display result search
- 419
- 1000
- 1000
- 1000
تقویت اخلاق توحیدی در انسان، جلسه یازدهم
سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین سید احمد فقیهی با موضوع «تقویت اخلاق توحیدی در انسان»، جلسه یازدهم، سال 1402
گفتیم که مرحوم علامه طباطبایی و آیت الله مصباح می فرمایند این اخلاق که رایج است و از ارسطو و فلاسفه یونان گرفته شده است منطبق بر قرآن نمی دانند. بنای قرآن بر این است که اخلاق بر اساس توحید و شناخت خداوند و اسماء و صفات او بنا شود و اگر این معرفت حاصل شود، سفره همه رذایل برچیده می شود. این اخلاق راهکارهایی دارد. راهکار کلی اش تقواست و از اینرو در قرآن بیشترین واژه ای که برای تربیت و اصلاح به کار رفته است ، تقواست.
اکنون این سؤال مطرح می شود که ما اگر بخواهیم تقوا داشته باشیم، باید چه کار کنیم؟ مرحوم علامه در المیزان می فرماید: برای تقوا سه راه وجود دارد؛ ترس از خدا، امید به او، و محبت او .
اگر من بخواهم تقوا در وجودم حاصل بشود، باید دست کم یکی از این سه راه را طی کنم؛ یا باید خوف داشته باشم یا رجا و یا محبت. مرحوم علامه برای بیان این مطلب به آیه بیستم از سوره حدید استناد می کند که می فرماید: در آخرت عذاب هست و عذابش هم سخت است، اما مغفرت خدا هم هست و انسان اگرچه از عذاب خدا می ترسد، اما به رحمت و مغفرت او نیز امیدوار است. افزون بر این رضوان و رضایت خداوند هم هست که از آن به محبت تعبیر می شود.
ابتدایی ترین راه که راه عمومی است و به درد همه می خورد، همان ترس است؛ اینکه در وجود انسان یک ترسی باشد. انسان بیخیال، به هیچ جا نمی رسد. ؛ اینها برای کسی است که خشیت و خوفی از خدا داشته باشند. البته تقوا از ماده وقی، یقی و به معنای حفظ و نگهداری است. ترس در معنای آن نیست، اما مترجمان وقتی را معنی می کنند، می گویند: یعنی از خدا بترسید. علت آن هم این است که انسان هنگامی خودش را حفظ می کند که بترسد. کسی که از هیچ چیزی نمی ترسد، خودش را حفظ نمی کند. اگر به انسان بگویند صفی از مورچه پشت در است، می گوید: خب باشد! کسی از مورچه نمی ترسد که خودش را حفظ کند. اما اگر بگویند که یک عقربی در خانه پیدا شده است ،همه می ترسند و انسان چهارچشمی مواظب خودش است که پایش را کجا می گذارد و مراعات می کند .
گفتیم که مرحوم علامه طباطبایی و آیت الله مصباح می فرمایند این اخلاق که رایج است و از ارسطو و فلاسفه یونان گرفته شده است منطبق بر قرآن نمی دانند. بنای قرآن بر این است که اخلاق بر اساس توحید و شناخت خداوند و اسماء و صفات او بنا شود و اگر این معرفت حاصل شود، سفره همه رذایل برچیده می شود. این اخلاق راهکارهایی دارد. راهکار کلی اش تقواست و از اینرو در قرآن بیشترین واژه ای که برای تربیت و اصلاح به کار رفته است ، تقواست.
اکنون این سؤال مطرح می شود که ما اگر بخواهیم تقوا داشته باشیم، باید چه کار کنیم؟ مرحوم علامه در المیزان می فرماید: برای تقوا سه راه وجود دارد؛ ترس از خدا، امید به او، و محبت او .
اگر من بخواهم تقوا در وجودم حاصل بشود، باید دست کم یکی از این سه راه را طی کنم؛ یا باید خوف داشته باشم یا رجا و یا محبت. مرحوم علامه برای بیان این مطلب به آیه بیستم از سوره حدید استناد می کند که می فرماید: در آخرت عذاب هست و عذابش هم سخت است، اما مغفرت خدا هم هست و انسان اگرچه از عذاب خدا می ترسد، اما به رحمت و مغفرت او نیز امیدوار است. افزون بر این رضوان و رضایت خداوند هم هست که از آن به محبت تعبیر می شود.
ابتدایی ترین راه که راه عمومی است و به درد همه می خورد، همان ترس است؛ اینکه در وجود انسان یک ترسی باشد. انسان بیخیال، به هیچ جا نمی رسد. ؛ اینها برای کسی است که خشیت و خوفی از خدا داشته باشند. البته تقوا از ماده وقی، یقی و به معنای حفظ و نگهداری است. ترس در معنای آن نیست، اما مترجمان وقتی را معنی می کنند، می گویند: یعنی از خدا بترسید. علت آن هم این است که انسان هنگامی خودش را حفظ می کند که بترسد. کسی که از هیچ چیزی نمی ترسد، خودش را حفظ نمی کند. اگر به انسان بگویند صفی از مورچه پشت در است، می گوید: خب باشد! کسی از مورچه نمی ترسد که خودش را حفظ کند. اما اگر بگویند که یک عقربی در خانه پیدا شده است ،همه می ترسند و انسان چهارچشمی مواظب خودش است که پایش را کجا می گذارد و مراعات می کند .
تاکنون نظری ثبت نشده است