display result search
- 11183
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 6 سوره تحریم
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره تحریم- آیه 6
یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ عَلَیْهَا مَلاَئِکَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا یَعْصُونَ اللَّهَ مَآ أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ
ترجمه
اى کسانى که ایمان آورده اید! خود و خانواده خود را از آتشى که هیزم آن مردمان (گنهکار) و سنگها هستند، حفظ کنید. آتشى که بر آن فرشتگانى درشت خو و سخت گیر نگهبانند و خدا را در آنچه فرمانشان دهد، نافرمانى نکنند و آنچه را فرمان یابند انجام دهند.
«وَقُود» به معناى ماده اشتعال زاست، همچون نفت و زغال سنگ. لذا برخى مفسّران، مراد از «الحجارة» را مواردى همچون زغال سنگ دانسته اند. در حدیث مى خوانیم: سنگ آتشزا، همان کبریت و گوگرد است.
در روایات آمده است که جوانى با شنیدن این آیه بر زمین افتاد و پیامبر اکرم به او وعده بهشت داد و فرمود: «ذلک لمن خاف مقامى و خاف وعید» بهشت مخصوص کسانى است که از مقام من پروا داشته و از وعده هاى عذاب من بترسند.
در روایات مى خوانیم که شیوه حفظ بستگان از آتش دوزخ، امر به معروف و نهى از منکر آنان است که اگر قبول کردند، آنان را از آتش حفظ کرده اى و اگر نپذیرفتند، تو به وظیفه ات عمل کردهاى. «ان اطاعوک کنت قد وقیتهم و ان عصوک قد قضیت ما علیک»
در روایتى مى خوانیم: «رحم اللّه رجلاً قال یا اهلاه! صلاتَکم صیامَکم زکاتَکم مسکینکم یتیمکم جیرانکم» رحمت خدا بر کسىکه به خانوادهاش هشدار دهد که مراقب نماز و روزه و زکات و فقرا و ایتام و همسایگانتان باشید.
شاید «وقودها النّاس»، اشاره به تجسّم عمل انسان در قیامت باشد که خصلتها و اعمال زشت او در دنیا، در آن روز آتشگیره مى شود.
مسئولیّت انسان در برابر خانواده
در آیات متعدّدى از قرآن به رسالت انسان در برابر خانوادهاش اشاره شده است، از جمله:
«قوا انفسکم و اهلیکم ناراً»
«و أمر اهلک بالصّلاة و اصطبر علیها» اهل خود را به نماز فرمان ده و بر آن پایدارى کن.
«و انذر عشیرتک الاقربین» نزدیکترین بستگانت را هشدار ده.
«یا بنىّ اقم الصّلاة و أمر بالمعروف» فرزندم! نماز به پا دار و امر به معروف کن.
«قل لازواجک و بناتک و نساء المؤمنین» اى پیامبر! به زنان و دختران خود و سپس زنان مؤمنان بگو...
«ان الخاسرین الّذین خسروا انفسهم و اهلیهم یوم القیامة» زیانکاران واقعى کسانى هستند که خود و خانواده شان در قیامت باخته اند.
«انّا کنّا قبا فى اهلنا مشفقین» مردان خدا در مورد خانواده دغدغه دارند و بى تفاوت نیستند.
«و کان یأمر اهله بالصلاة» پیامبر، همواره خانواده اش را به نماز سفارش مى کرد.
در روایات نیز توجّه بسیارى به این موضوع شده که چند نمونهاى ذکر مىشود:
امام على(ع) مىفرماید: «علّموا انفسکم و اهلیکم الخیر و ادّبوهم» به خود و خانوادهتان خیر بیاموزید و آنان را ادب کنید.
پیامبر اکرم فرمودند: «کلّکم راع و کلکم مسئول عن رعیّته... الرجل راع على اهل بیته... فالمرئة راعیة على اهل بیت بعلها و ولده» همه شما نسبت به زیر دست خود مسئول هستید. مرد، مسئول خانوادهاش، زن مسئول شوهر و فرزندش است.
پیامبر اسلام مى فرماید: «مرّوا صبیانکم بالصلاة اذا بلغوا سبع سنین واضربوهم على ترکها اذا بلغوا تسعاً و فرقوا بینهم فى المضاجع اذا بلغوا عشرا» همین که فرزندتان به هفت سالگى رسید، آنان را به نماز فرمان دهید و همین که نه ساله شدند، سختگیرى تا مرز تنبیه بدنى مانعى ندارد و بستر و رختخواب آنان را در ده سالگى جدا کنید.
قرآن در سوره مدّثر، تعداد فرشتگان دوزخ را نوزده نفر مىداند: «علیها تسعة عشر» و شاید وصف «غلاظ شداد» در این آیه (6 تحریم)، حالات همان نوزده فرشته باشد.
شاید مراد از «لا یعصون اللّه ما امرهم»، همان فرمان خداوند نسبت به گرفتن و بستن و در آتش انداختن دوزخیان باشد که در جاى دیگر مىخوانیم. «خذوه فغلّوه ثمّ الجحیم صلّوه» و یا«خذوه فاعتلوه الى سواء الجحیم ثم صبّوا فوق رأسه من عذاب الحمیم»
چون در میان فرشتگان نیز سلسله مراتب وجود دارد، «و ما منا الا له مقام معلوم» شاید مراد از «یفعلون ما یُؤمرون» همان فرمانهایى باشد که فرشتگان برتر به فرشتگان تحت امر خود مىدهند، آنان نیز بدون چون و چرا اطاعت مىکنند.
هم خودتان را حفظ کنید، «قوا انفسکم» و هم از خداوند بخواهید شما را حفظ کند. «ربّنا... قنا عذاب النار»
پیام ها
1- ایمان داشتن کافى نیست، حفظ آن از خطرات و آسیبها مهم است. پس باید مراقبت کرد. «یا ایّها الّذین آمنوا قوا انفسکم»
2- اولین گام در اصلاحات، اصلاح خود و بستگان و سپس اصلاح جامعه است. در این آیه، اصلاح خود و بستگان و سپس در آیه نهم، اصلاح جامعه از طریق جهاد با کفّار و منافقان آمده است. «قوا انفسکم و اهلیکم»
3- ایمان به معاد و دوزخ، نقش مهمى در ایجاد تقوا و اصلاح خود و دیگران دارد. «قوا انفسکم و اهلیکم نارا وقودها الناس و الحجارة»
4- تربیت دینى فرزندان، بر عهده مدیر خانواده است. «قوا انفسکم و اهلیکم ناراً»
5 - نفس انسان، سرکش است و نیاز به حفاظت دارد. «قوا انفسکم»
6- اولىترین فرد به حفظ انسان، خود انسان است. «قوا انفسکم»
7- تا زنجیر از پاى خود باز نکنیم، نمىتوانیم دیگران را آزاد کنیم. خودسازى شرط موفقیّت در ساختن خانواده و جامعه است. «قوا انفسکم و اهلیکم»
8 - کیفر رها کردن خانواده و نزدیکان، هیزم آتش دوزخ شدن است. «وقودها الناس و الحجارة»
9- کسانى که در دنیا سنگدل باشند، «فهى کالحجارة او اشدّ قسوة» در آن روز نیز در ردیف سنگ قرار مىگیرند. «وقودها الناس و الحجارة»
10- در مدیریّت، مسئول هر کار باید با آن کار سنخیّت داشته باشد. اگر مسئول دوزخ، غلاظ و شداد نباشد، یا خودش اذیّت مى شود و یا به رسالت خود درست عمل نمى کند. «علیها ملائکة غلاظ شداد»
11- گرچه انسانِ معصیت کار به دوزخ مىرود، امّا فرشتگان دوزخ، در عذاب کردن او معصیت خدا را نخواهند کرد. «لا یعصون اللّه ما امرهم»
12- فرشتگان، نه دستورات گذشته را تمرّد کرده و مى کنند، «ما امرهم» نه دستوراتى که بعداً به آنان داده مىشود. «ما یؤمرون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ عَلَیْهَا مَلاَئِکَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا یَعْصُونَ اللَّهَ مَآ أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ
ترجمه
اى کسانى که ایمان آورده اید! خود و خانواده خود را از آتشى که هیزم آن مردمان (گنهکار) و سنگها هستند، حفظ کنید. آتشى که بر آن فرشتگانى درشت خو و سخت گیر نگهبانند و خدا را در آنچه فرمانشان دهد، نافرمانى نکنند و آنچه را فرمان یابند انجام دهند.
«وَقُود» به معناى ماده اشتعال زاست، همچون نفت و زغال سنگ. لذا برخى مفسّران، مراد از «الحجارة» را مواردى همچون زغال سنگ دانسته اند. در حدیث مى خوانیم: سنگ آتشزا، همان کبریت و گوگرد است.
در روایات آمده است که جوانى با شنیدن این آیه بر زمین افتاد و پیامبر اکرم به او وعده بهشت داد و فرمود: «ذلک لمن خاف مقامى و خاف وعید» بهشت مخصوص کسانى است که از مقام من پروا داشته و از وعده هاى عذاب من بترسند.
در روایات مى خوانیم که شیوه حفظ بستگان از آتش دوزخ، امر به معروف و نهى از منکر آنان است که اگر قبول کردند، آنان را از آتش حفظ کرده اى و اگر نپذیرفتند، تو به وظیفه ات عمل کردهاى. «ان اطاعوک کنت قد وقیتهم و ان عصوک قد قضیت ما علیک»
در روایتى مى خوانیم: «رحم اللّه رجلاً قال یا اهلاه! صلاتَکم صیامَکم زکاتَکم مسکینکم یتیمکم جیرانکم» رحمت خدا بر کسىکه به خانوادهاش هشدار دهد که مراقب نماز و روزه و زکات و فقرا و ایتام و همسایگانتان باشید.
شاید «وقودها النّاس»، اشاره به تجسّم عمل انسان در قیامت باشد که خصلتها و اعمال زشت او در دنیا، در آن روز آتشگیره مى شود.
مسئولیّت انسان در برابر خانواده
در آیات متعدّدى از قرآن به رسالت انسان در برابر خانوادهاش اشاره شده است، از جمله:
«قوا انفسکم و اهلیکم ناراً»
«و أمر اهلک بالصّلاة و اصطبر علیها» اهل خود را به نماز فرمان ده و بر آن پایدارى کن.
«و انذر عشیرتک الاقربین» نزدیکترین بستگانت را هشدار ده.
«یا بنىّ اقم الصّلاة و أمر بالمعروف» فرزندم! نماز به پا دار و امر به معروف کن.
«قل لازواجک و بناتک و نساء المؤمنین» اى پیامبر! به زنان و دختران خود و سپس زنان مؤمنان بگو...
«ان الخاسرین الّذین خسروا انفسهم و اهلیهم یوم القیامة» زیانکاران واقعى کسانى هستند که خود و خانواده شان در قیامت باخته اند.
«انّا کنّا قبا فى اهلنا مشفقین» مردان خدا در مورد خانواده دغدغه دارند و بى تفاوت نیستند.
«و کان یأمر اهله بالصلاة» پیامبر، همواره خانواده اش را به نماز سفارش مى کرد.
در روایات نیز توجّه بسیارى به این موضوع شده که چند نمونهاى ذکر مىشود:
امام على(ع) مىفرماید: «علّموا انفسکم و اهلیکم الخیر و ادّبوهم» به خود و خانوادهتان خیر بیاموزید و آنان را ادب کنید.
پیامبر اکرم فرمودند: «کلّکم راع و کلکم مسئول عن رعیّته... الرجل راع على اهل بیته... فالمرئة راعیة على اهل بیت بعلها و ولده» همه شما نسبت به زیر دست خود مسئول هستید. مرد، مسئول خانوادهاش، زن مسئول شوهر و فرزندش است.
پیامبر اسلام مى فرماید: «مرّوا صبیانکم بالصلاة اذا بلغوا سبع سنین واضربوهم على ترکها اذا بلغوا تسعاً و فرقوا بینهم فى المضاجع اذا بلغوا عشرا» همین که فرزندتان به هفت سالگى رسید، آنان را به نماز فرمان دهید و همین که نه ساله شدند، سختگیرى تا مرز تنبیه بدنى مانعى ندارد و بستر و رختخواب آنان را در ده سالگى جدا کنید.
قرآن در سوره مدّثر، تعداد فرشتگان دوزخ را نوزده نفر مىداند: «علیها تسعة عشر» و شاید وصف «غلاظ شداد» در این آیه (6 تحریم)، حالات همان نوزده فرشته باشد.
شاید مراد از «لا یعصون اللّه ما امرهم»، همان فرمان خداوند نسبت به گرفتن و بستن و در آتش انداختن دوزخیان باشد که در جاى دیگر مىخوانیم. «خذوه فغلّوه ثمّ الجحیم صلّوه» و یا«خذوه فاعتلوه الى سواء الجحیم ثم صبّوا فوق رأسه من عذاب الحمیم»
چون در میان فرشتگان نیز سلسله مراتب وجود دارد، «و ما منا الا له مقام معلوم» شاید مراد از «یفعلون ما یُؤمرون» همان فرمانهایى باشد که فرشتگان برتر به فرشتگان تحت امر خود مىدهند، آنان نیز بدون چون و چرا اطاعت مىکنند.
هم خودتان را حفظ کنید، «قوا انفسکم» و هم از خداوند بخواهید شما را حفظ کند. «ربّنا... قنا عذاب النار»
پیام ها
1- ایمان داشتن کافى نیست، حفظ آن از خطرات و آسیبها مهم است. پس باید مراقبت کرد. «یا ایّها الّذین آمنوا قوا انفسکم»
2- اولین گام در اصلاحات، اصلاح خود و بستگان و سپس اصلاح جامعه است. در این آیه، اصلاح خود و بستگان و سپس در آیه نهم، اصلاح جامعه از طریق جهاد با کفّار و منافقان آمده است. «قوا انفسکم و اهلیکم»
3- ایمان به معاد و دوزخ، نقش مهمى در ایجاد تقوا و اصلاح خود و دیگران دارد. «قوا انفسکم و اهلیکم نارا وقودها الناس و الحجارة»
4- تربیت دینى فرزندان، بر عهده مدیر خانواده است. «قوا انفسکم و اهلیکم ناراً»
5 - نفس انسان، سرکش است و نیاز به حفاظت دارد. «قوا انفسکم»
6- اولىترین فرد به حفظ انسان، خود انسان است. «قوا انفسکم»
7- تا زنجیر از پاى خود باز نکنیم، نمىتوانیم دیگران را آزاد کنیم. خودسازى شرط موفقیّت در ساختن خانواده و جامعه است. «قوا انفسکم و اهلیکم»
8 - کیفر رها کردن خانواده و نزدیکان، هیزم آتش دوزخ شدن است. «وقودها الناس و الحجارة»
9- کسانى که در دنیا سنگدل باشند، «فهى کالحجارة او اشدّ قسوة» در آن روز نیز در ردیف سنگ قرار مىگیرند. «وقودها الناس و الحجارة»
10- در مدیریّت، مسئول هر کار باید با آن کار سنخیّت داشته باشد. اگر مسئول دوزخ، غلاظ و شداد نباشد، یا خودش اذیّت مى شود و یا به رسالت خود درست عمل نمى کند. «علیها ملائکة غلاظ شداد»
11- گرچه انسانِ معصیت کار به دوزخ مىرود، امّا فرشتگان دوزخ، در عذاب کردن او معصیت خدا را نخواهند کرد. «لا یعصون اللّه ما امرهم»
12- فرشتگان، نه دستورات گذشته را تمرّد کرده و مى کنند، «ما امرهم» نه دستوراتى که بعداً به آنان داده مىشود. «ما یؤمرون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
تاکنون نظری ثبت نشده است