display result search
- 1260
- 1000
- 1000
- 1000
ضرورت تحول در ادبیات و روش تعلیم و تبلیغ دین، جلسه اول
سخنرانی حجت الاسلام علیرضا پناهیان با موضوع "ضرورت تحول در ادبیات و روش تعلیم و تبلیغ دین"، جلسه اول، فاطمیه، سال 1400
مقام معظم رهبری، امسال در روز تنفیذ حکم ریاست جمهوری تقریباً بدون مناسبت، موضوعی را مطرح فرمودند که بعدها هم در چند جلسه آن را تکرار فرمودند؛ و آن هم موضوع تبلیغات بود و اینکه ما در تبلیغ مرام خودمان ضعیفیم. ایشان تصریح فرمودند که ما در تبلیغ ضعیفیم و دشمن هم بیشترین هجمه را در عرصۀ تبلیغات دارد. ایشان مهم‌ترین جهاد امروز را جهاد تبیین اعلام کردند و فرمودند: «امروز بیشترین تحرّک دشمنان ما علیه ما بیش از تحرّکات امنیّتی و اقتصادی، تحرّکات تبلیغاتی و جنگ نرم و تبلیغات رسانه‌ای است... کار تبلیغاتی کار مهمّی است؛ ما در این زمینه ضعف داریم.» یعنی دشمنان ما بیشتر از تحریم و تهدید نظامی، در عرصۀ تبلیغات دارند با ما دشمنی می‌کنند.
اینکه بیشترین هجمۀ دشمن علیه ما در تبلیغات است و اینکه ما در این زمینه ضعف داریم و نیاز اول امروز جامعۀ ما تبیین و تبلیغ دین است، یک مسئلۀ اجتماعی است. در جامعۀ دینی، تک تک افراد نیازمند هستند به اینکه خودشان را به دینداری متقاعد کنند. تولید انگیزۀ دینداری در خود و دیگران مهم‌ترین مسئله است. در جامعۀ دینی، تولید انگیزۀ دینداری سخت‌تر است. این‌قدر که در کشور ما فرار سرمایه هست، شاید در هیچ کشوری نباشد. این مسائل نیاز به تبیین دارد. برای هیچ کشوری در جهان صدها شبکه و کانال ماهواره‌ای مشغول تبلیغ نیست. آموزش دین یعنی یک فرآیند آموزشی که می‌خواهد فرد را برای دینداری، متقاعد و انگیزه‌مند کند. ریشۀ ضعف ما در تبلیغات، به ضعف تبیین و تبلیغ دین در حوزه‌های علمیه برمی‌گردد. خُب دیگران از کجا باید یاد بگیرند؟ ما باید تحولی در شیوۀ تبلیغ دین ایجاد کنیم.
نمی‌گویم که انسان، خبط و خطا نمی‌کند، اما این وضعیتی که ما امروز در جامعه می بینیم، اسمش خطا کردن یا گاهی بی دینی کردن نیست، این وضعیت مشتمل بر چند ویژگی منفی بزرگ است. یکی از آن ویژگی‌های منفی بزرگ، سوءتفاهم گسترده است. شما اگر بخواهید به کار تبلیغ و تبیین دین و انگیزه سازی برای رفتار دینی اقدام کنید، دائماً باید سوءتفاهم‌ها را برطرف کنید. حتی برخی از حرف‌های خوب هم ممکن است سوءتفاهم ایجاد کند. ما با یک سلسله سوءتفاهم‌های بسیار فراگیر مواجه هستیم. این یکی از ویژگی‌های منفی زمانۀ ما است که نشان‌دهندۀ ضعف جدی ما در تبلیغ است.
یکی دیگر از آن ویژگی‌های منفی که بر ضعف ما در تبلیغ، دلالت می‌کند، این است که نه تنها سوءتفاهم هست، بلکه لجبازی هست، نفرت هست و دین‌گریزی هست. البته ممکن است سوءتفاهم با لجبازی هم قابل جمع باشد. ولی ما فقط فاصله گرفتن از دین نمی بینیم، بلکه موضع گیری منفی علیه دینداری می‌بینیم، یک نوع رفتارهایی می بینیم که بوی لجبازی از آنها به مشام می رسد.
یکی دیگر از ویژگی‌های منفی در زمانۀ ما این است که موجی از گرایش‌های خیلی بی مبنا و بی معنا، نسبت به سبک زندگی دیگران وجود دارد؛ یک نوع غریب پرستی یا غربزدگی. هر چیزی هر جای دنیا مُد بشود، اوّل در بین ما رواج پیدا می‌کند. آیا ما از خودمان چیزی نداریم؟ خُب اینها علامت ضعف است.
یکی دیگر از ایرادهای زمانۀ ما که نشان‌دهنده یا دلیل این است که ما ضعف در تبلیغ دین داریم این است که عموم دین‌داران ما رشد فوق‌العاده نمی کنند و در یک سطح نسبتاً پایین، باقی می مانند. یکی دیگر از مختصات این ضعف یا وضعیت منفی ای که دلیل بر این ضعف هست، شبهه پذیر بودن یا سؤال برانگیز بودن است. فرموده‌اند «اتّقوا مِن مَواضعَ التُّهَم» از موضع تهمت، بیرون بیایید (مَنْ دَخَلَ مَوْضِعاً مِنْ مَوَاضِعِ التُّهَمَةِ فَاتُّهِمَ لَا یَلُومَنَّ إِلَّا نَفْسَهُ؛) ما دین را در موضع تهمت قرار داده‌ایم، به گونه‌ای که هر تهمتی را می‌شود به آن زد.
یکی از رایج ترین تهمت هایی که می‌شود به دین زد، این است که «دین، دنیا را آباد نمی‌کند؛ ببینید غربی‌ها بدون دین پیشرفت کردند و مسلمان‌ها با دین پیشرفت نکردند!» تقریباً همه با این شبهه، درگیر هستند.
بعضی‌ها نسبت به دین دچار سوءتفاهم هستند؛ یا نسبت به یک بخشی از دین، یا نسبت به کلّیت دین؛ یعنی با دین هم مشکلی ندارند اما نسبت به دین، دچار برداشت اشتباه شده‌اند و فکر می کنند کلاً دین همین است، درحالی‌که دین، آن چیزی که فکر می‌کنند، نیست. آخرین ویژگی بد در تبلیغات ما این است که تبلیغات ما حالت تدافعی دارد. هنوز داریم از اسلام، دفاع می‌کنیم! در حالی‌که امروز در جهان، هیچ کسی حرفی برای گفتن ندارد. شما باید از این فکر و فرهنگ جهانی، طلبکار باشی، اما هنوز خودت را بدهکار می‌دانی و داری بدهیِ خودت را تسویه می‌کنی! فکر می‌کنی کسی به شما حمله کرده و باید از خودت دفاع کنی؟ تو باید تهاجم کنی به افکار غلطی که امروز دیگر پوسیدگی‌شان معلوم شده است. تو انتظار بشریت را باید برآورده کنی. این مقدار مشکلات در مورد دینداری، طبیعی نیست. تبلیغات ما هنوز حالت تدافعی دارد در حالی که در جهان، کسی حرفی برای گفتن ندارد. زمینه مردم برای دینداری بالا است. برای تبلیغ دین، رقیبی وجود ندارد.
مقام معظم رهبری، امسال در روز تنفیذ حکم ریاست جمهوری تقریباً بدون مناسبت، موضوعی را مطرح فرمودند که بعدها هم در چند جلسه آن را تکرار فرمودند؛ و آن هم موضوع تبلیغات بود و اینکه ما در تبلیغ مرام خودمان ضعیفیم. ایشان تصریح فرمودند که ما در تبلیغ ضعیفیم و دشمن هم بیشترین هجمه را در عرصۀ تبلیغات دارد. ایشان مهم‌ترین جهاد امروز را جهاد تبیین اعلام کردند و فرمودند: «امروز بیشترین تحرّک دشمنان ما علیه ما بیش از تحرّکات امنیّتی و اقتصادی، تحرّکات تبلیغاتی و جنگ نرم و تبلیغات رسانه‌ای است... کار تبلیغاتی کار مهمّی است؛ ما در این زمینه ضعف داریم.» یعنی دشمنان ما بیشتر از تحریم و تهدید نظامی، در عرصۀ تبلیغات دارند با ما دشمنی می‌کنند.
اینکه بیشترین هجمۀ دشمن علیه ما در تبلیغات است و اینکه ما در این زمینه ضعف داریم و نیاز اول امروز جامعۀ ما تبیین و تبلیغ دین است، یک مسئلۀ اجتماعی است. در جامعۀ دینی، تک تک افراد نیازمند هستند به اینکه خودشان را به دینداری متقاعد کنند. تولید انگیزۀ دینداری در خود و دیگران مهم‌ترین مسئله است. در جامعۀ دینی، تولید انگیزۀ دینداری سخت‌تر است. این‌قدر که در کشور ما فرار سرمایه هست، شاید در هیچ کشوری نباشد. این مسائل نیاز به تبیین دارد. برای هیچ کشوری در جهان صدها شبکه و کانال ماهواره‌ای مشغول تبلیغ نیست. آموزش دین یعنی یک فرآیند آموزشی که می‌خواهد فرد را برای دینداری، متقاعد و انگیزه‌مند کند. ریشۀ ضعف ما در تبلیغات، به ضعف تبیین و تبلیغ دین در حوزه‌های علمیه برمی‌گردد. خُب دیگران از کجا باید یاد بگیرند؟ ما باید تحولی در شیوۀ تبلیغ دین ایجاد کنیم.
نمی‌گویم که انسان، خبط و خطا نمی‌کند، اما این وضعیتی که ما امروز در جامعه می بینیم، اسمش خطا کردن یا گاهی بی دینی کردن نیست، این وضعیت مشتمل بر چند ویژگی منفی بزرگ است. یکی از آن ویژگی‌های منفی بزرگ، سوءتفاهم گسترده است. شما اگر بخواهید به کار تبلیغ و تبیین دین و انگیزه سازی برای رفتار دینی اقدام کنید، دائماً باید سوءتفاهم‌ها را برطرف کنید. حتی برخی از حرف‌های خوب هم ممکن است سوءتفاهم ایجاد کند. ما با یک سلسله سوءتفاهم‌های بسیار فراگیر مواجه هستیم. این یکی از ویژگی‌های منفی زمانۀ ما است که نشان‌دهندۀ ضعف جدی ما در تبلیغ است.
یکی دیگر از آن ویژگی‌های منفی که بر ضعف ما در تبلیغ، دلالت می‌کند، این است که نه تنها سوءتفاهم هست، بلکه لجبازی هست، نفرت هست و دین‌گریزی هست. البته ممکن است سوءتفاهم با لجبازی هم قابل جمع باشد. ولی ما فقط فاصله گرفتن از دین نمی بینیم، بلکه موضع گیری منفی علیه دینداری می‌بینیم، یک نوع رفتارهایی می بینیم که بوی لجبازی از آنها به مشام می رسد.
یکی دیگر از ویژگی‌های منفی در زمانۀ ما این است که موجی از گرایش‌های خیلی بی مبنا و بی معنا، نسبت به سبک زندگی دیگران وجود دارد؛ یک نوع غریب پرستی یا غربزدگی. هر چیزی هر جای دنیا مُد بشود، اوّل در بین ما رواج پیدا می‌کند. آیا ما از خودمان چیزی نداریم؟ خُب اینها علامت ضعف است.
یکی دیگر از ایرادهای زمانۀ ما که نشان‌دهنده یا دلیل این است که ما ضعف در تبلیغ دین داریم این است که عموم دین‌داران ما رشد فوق‌العاده نمی کنند و در یک سطح نسبتاً پایین، باقی می مانند. یکی دیگر از مختصات این ضعف یا وضعیت منفی ای که دلیل بر این ضعف هست، شبهه پذیر بودن یا سؤال برانگیز بودن است. فرموده‌اند «اتّقوا مِن مَواضعَ التُّهَم» از موضع تهمت، بیرون بیایید (مَنْ دَخَلَ مَوْضِعاً مِنْ مَوَاضِعِ التُّهَمَةِ فَاتُّهِمَ لَا یَلُومَنَّ إِلَّا نَفْسَهُ؛) ما دین را در موضع تهمت قرار داده‌ایم، به گونه‌ای که هر تهمتی را می‌شود به آن زد.
یکی از رایج ترین تهمت هایی که می‌شود به دین زد، این است که «دین، دنیا را آباد نمی‌کند؛ ببینید غربی‌ها بدون دین پیشرفت کردند و مسلمان‌ها با دین پیشرفت نکردند!» تقریباً همه با این شبهه، درگیر هستند.
بعضی‌ها نسبت به دین دچار سوءتفاهم هستند؛ یا نسبت به یک بخشی از دین، یا نسبت به کلّیت دین؛ یعنی با دین هم مشکلی ندارند اما نسبت به دین، دچار برداشت اشتباه شده‌اند و فکر می کنند کلاً دین همین است، درحالی‌که دین، آن چیزی که فکر می‌کنند، نیست. آخرین ویژگی بد در تبلیغات ما این است که تبلیغات ما حالت تدافعی دارد. هنوز داریم از اسلام، دفاع می‌کنیم! در حالی‌که امروز در جهان، هیچ کسی حرفی برای گفتن ندارد. شما باید از این فکر و فرهنگ جهانی، طلبکار باشی، اما هنوز خودت را بدهکار می‌دانی و داری بدهیِ خودت را تسویه می‌کنی! فکر می‌کنی کسی به شما حمله کرده و باید از خودت دفاع کنی؟ تو باید تهاجم کنی به افکار غلطی که امروز دیگر پوسیدگی‌شان معلوم شده است. تو انتظار بشریت را باید برآورده کنی. این مقدار مشکلات در مورد دینداری، طبیعی نیست. تبلیغات ما هنوز حالت تدافعی دارد در حالی که در جهان، کسی حرفی برای گفتن ندارد. زمینه مردم برای دینداری بالا است. برای تبلیغ دین، رقیبی وجود ندارد.
کاربر مهمان
کاربر مهمان