می کند یک بتکده بزرگ است. همیشه غرق در دنیا هستند و بوی و آهنگ خدا در این شهر نیست، ولی اگر شهر بر مدار ولی خدا بر مدار امام و رسول شکل گرفت، بو و رنگ خدایی دارد. داستان حضرت ابراهیم همین است؛ امام می خواهد یک امت تاریخی و یک بلد بسازد. «اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً»، می خواهد یک بلد امن بسازد. بلد امن چیست؟ «وَ اجْنُبْنی وَ بَنِیَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَ» شهری است که در آن بت پرستی نیست و سراسر توحید و صبغه الله است، شهری که بر مدار حضرت ابراهیم ساخته بشود امامش حضرت ابراهیم باشد بلد امن است. هر کجایش نگاه می کنی مسجد است. مدرسه اش هم مسجد است، بازارش هم مسجد است و همه چیز حول مسجد ساخته می شود.
این که مسجد الحرام قبله است یعنی همین، همه شهرها باید قبله شان آنجا باشد، قبله بودن مکه به این است که تمام آهنگ شهر رو به مکه باشد. الان شهرهای مدرن همه شان رو به نیویورک هستند. قبله اش آنجاست و اگر مردم در این شهر زندگی کنند شبیه آن ها می شوند، پس آنجوری می خورند، آن جوری ازدواج می کنند، آن طوری طلاق می گیرند و الگوی خوردنشان پوشیدنشان عین آنجا می شود. اگر بنا شد قبله، بلد امن بشود تمام شهر باید بر مدار او ساخته بشود. یعنی بر مدار کعبه و بر مدار پرستش خدا، این می شود بلد امن. به طور کلی بلد ایمن بلدی است که حول محور امام باشد و منظور حضرت ابراهیم هم از دعا برای امنیت کعبه همین بود؛ در واقع منظور چرخیدن دور سنگ ها نیست بلکه اگر انسان به سوی کعبه بیاید و مقصودش امام باشد در امنیت باطنی که همان نجات از آتش است قرار می گیرد.
یکی از ایاتی که تأویل به اهل بیت علیهم السلام شده و متناسب با آیه سوره مبارکه انعام هست که بحث می کردیم، آیات سوره سبا است. خدای متعال بعد از داستان حضرت سلیمان داستان این قوم را مورد تذکر قرار داده و می فرماید: «لَقَدْ کانَ لِسَبَإٍ فِی مَسْکَنِهِمْ آیَةٌ»(سبا/15)، خدای متعال مساکن این قوم سبا را آیه و نشانه ای قرار داد، که البته این هم نکته ای است که مسکن چطوری آیه و نشانه است؟ بعد خدای متعال توضیح می دهد که «جَنَّتانِ عَنْ یَمِینٍ وَ شِمال»، دو باغستانی در ناحیه راست و چپ قرار داده شده بود. علی بن ابراهیم در تفسیرشان نقل کردند که به دستور حضرت سلیمان در سبا که در یمن هست یک خلیجی از آب شیرین و بعد هم سدی ساخته شد. سد با عظمت که نهری از زیر او جاری می شد، نهر با عظمتی که دو طرفش باغستان های مفصلی شکل گرفته بوده و مسافت آن ها به اندازه ده روز مسافت مسافرت آن روز در بود.
«لَقَدْ کانَ لِسَبَإٍ فِی مَسْکَنِهِمْ آیَةٌ جَنَّتانِ عَنْ یَمِینٍ وَ شِمال»، این دو باغستان از آیات الهی هستند، خدای متعال برایشان یک سرزمین آبادی فراهم کرده، «کُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّکُمْ وَ اشْکُرُوا لَهُ بَلْدَةٌ طَیِّبَةٌ وَ رَبٌّ غَفُورٌ» کانه به آنها گفته شد که این رزق پروردگارتان هست که برای شما مقرر کرده، ما شما را منع نکردیم و بهترین رزق را برایتان فراهم کردیم «کُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّکُمْ وَ اشْکُرُوا لَهُ» از این رزق بخورید اما شکر کنید و در غفلت نباشید. از امکانات استفاده کنید و شاکر خدای متعال باشید این قاعده کلی است که «کُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّکُمْ وَ اشْکُرُوا لَهُ»، ما باید توجه داشته باشیم آنچه می خوریم همه از ناحیه اوست لذا او را سپاسگذاری و شکر کنیم. این رزق از ناحیه اوست و با یک تقدیر و حدود معینی از عالم بالا نازل می شود. «کُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّکُمْ وَ اشْکُرُوا لَهُ» بر سر سفره که می نشینید از دست اسباب و عوامل نگیرید بلکه طبیعتا از رزق خدا بخورید و بعد هم وقتی از دست او گرفتید شکر کنید. درباره معنای شکر هم باید گفت اولا انسان باید به نعمت توجه کرده و از آن غفلت نکند و نعمت را به خودش نسبت ندهد تا معجب بشود، ثانیا به اسباب هم نسبت ندهد که مشرک شود، بلکه باید نعمت را به خدای متعال نسبت بدهد، این قدم اول در وادی شکر است. اگر این قدم ها برداشته شد، یعنی غفلت از نعمت نبود، نعمت را به خودمان نسبت ندادیم تا معجب بشویم، به اسباب هم نسبت ندادیم که مشرک بشویم و از سر سفره اسباب و عوامل نگرفتیم، بلکه نعمت را به سرچشمه اش که حضرت حق است، نسبت دادیم این قدم اول در وادی شکر است. بنابراین شکر یعنی نعمت را از خدا گرفتن و به خدا هم برگرداندن؛ شاکرین آن هایی هستند که دائما در داد و ستد با خدای خودشان هستند. آن ها فقرشان را از طریق خدای متعال تأمین می کنند و امکاناتی که به دست می آورند در مسیر خدای متعال خرج می کنند، این می شود شکر.
کأنه خدای متعال می خواهد بفرماید امکاناتی که به ما می دهد وسیله ای است برای توجه به خودش و باطن نعمت همین است. آنچه از نعمت مهمتر است این است که انسان با این نعمت به طرف خدا سیر کند. در روایت فرمود: شکر نعمت، نعمتی بالاتر از خود نعمت است. یعنی در هر نعمتی راهی به سوی خدای متعال باز می شود، حال اگر بنده این نعمت را در مسیر صحیح خرج کرد باطن نعمت که تقرب به خداست برایش حاصل می شود. اعراض یعنی انسان در نعمت رویش را از خدا برگرداند. غرق نعمت است ولی در عالم پشت به خدا حرکت می کند، از سر سفره خدا می خورد اما معجب، مشرک و غافل می شود. خدای متعال این سرزمین را سرزمین امن قرار داده و این دعای حضرت ابراهیم است. این دعا در دو جای قرآن آمده، یکی در سوره مبارکه بقره است که قرآن وقتی داستان امامت و امت سازی حضرت ابراهیم را توضیح می دهد به این جا می رسد که ایشان مأمور شد «طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْعاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُود»(بقره/125) خانه ای را برای اهل اعتکاف و عبادت محیا کنند، بعد آنجا حضرت عرضه می دارد: «رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِنا»(بقره/126)، پروردگارا این بلد را بلد امن قرار بده.
شهر که شکل می گیرد گاهی بر محور امام حق شکل می گیرد. تمام ارکانش، تجسد و روح امام حق است. اگر شهری بر مدار امام شکل گرفت هم ارواحی که آنجا جمع می شوند، هم نیازهایشان و هم مسیری که برای رفع نیازمندی هایشان شکل می دهند، تمام بر مدار امام است. امام اصلا کارش همین است، آدم را تربیت می کند، نیازهایش را شکل می دهد و مسیر تأمین نیازش از حلال را هم فراهم می کند. شهر تجسد ارواح مردم است. روح ها اگر به طرف دنیا پرستی و بت پرستی حرکت کنند شهری که درست می کند یک بتکده بزرگ است. همیشه غرق در دنیا هستند و بوی و آهنگ خدا در این شهر نیست، ولی اگر شهر بر مدار ولی خدا بر مدار امام و رسول شکل گرفت، بو و رنگ خدایی دارد. داستان حضرت ابراهیم همین است؛ امام می خواهد یک امت تاریخی و یک بلد بسازد. «اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً»، می خواهد یک بلد امن بسازد. بلد امن چیست؟ «وَ اجْنُبْنی وَ بَنِیَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَ» شهری است که در آن بت پرستی نیست و سراسر توحید و صبغه الله است، شهری که بر مدار حضرت ابراهیم ساخته بشود امامش حضرت ابراهیم باشد بلد امن است. هر کجایش نگاه می کنی مسجد است. مدرسه اش هم مسجد است، بازارش هم مسجد است و همه چیز حول مسجد ساخته می شود.
این که مسجد الحرام قبله است یعنی همین، همه شهرها باید قبله شان آنجا باشد، قبله بودن مکه به این است که تمام آهنگ شهر رو به مکه باشد. الان شهرهای مدرن همه شان رو به نیویورک هستند. قبله اش آنجاست و اگر مردم در این شهر زندگی کنند شبیه آن ها می شوند، پس آنجوری می خورند، آن جوری ازدواج می کنند، آن طوری طلاق می گیرند و الگوی خوردنشان پوشیدنشان عین آنجا می شود. اگر بنا شد قبله، بلد امن بشود تمام شهر باید بر مدار او ساخته بشود. یعنی بر مدار کعبه و بر مدار پرستش خدا، این می شود بلد امن. به طور کلی بلد ایمن بلدی است که حول محور امام باشد و منظور حضرت ابراهیم هم از دعا برای امنیت کعبه همین بود؛ در واقع منظور چرخیدن دور سنگ ها نیست بلکه اگر انسان به سوی کعبه بیاید و مقصودش امام باشد در امنیت باطنی که همان نجات از آتش است قرار می گیرد.
تاکنون نظری ثبت نشده است