display result search
- 859
- 1000
- 1000
- 1000
تبیین برخی سور و آیات قرآنی، جلسه سوم
سخنرانی آیت الله سید محمدمهدی میرباقری با موضوع "تبیین برخی سور و آیات قرآنی"، "رسیدن به کهف و شفاعت سیدالشهداء"، جلسه سوم، سال 1398
خدای متعال در آغاز سوره از نزول قرآن بر عبد خودش یعنی وجود مقدس نبی اکرم(ص) سخن به میان آورده و تنزیل کتاب بر این وجود مقدس را فعلی که ستودنی است توصیف کرده است «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی أَنْزَلَ عَلى عَبْدِهِ الْکِتاب.»
خدا کتابی را بر بنده خودش نازل کرد و در این کتاب انذارها و بشارت هایی برای مومنین وجود دارد که تمام این انذارها انذار نسبت به شرک و خروج از مدار توحید است که در قدم بعد در تأویل این آیات، منظور خروج از محیط ولایت معصوم است. تمام بشارت های قرآن هم نسبت به موحدین و درجات توحید و بندگی است، چه بشارت های دنیایی چه اخروی، که باز او هم باطنش بشارت نسبت به کسانی است که وارد محیط ولایت نبی اکرم و اهل بیت می شوند.
در آیه بعد خداوند خطاب به نبی اکرم فرمودند: «فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلى آثارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدیثِ أَسَفاً»(کهف/6)، دیگر کتابی ورای این کتاب نیست و همه کتب آسمانی در این کتاب خلاصه می شود. اگر کسی از این هدایت برخوردار نشد در ضلال و گمراهی است و عاقبتش شر خواهد بود. بعد از این نه رسولی است و نه کتابی، اما گویا شما اگر اینها ایمان نیاورند خودت را در معرض هلاک قرار می دهی و اینقدر تأسف می خوری! این صفت نبی اکرم است؛ در این آیه نه توبیخ هست و نه یک تنبیه و هشداری نسبت به مطلبی که وجود مقدس ایشان به آن توجه نداشته باشند، بلکه بیان این صفت ایشان هست که حتی نسبت به مخالفین هم به این حد تأسف می خورند. پس این آیات به هیچ وجه توبیخ نیست و به هیچ وجه هم از آن استفاده نمی شود که گویا مثلا حضرت غفلت از یک نکته ای دارند.
بعد خداوند می فرماید: این سنت ماست و اینطور نیست که این داستان از مشیت و اراده ما بیرون باشد. «إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ زینَةً لَها» ما آنچه بر روی زمین است را زینت این زمین قرار دادیم، «لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً»(کهف/7) برای این که فرصت امتحان فراهم شده و ابتلائی حاصل بشود، در همین ابتلاء درجات رشد پیدا می شود و عده ای «أَحْسَنُ عَمَلاً» می شوند که عرض کردیم «أَحْسَنُ عَمَلاً» یعنی خالص ترین عمل، یعنی عملی که مستند به ایمان و اخلاص کامل است، یعنی شاکله شان شاکله مخلصین می شود و خالص می شوند، بنابراین عملشان هم عمل خالص می شود.
در همین امتحان به جلوه های دنیا و عبور از جلوه های دنیاست که یک عده ای به مقام اخلاص می رسند. ما هم برای همین دنیا را زینت و ظرف ابتلاء قرار دادیم تا امکان عبور از دار دنیا و رسیدن به مقام اخلاص فراهم شود. بنابراین این نکته مهمی است که همین امتحان های الهی در عالم دنیا است که درون انسان را به فعلیت می رساند. آنهایی که بندگی خدا را اختیار می کنند در همین بستر به اخلاص می رسند و آنهایی هم که دنیا را انتخاب می کنند در همین بستر زمین گیر می شوند. آن وقت حضرت ناراحتند که چرا یک عده ای زمین گیرمی شوند. خداوند هم می فرمایند: ما اینطوری کردیم چرا که باید صف ها از هم جدا بشوند. نمی شود که روز قیامت همه با هم در یک صف بیایند. یک عده ای در صف مخلصین اند و یک عده هم در صف کفار و مشرکین. این در همین عالم اتفاق می افتد و ما بستر این عالم را یک چنین بستری قرار دادیم.
در آیه بعد خداوند می فرماید: البته ما این بساط را هم جمع می کنیم. اینطور نیست که جلوه های دنیا ماندگار باشد. این طلوع یک غروبی هم دارد که برای تک تک انسان ها اتفاق می افتد. یک روزی به دنیا می ایند و یک روزی هم بساط دنیایشان جمع می شود. همین آدم توانا و قدرتمند روزی به یک ادمی تبدیل می شود که یک پشه را هم نمی تواند از خودش دور کند، این سنت ماست. بساط امتحان، بساط پایداری نیست و کل عالم دنیا بساطش جمع می شود و این در نزدیکی آخرت و با آمدن قیامت است.
هر آدمی که وارد وادی توحید می شود یک قیام برای خدا کرده و از تعلقات دنیا، هوا و هوس ها، دعوت ها، سر و صدا و جلوه های دنیا عبور کرده است. کانه همین داستانی است که گفته شد؛ خدای متعال به زمین و به دستگاه کفر و شرک و بت پرستی یک جلوه ای داده که البته این جلوه پایدار نیست. همیشه هم همینطوربوده، داستان فرعون و نمرود و همچنین قوم عاد و ثمود و دیگر داستان هایی که قرآن ذکر می کند، دقیقا همین طور است.
داستان سیدالشهداء هم همین است. خدای متعال برای این امتی که مبتلا به سقیفه و فتنه های سنگین بنی امیه و بنی عباس و امپراطوری های بعد از آن ها شده که یک جلوه اش همین امپراطوری مستکبرین امروز در عالم است، یک کهفی گذاشته، حال اگر کسی از سر سفره دنیا برخواست و به سیدالشهداء رو آورد می رود در کهف حصین و همه کر و فرهای این ها دیگر بر او اثر نمی کند، مثل اصحاب سیدالشهداء. شهدای عاشورا اگر طرف سیدالشهداء نمی آمدند همه شان آن طرفی و الان وسط جهنم بودند، ولی خدای متعال این کهف حصین را گذاشته و آن ها را از وسط این جهنم به سلامت عبور داده است.
در مورد ارتباط آیات ابتدایی با داستان اصحاب کهف نظرات مختلفی و جود دارد که از جمله آن ها بشارت به نبی اکرم است که ای پیامبر، همان گونه که ما برای اصحاب کهف، کهفی قرار دادیم برای امت شما هم کهف حصین که امامان از جمله سیدالشهداست را قرار دادیم، اما راه رفتن در این کهف و در امان ماندن از این جلوه و فتنه دنیا بلند شدن از سر سفره اهل دنیاست. اگرچه در ظاهر سفره دنیا بسیار پر زرق و برق است اما تماما شر است ولی در دستگاه نبی اکرم شری وجود ندارد و سفره اش تماما خیر و برکت است.
خدای متعال در آغاز سوره از نزول قرآن بر عبد خودش یعنی وجود مقدس نبی اکرم(ص) سخن به میان آورده و تنزیل کتاب بر این وجود مقدس را فعلی که ستودنی است توصیف کرده است «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی أَنْزَلَ عَلى عَبْدِهِ الْکِتاب.»
خدا کتابی را بر بنده خودش نازل کرد و در این کتاب انذارها و بشارت هایی برای مومنین وجود دارد که تمام این انذارها انذار نسبت به شرک و خروج از مدار توحید است که در قدم بعد در تأویل این آیات، منظور خروج از محیط ولایت معصوم است. تمام بشارت های قرآن هم نسبت به موحدین و درجات توحید و بندگی است، چه بشارت های دنیایی چه اخروی، که باز او هم باطنش بشارت نسبت به کسانی است که وارد محیط ولایت نبی اکرم و اهل بیت می شوند.
در آیه بعد خداوند خطاب به نبی اکرم فرمودند: «فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلى آثارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدیثِ أَسَفاً»(کهف/6)، دیگر کتابی ورای این کتاب نیست و همه کتب آسمانی در این کتاب خلاصه می شود. اگر کسی از این هدایت برخوردار نشد در ضلال و گمراهی است و عاقبتش شر خواهد بود. بعد از این نه رسولی است و نه کتابی، اما گویا شما اگر اینها ایمان نیاورند خودت را در معرض هلاک قرار می دهی و اینقدر تأسف می خوری! این صفت نبی اکرم است؛ در این آیه نه توبیخ هست و نه یک تنبیه و هشداری نسبت به مطلبی که وجود مقدس ایشان به آن توجه نداشته باشند، بلکه بیان این صفت ایشان هست که حتی نسبت به مخالفین هم به این حد تأسف می خورند. پس این آیات به هیچ وجه توبیخ نیست و به هیچ وجه هم از آن استفاده نمی شود که گویا مثلا حضرت غفلت از یک نکته ای دارند.
بعد خداوند می فرماید: این سنت ماست و اینطور نیست که این داستان از مشیت و اراده ما بیرون باشد. «إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ زینَةً لَها» ما آنچه بر روی زمین است را زینت این زمین قرار دادیم، «لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً»(کهف/7) برای این که فرصت امتحان فراهم شده و ابتلائی حاصل بشود، در همین ابتلاء درجات رشد پیدا می شود و عده ای «أَحْسَنُ عَمَلاً» می شوند که عرض کردیم «أَحْسَنُ عَمَلاً» یعنی خالص ترین عمل، یعنی عملی که مستند به ایمان و اخلاص کامل است، یعنی شاکله شان شاکله مخلصین می شود و خالص می شوند، بنابراین عملشان هم عمل خالص می شود.
در همین امتحان به جلوه های دنیا و عبور از جلوه های دنیاست که یک عده ای به مقام اخلاص می رسند. ما هم برای همین دنیا را زینت و ظرف ابتلاء قرار دادیم تا امکان عبور از دار دنیا و رسیدن به مقام اخلاص فراهم شود. بنابراین این نکته مهمی است که همین امتحان های الهی در عالم دنیا است که درون انسان را به فعلیت می رساند. آنهایی که بندگی خدا را اختیار می کنند در همین بستر به اخلاص می رسند و آنهایی هم که دنیا را انتخاب می کنند در همین بستر زمین گیر می شوند. آن وقت حضرت ناراحتند که چرا یک عده ای زمین گیرمی شوند. خداوند هم می فرمایند: ما اینطوری کردیم چرا که باید صف ها از هم جدا بشوند. نمی شود که روز قیامت همه با هم در یک صف بیایند. یک عده ای در صف مخلصین اند و یک عده هم در صف کفار و مشرکین. این در همین عالم اتفاق می افتد و ما بستر این عالم را یک چنین بستری قرار دادیم.
در آیه بعد خداوند می فرماید: البته ما این بساط را هم جمع می کنیم. اینطور نیست که جلوه های دنیا ماندگار باشد. این طلوع یک غروبی هم دارد که برای تک تک انسان ها اتفاق می افتد. یک روزی به دنیا می ایند و یک روزی هم بساط دنیایشان جمع می شود. همین آدم توانا و قدرتمند روزی به یک ادمی تبدیل می شود که یک پشه را هم نمی تواند از خودش دور کند، این سنت ماست. بساط امتحان، بساط پایداری نیست و کل عالم دنیا بساطش جمع می شود و این در نزدیکی آخرت و با آمدن قیامت است.
هر آدمی که وارد وادی توحید می شود یک قیام برای خدا کرده و از تعلقات دنیا، هوا و هوس ها، دعوت ها، سر و صدا و جلوه های دنیا عبور کرده است. کانه همین داستانی است که گفته شد؛ خدای متعال به زمین و به دستگاه کفر و شرک و بت پرستی یک جلوه ای داده که البته این جلوه پایدار نیست. همیشه هم همینطوربوده، داستان فرعون و نمرود و همچنین قوم عاد و ثمود و دیگر داستان هایی که قرآن ذکر می کند، دقیقا همین طور است.
داستان سیدالشهداء هم همین است. خدای متعال برای این امتی که مبتلا به سقیفه و فتنه های سنگین بنی امیه و بنی عباس و امپراطوری های بعد از آن ها شده که یک جلوه اش همین امپراطوری مستکبرین امروز در عالم است، یک کهفی گذاشته، حال اگر کسی از سر سفره دنیا برخواست و به سیدالشهداء رو آورد می رود در کهف حصین و همه کر و فرهای این ها دیگر بر او اثر نمی کند، مثل اصحاب سیدالشهداء. شهدای عاشورا اگر طرف سیدالشهداء نمی آمدند همه شان آن طرفی و الان وسط جهنم بودند، ولی خدای متعال این کهف حصین را گذاشته و آن ها را از وسط این جهنم به سلامت عبور داده است.
در مورد ارتباط آیات ابتدایی با داستان اصحاب کهف نظرات مختلفی و جود دارد که از جمله آن ها بشارت به نبی اکرم است که ای پیامبر، همان گونه که ما برای اصحاب کهف، کهفی قرار دادیم برای امت شما هم کهف حصین که امامان از جمله سیدالشهداست را قرار دادیم، اما راه رفتن در این کهف و در امان ماندن از این جلوه و فتنه دنیا بلند شدن از سر سفره اهل دنیاست. اگرچه در ظاهر سفره دنیا بسیار پر زرق و برق است اما تماما شر است ولی در دستگاه نبی اکرم شری وجود ندارد و سفره اش تماما خیر و برکت است.
تاکنون نظری ثبت نشده است