- 1444
- 1000
- 1000
- 1000
سیر تکوّن عقاید شیعه، جلسه بیستم
سخنرانی از حجت الاسلام و المسلمین حامد کاشانی با موضوع «سیر تکوّن عقاید شیعه»، جلسه بیستم، سال 1401
عنوان بحث ما «سیر تکوّن عقاید امامیّه» است. مباحثی گذشته است، از اینکه نگاه به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم باید چگونه میبود، اصل تفاوت نگاه روی مسئله حجّت است، حال آن حجّت میخواهد انبیاء گذشته باشند یا خودِ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم باشند یا اوصیای رسول الله باشند، مسئله این است.
اینکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم چه نگاهی به اصحابشان را یاد دادند و بعدها به کجاها رسید، نسبت به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین چه فرمودند، نگاه بعضیها به کدام سمت رفت، افضلیت در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم چطور بود، بعدها تلاش مختصری شد که چیز دیگری جلوه کند. چند جلسه راجع به مسئله محبّت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین که از مهمترین نوامیس عقاید اسلامی است گفتگو شد. علّت تبجیل عجیبی که اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین از شیعه کردند را عرض کردیم. شیعه در برابر دیگران تجلیل میشد، شیعه در داخل بشدّت به عمل تأکید میشد، دلایلی داشت که بخشی از آن را گفتیم و بخش دیگری را هم بعداً خواهیم گفت.
چون مسئلهای در جامعه ما مطرح شده است و مورد سؤال است، شاید بنده هم قبلاً تحلیل سستی از این موضوع که میخواهم عرض کنم داشتهام و بعداً آن را اصلاح کردم، منتها باز هم دیدم بدونِ تکمله مطرح شده است، گفتم ابتدا چند جمله راجع به این موضوع صحبت کنم.
موضوعی که آن را زیاد مطرح کردیم این است که نسبت به فضائل امیرالمؤمنین صلوات الله علیه، فضائل حضرت به یک حیث دو نوع است. یک حیث در قیاس با دیگران است، این هم لازم است، چون بالاخره ما در جامعه اسلامی زندگی میکنیم که برخی قائل هستند که برخی از حاکمان بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در حدّ جایگاه نبوّت جایگاه دارند، هنوز هم برخی از اصحاب حدیث به این موضوع اعتقاد دارند که کسی که در اصلِ طیب الولادهی او جداً حرف است، اگر پیامبر قدری دیرتر پیامبر شده بود این شخص میتوانست نبی بشود!
لذا طبعاً هم اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین از خودِ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم تا اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین، هم علمای شیعه تلاش میکردند که بگویند اصلاً امیرالمؤمنین صلوات الله علیه با اینها قابل قیاس نیستند.
با علم به اینکه قیاسِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به دیگران توهین به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است، ولی ناگزیر بودند. مانند اینکه من بگویم عزیزان! شما از چماق بهتر هستید. این توهین به شماست. باید شما را با کسی قیاس کنم که یک جهت اشتراکی باشد و بگویم شما در آن جهت برتر هستید.
اینکه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه از فلان کس و بهمان کس برتر است مانند همین است.
امام هادی صلوات الله علیه و روحی له الفداه که مدح امیرالمؤمنین صلوات الله علیه میکنند، امام معصوم بعد از بیش از ده صفحه مدح میفرمایند: «فِی مَدْحِ اللَّهِ تَعَالَى لَکَ غِنًى عَنْ مَدْحِ الْمَادِحِینَ وَ تَقْرِیظِ الْوَاصِفِینَ»نباید من تو را مدح کنم که خدا مداح توست.
ما نمیتوانیم امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را مدح کنیم.
یک سری اوصاف حضرت قیاسی است و یک سری اوصاف حضرت به نسبتِ اینها قیاسی نیست و از حقیقتِ حضرت سخن میگوید. هر دو هم لازم است، اما ما باید بدانیم که اگر روزی همهی مسلمین و غیرمسلمین حق امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را میشناختند دیگر گروه اول را نمیگفتیم.
از شخصی پرسیدند خلیفه علی است یا فلانی؟ گفت: «کم فرق بین من شک فی خلافته» چقدر فرق است بین کسی که نمیدانید آیا خلیفه است یا نه «و بین من قیل انه الله»!
پس برخی از فضائل قیاسی است و برخی از فضائل قیاسی نیست. فضائلی که قیاسی نیست، از همه مهمتر که اصلاً در عالم بجز پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم کسی به گرد پای او نمیرسد این است که او عبد است.
عنوان بحث ما «سیر تکوّن عقاید امامیّه» است. مباحثی گذشته است، از اینکه نگاه به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم باید چگونه میبود، اصل تفاوت نگاه روی مسئله حجّت است، حال آن حجّت میخواهد انبیاء گذشته باشند یا خودِ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم باشند یا اوصیای رسول الله باشند، مسئله این است.
اینکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم چه نگاهی به اصحابشان را یاد دادند و بعدها به کجاها رسید، نسبت به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین چه فرمودند، نگاه بعضیها به کدام سمت رفت، افضلیت در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم چطور بود، بعدها تلاش مختصری شد که چیز دیگری جلوه کند. چند جلسه راجع به مسئله محبّت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین که از مهمترین نوامیس عقاید اسلامی است گفتگو شد. علّت تبجیل عجیبی که اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین از شیعه کردند را عرض کردیم. شیعه در برابر دیگران تجلیل میشد، شیعه در داخل بشدّت به عمل تأکید میشد، دلایلی داشت که بخشی از آن را گفتیم و بخش دیگری را هم بعداً خواهیم گفت.
چون مسئلهای در جامعه ما مطرح شده است و مورد سؤال است، شاید بنده هم قبلاً تحلیل سستی از این موضوع که میخواهم عرض کنم داشتهام و بعداً آن را اصلاح کردم، منتها باز هم دیدم بدونِ تکمله مطرح شده است، گفتم ابتدا چند جمله راجع به این موضوع صحبت کنم.
موضوعی که آن را زیاد مطرح کردیم این است که نسبت به فضائل امیرالمؤمنین صلوات الله علیه، فضائل حضرت به یک حیث دو نوع است. یک حیث در قیاس با دیگران است، این هم لازم است، چون بالاخره ما در جامعه اسلامی زندگی میکنیم که برخی قائل هستند که برخی از حاکمان بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در حدّ جایگاه نبوّت جایگاه دارند، هنوز هم برخی از اصحاب حدیث به این موضوع اعتقاد دارند که کسی که در اصلِ طیب الولادهی او جداً حرف است، اگر پیامبر قدری دیرتر پیامبر شده بود این شخص میتوانست نبی بشود!
لذا طبعاً هم اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین از خودِ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم تا اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین، هم علمای شیعه تلاش میکردند که بگویند اصلاً امیرالمؤمنین صلوات الله علیه با اینها قابل قیاس نیستند.
با علم به اینکه قیاسِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به دیگران توهین به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است، ولی ناگزیر بودند. مانند اینکه من بگویم عزیزان! شما از چماق بهتر هستید. این توهین به شماست. باید شما را با کسی قیاس کنم که یک جهت اشتراکی باشد و بگویم شما در آن جهت برتر هستید.
اینکه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه از فلان کس و بهمان کس برتر است مانند همین است.
امام هادی صلوات الله علیه و روحی له الفداه که مدح امیرالمؤمنین صلوات الله علیه میکنند، امام معصوم بعد از بیش از ده صفحه مدح میفرمایند: «فِی مَدْحِ اللَّهِ تَعَالَى لَکَ غِنًى عَنْ مَدْحِ الْمَادِحِینَ وَ تَقْرِیظِ الْوَاصِفِینَ»نباید من تو را مدح کنم که خدا مداح توست.
ما نمیتوانیم امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را مدح کنیم.
یک سری اوصاف حضرت قیاسی است و یک سری اوصاف حضرت به نسبتِ اینها قیاسی نیست و از حقیقتِ حضرت سخن میگوید. هر دو هم لازم است، اما ما باید بدانیم که اگر روزی همهی مسلمین و غیرمسلمین حق امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را میشناختند دیگر گروه اول را نمیگفتیم.
از شخصی پرسیدند خلیفه علی است یا فلانی؟ گفت: «کم فرق بین من شک فی خلافته» چقدر فرق است بین کسی که نمیدانید آیا خلیفه است یا نه «و بین من قیل انه الله»!
پس برخی از فضائل قیاسی است و برخی از فضائل قیاسی نیست. فضائلی که قیاسی نیست، از همه مهمتر که اصلاً در عالم بجز پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم کسی به گرد پای او نمیرسد این است که او عبد است.
کاربر مهمان