display result search
- 4051
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 30 - 33 سوره ص
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره ص- آیه 30 - 33
وَوَهَبْنَا لِدَاوُدَ سُلَیْمَانَ نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ
إِذْ عُرِضَ عَلَیْهِ بِالْعَشِىِّ الصَّافِنَاتُ الْجِیَادُ
فَقَالَ إِنِّى أَحْبَبْتُ حُبَّ الْخَیْرِ عَن ذِکْرِ رَبِّى حَتَّى تَوَارَتْ بِالْحِجَابِ
رُدُّوهَا عَلَىَّ فَطَفِقَ مَسْحًا بِالسُّوقِ وَالْأَعْنَاقِ
ترجمه
و ما به داود سلیمان را بخشیدیم، او بندهى خوبى بود، زیرا که بسیار به درگاه ما روى مىآورد.
آن گاه که عصرگاهان اسبان چابک تندرو بر سلیمان عرضه شد (و او مشغول سان دیدن بود).
پس سلیمان گفت: من این اسبان را به خاطر پروردگارم (و براى جهاد با کفّار) دوست دارم. (سان دیدن ادامه داشت) تا آنکه اسبان از دیدگان اوپنهان شدند.
(پس دستور داد) اسبان را نزد من بازگردانید (تا بار دیگر آنها را ببینم) پس شروع کرد (به نوازش کردن اسبان و) تا ساقها و گردنهاى اسبان را دست مى کشید.
«صافنات» جمع «صافنة» به اسبى گفته مىشود که هنگام ایستادن یکى از دستهاى خود را کمى بلند مى کند و نوک سم را به زمین مى گذارد که این امر، نشانه چابکى اوست. «جیاد» یا جمع «جواد» به معناى اسب تندرو است یا جمع «جَیّد» یعنى نفیس و ارزشمند.
کلمه «خیر» در مورد اموال دنیا نیز به کار مى رود که در اینجا مراد از آن، اسبان هستند. ترکیبِ «حُبّ الخیر» به معناى دوست داشتن چیزى است که به انسان خیر مى رساند. چنانکه در جاى دیگر مى فرماید: «و انه لحب الخیر لشدید»
یک توضیح و بررسى
در مورد این آیات، دو تفسیر کاملاً متفاوت بیان شده است که مطابق آنچه ما گفتیم:
روزى حضرت سلیمان به هنگام عصر از اسبان تیزرو که براى جهاد آماده کرده بود سان مى دید، نظیر سان دیدنى که در آیه 17 سوره نمل مى خوانیم: «و حشر لسلیمان جنوده من الجنّ و الانس» علاقه سلیمان به اسبان، جهت اهداف رزمى و براى خدا بود و لذا فرمود: سرچشمهى علاقه من یاد خداست. «احببت حب الخیر عن ذکر ربّى» نگاه سلیمان هم چنان ادامه داشت تا اسبها از دیدگان سلیمان پنهان شدند. او دستور داد بار دیگر اسبان را برگردانید و رژه را تکرار کنید. در سان دوم، سلیمان دستى بر گردن و ساق اسبان کشید و بدین وسیله از مربیان نیز قدردانى کرد.
این تفسیر، هم با ظاهر آیه سازگار است و هم فخر رازى و سید مرتضى آن را نقل کردهاند و از بیان مرحوم علامه مجلسى نیز استفاده مى شود. بر اساس این تفسیر مراد از جمله «توارت بالحجاب» دور شدن اسبان از محل سان و دیدگان حضرت سلیمان و مراد از جمله «ردّوها علىّ» تقاضاى تکرار سان است.
امّا در بعضى تفاسیر مى خوانیم: سلیمان آن چنان در تماشاى اسبان غرق شد که خورشید غروب کرد و نماز عصرش از دست رفت. لذا ناراحت شد و دستور داد خورشید برگردد و مشغول وضو شد و سر و گردن و پاهایش را مسح کرد.
در این معنا اشکالاتى است، از جمله:
1. نامى از خورشید در آیه نیست تا مراد از «توارت بالحجاب» غروب آن و مراد از «ردّوها علىّ» بازگشت آن باشد.
2. پیامبرى که خداوند او را در آیهى قبل با جملهى «نعم العبد» و «اوّاب» ستایش مىکند، چگونه در آیه بعد فردى غافل از نماز معرّفى مىنماید!؟
3. دستور برگشتن خورشید با لحنى آمرانه «ردّوها علىّ» چه توجیهى دارد؟ اگر نمازى که ترک شده واجب بوده که با شأن پیامبر سازگار نیست و اگر نماز نافله و مستحبى بوده، برگشت خورشید براى نماز نافله چه توجیهى دارد؟
این تفسیر در برخى روایات نیز آمده است، امّا روایات یاد شده سند صحیحى ندارند و با اصول عقلى که مى گوید: باید انبیا معصوم باشند سازگار نیست، لذا بهتر است فهم این روایات را به اهلش واگذاریم.
پیام ها
1- فرزند، هدیه اى الهى است. «وهبنا»
2- محور ستایش خداوند از انسان، بندگى اوست. «نعم العبد انّه اوّاب»
3- شرایط تلخ و شیرین در اولیاى خدا اثرى ندارد. (جملهى «نعم العبد» هم براى حضرت داود و سلیمان آمده است که تمام امکانات برایشان فراهم بود و هم براى حضرت ایوب که تمام حوادث تلخ بر سر راهش قرار گرفته بود.)
4- توجّه و رجوع به خداوند باید دایمى باشد. «اوّاب»
5 - سان دیدن از امکانات و نیروهاى رزمى، کارى پسندیده است. «عرض علیه...»
6- رهبر باید شخصاً از نیروها سان ببیند و آگاهى از کمیّت و کیفیّت نیروها و امکانات، شرط رهبرى است. «عرض علیه»
7- بالاترین مقام از حیوانات بازدید مى کند و این، هم پیام مدیریّتى دارد و هم پیام تواضع. «عرض علیه بالصافنات الجیاد»
8 - مراسم رژه و سان دیدن، لازمه نیروهاى رزمنده است. «عرض علیه...» چنانکه در جاى دیگر فرمود: لشگریان سلیمان در برابر او رژه رفتند. «جنوده من الجنّ والانس»
9- محبت و علاقه به اموال و امکانات اگر هدفدار و متعادل باشد مانعى ندارد. «احببت حبّ الخیر عن ذکر ربّى» حضرت سلیمان در این آیه مى فرماید: علاقه من به اسبان از سر عشق به خداست. (زیرا هر چه لشکر توحید مجهزتر باشد، سبب عزّت بیشترى است).
10- اسبان رزمى، مورد علاقه پیامبران الهى بوده است. «احببت حبّ الخیر» چنانکه قرآن نیز به نفس اسبان قسم یاد کرده است. «و العادیات ضبحاً»
11- گاهى لازم است بازدید تکرار شود. «ردّوها علىّ»
12- حیوانات مسح و دست کشیدن انسانها را احساس مى کنند. «فطفق مسحاً»
13- ترحّم بر حیوانات و نوازش آنها کار انبیاست. «فطفق مسحا بالسّوق والاعناق»
14- سان دیدن باید با ملاطفت همراه باشد. «عرض علیه - فطفق مسحاً»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
وَوَهَبْنَا لِدَاوُدَ سُلَیْمَانَ نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ
إِذْ عُرِضَ عَلَیْهِ بِالْعَشِىِّ الصَّافِنَاتُ الْجِیَادُ
فَقَالَ إِنِّى أَحْبَبْتُ حُبَّ الْخَیْرِ عَن ذِکْرِ رَبِّى حَتَّى تَوَارَتْ بِالْحِجَابِ
رُدُّوهَا عَلَىَّ فَطَفِقَ مَسْحًا بِالسُّوقِ وَالْأَعْنَاقِ
ترجمه
و ما به داود سلیمان را بخشیدیم، او بندهى خوبى بود، زیرا که بسیار به درگاه ما روى مىآورد.
آن گاه که عصرگاهان اسبان چابک تندرو بر سلیمان عرضه شد (و او مشغول سان دیدن بود).
پس سلیمان گفت: من این اسبان را به خاطر پروردگارم (و براى جهاد با کفّار) دوست دارم. (سان دیدن ادامه داشت) تا آنکه اسبان از دیدگان اوپنهان شدند.
(پس دستور داد) اسبان را نزد من بازگردانید (تا بار دیگر آنها را ببینم) پس شروع کرد (به نوازش کردن اسبان و) تا ساقها و گردنهاى اسبان را دست مى کشید.
«صافنات» جمع «صافنة» به اسبى گفته مىشود که هنگام ایستادن یکى از دستهاى خود را کمى بلند مى کند و نوک سم را به زمین مى گذارد که این امر، نشانه چابکى اوست. «جیاد» یا جمع «جواد» به معناى اسب تندرو است یا جمع «جَیّد» یعنى نفیس و ارزشمند.
کلمه «خیر» در مورد اموال دنیا نیز به کار مى رود که در اینجا مراد از آن، اسبان هستند. ترکیبِ «حُبّ الخیر» به معناى دوست داشتن چیزى است که به انسان خیر مى رساند. چنانکه در جاى دیگر مى فرماید: «و انه لحب الخیر لشدید»
یک توضیح و بررسى
در مورد این آیات، دو تفسیر کاملاً متفاوت بیان شده است که مطابق آنچه ما گفتیم:
روزى حضرت سلیمان به هنگام عصر از اسبان تیزرو که براى جهاد آماده کرده بود سان مى دید، نظیر سان دیدنى که در آیه 17 سوره نمل مى خوانیم: «و حشر لسلیمان جنوده من الجنّ و الانس» علاقه سلیمان به اسبان، جهت اهداف رزمى و براى خدا بود و لذا فرمود: سرچشمهى علاقه من یاد خداست. «احببت حب الخیر عن ذکر ربّى» نگاه سلیمان هم چنان ادامه داشت تا اسبها از دیدگان سلیمان پنهان شدند. او دستور داد بار دیگر اسبان را برگردانید و رژه را تکرار کنید. در سان دوم، سلیمان دستى بر گردن و ساق اسبان کشید و بدین وسیله از مربیان نیز قدردانى کرد.
این تفسیر، هم با ظاهر آیه سازگار است و هم فخر رازى و سید مرتضى آن را نقل کردهاند و از بیان مرحوم علامه مجلسى نیز استفاده مى شود. بر اساس این تفسیر مراد از جمله «توارت بالحجاب» دور شدن اسبان از محل سان و دیدگان حضرت سلیمان و مراد از جمله «ردّوها علىّ» تقاضاى تکرار سان است.
امّا در بعضى تفاسیر مى خوانیم: سلیمان آن چنان در تماشاى اسبان غرق شد که خورشید غروب کرد و نماز عصرش از دست رفت. لذا ناراحت شد و دستور داد خورشید برگردد و مشغول وضو شد و سر و گردن و پاهایش را مسح کرد.
در این معنا اشکالاتى است، از جمله:
1. نامى از خورشید در آیه نیست تا مراد از «توارت بالحجاب» غروب آن و مراد از «ردّوها علىّ» بازگشت آن باشد.
2. پیامبرى که خداوند او را در آیهى قبل با جملهى «نعم العبد» و «اوّاب» ستایش مىکند، چگونه در آیه بعد فردى غافل از نماز معرّفى مىنماید!؟
3. دستور برگشتن خورشید با لحنى آمرانه «ردّوها علىّ» چه توجیهى دارد؟ اگر نمازى که ترک شده واجب بوده که با شأن پیامبر سازگار نیست و اگر نماز نافله و مستحبى بوده، برگشت خورشید براى نماز نافله چه توجیهى دارد؟
این تفسیر در برخى روایات نیز آمده است، امّا روایات یاد شده سند صحیحى ندارند و با اصول عقلى که مى گوید: باید انبیا معصوم باشند سازگار نیست، لذا بهتر است فهم این روایات را به اهلش واگذاریم.
پیام ها
1- فرزند، هدیه اى الهى است. «وهبنا»
2- محور ستایش خداوند از انسان، بندگى اوست. «نعم العبد انّه اوّاب»
3- شرایط تلخ و شیرین در اولیاى خدا اثرى ندارد. (جملهى «نعم العبد» هم براى حضرت داود و سلیمان آمده است که تمام امکانات برایشان فراهم بود و هم براى حضرت ایوب که تمام حوادث تلخ بر سر راهش قرار گرفته بود.)
4- توجّه و رجوع به خداوند باید دایمى باشد. «اوّاب»
5 - سان دیدن از امکانات و نیروهاى رزمى، کارى پسندیده است. «عرض علیه...»
6- رهبر باید شخصاً از نیروها سان ببیند و آگاهى از کمیّت و کیفیّت نیروها و امکانات، شرط رهبرى است. «عرض علیه»
7- بالاترین مقام از حیوانات بازدید مى کند و این، هم پیام مدیریّتى دارد و هم پیام تواضع. «عرض علیه بالصافنات الجیاد»
8 - مراسم رژه و سان دیدن، لازمه نیروهاى رزمنده است. «عرض علیه...» چنانکه در جاى دیگر فرمود: لشگریان سلیمان در برابر او رژه رفتند. «جنوده من الجنّ والانس»
9- محبت و علاقه به اموال و امکانات اگر هدفدار و متعادل باشد مانعى ندارد. «احببت حبّ الخیر عن ذکر ربّى» حضرت سلیمان در این آیه مى فرماید: علاقه من به اسبان از سر عشق به خداست. (زیرا هر چه لشکر توحید مجهزتر باشد، سبب عزّت بیشترى است).
10- اسبان رزمى، مورد علاقه پیامبران الهى بوده است. «احببت حبّ الخیر» چنانکه قرآن نیز به نفس اسبان قسم یاد کرده است. «و العادیات ضبحاً»
11- گاهى لازم است بازدید تکرار شود. «ردّوها علىّ»
12- حیوانات مسح و دست کشیدن انسانها را احساس مى کنند. «فطفق مسحاً»
13- ترحّم بر حیوانات و نوازش آنها کار انبیاست. «فطفق مسحا بالسّوق والاعناق»
14- سان دیدن باید با ملاطفت همراه باشد. «عرض علیه - فطفق مسحاً»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
کاربر مهمان
کاربر مهمان