display result search
- 608
- 1000
- 1000
- 1000
تبیین برخی سور و آیات قرآنی، جلسه نهم
سخنرانی آیت الله سید محمدمهدی میرباقری با موضوع "تبیین برخی سور و آیات قرآنی"، "تحلیل مصیبت اولیاء الهی در مسیر شفاعت و نجات امت"، جلسه نهم، سال 1398
در سوره حدید قران بیان کرده است که: «ما أَصابَ مِنْ مُصِیبَةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا فِی أَنْفُسِکُمْ إِلَّا فِی کِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها إِنَّ ذلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسِیرٌ. لِکَیْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَکُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاکُمْ وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ»(حدید/22-23)، این مطلب مکرر در روایات ما نقل شده که وقتی امام سجاد علیه السلام وارد بر یزید شدند گفتگویی بین یزید و حضرت شد از جمله در ضمن گفتگوها به حضرت عرض کرد: «وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثِیرٍ»(شوری/30).
در این آیه قرآن خدای متعال می فرماید که گرفتاری هایی که برای شما پیش می آید این گرفتاری ها به خاطر اعمال خودتان هست و بسیاری از گناهان و جرم های شما را هم خدا می بخشد. آنجایی هم که نمی بخشد و گرفتار می کند برای این است که شما پاک بشوید. یزید این آیه را خواند و کأنه می خواست کنایه بزند که همه این ابتلائاتی که برای سیدالشهداء و برای شما پیش آمده به خاطر گناهی است که کردید. قاعدتا از نظر او گناه هم خروج بر یزید بود. یعنی می خواست بگوید خودتان مقصرید گناه خودتان شما را مبتلا کرد. اما حضرت فرمودند: این آیه مربوط به ما نیست. آیه ای که مربوط به ماست این آیه است: «ما أَصابَ مِنْ مُصِیبَةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا فِی أَنْفُسِکُمْ إِلَّا فِی کِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها»، هر واقعه ای به شما روی می آورد چه در بیرون، چه نسبت به خودتان اعم از حوادث اجتماعی و طبیعی، این ها قبل از این که به شما برسد در یک کتابی ثبت شده و بعدا که در این عالم واقع و آشکار می شود بر اساس این کتاب است البته این امر هم بر خدای متعال آسان است.
پس همه این حوادث در یک کتابی ثبت شده و براساس طرح و علم الهی در این عالم واقع می شود. بعد خدای متعال می فرماید: «لِکَیْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَکُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاکُمْ وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ»، این برای این هست که شما در مقابل این سختی هایی که به شما روی می آورد نگران و متأسف نشوید که چیزی را از دست می دهید و اگر دنیا به روی شما اقبال کرد و امکاناتی فراهم شد این موجب دلبستگی و فرح و دلخوشی به این امکانات نشود. این تطبیقی است که حضرت فرمودند. آیه اول در سوره مبارکه شوری است. در آیه 30 سوره مبارکه شوری خدای متعال فرمود: «هر مصیبتی برای شما پیش می آید به واسطه مکتسبات خودتان هست و خدای متعال هم بسیاری از گناهان شما را عفو می کند.»
خدای متعال در سوره مبارکه نساء می فرماید: «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِیُطاعَ بِإِذْنِ اللَّه»(نساء/64) ما پیامبران را فرستادیم تا مردم اطاعت کنند و به مقام طاعت برسند، بعد می فرماید که اگر این ها ظلم به خودشان کنند و از مقام طاعت شما بیرون بروند اما بعد به محضر شما بیایند و استغفار کنند شما هم بر آن ها استغفار کن «لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِیماً»؛ یعنی ما وقتی از مدار طاعت حضرت بیرون می رویم حضرت باید استغفار کنند، ما از مدار طاعت بیرون رفتیم ولی حضرت باید استغفار کنند تا کار درست شود. بنابراین خدای متعال گاهی مومن را با عقوبت عمل مورد عفو قرار می دهد، اگر خداوند این گونه عفوش کرد «إِلَّا کَانَ اللَّهُ أجَلَ وَ أَمْجَدَ وَ أَجْوَدَ مِنْ أَنْ یَعُودَ فِی عِقَوبِتهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ»، پس او جلیل تر و بخشنده تر از این است که دوباره در قیامت عقوبتش کند، او یک بار بنده را در مقابل گناه عقوبت کرد و بنده اش را دوباره عقوبت نمی کند. اگر یک جایی خدای متعال مومن را در دنیا عقوبتی هم کرد به دنبالش عفو می آید و این بستر عفو و بخشش خداست «وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثِیرٍ». خدای متعال می خواهد مومن بخشیده بشود پس یک بلایی بر خودش یا مالش یا اهلش می فرستد. پس این یک دسته از خطاهایی است که اتفاق می افتد و خدای متعال هم گاهی این را با بلا تدارک می کند و مومن را به مرحله عفو می رساند و در آخرت هم مجازاتی نیست. خداوند بعد از آن ایات توحیدی دستور به ایمان و انفاق می دهد. ایمان به انفاق جهت می دهد. انسانی که ایمان بالله دارد انفاقش فی سبیل الله است. انسانی که ایمان به رسول خدا دارد انفاقش در سبیل رسول است و اصل این انفاق مهم است. پول بخشیدن و پخش کردن که کار خیلی مهمی نیست، آن چیزی که مهم است این است که انسان بتواند فی سبیل الله انفاق بکند. جان را با خدا معامله کردن این سخت است و الا «وَ الَّذِینَ کَفَرُوا یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ الطَّاغُوت»(نساء/76)، آن ها هم در راه طواغیت جانشان را می گذارند وسط، اما این که آدم جانش را با خدا معامله کند خیلی کار سختی است. این انفاق باید در وادی رسول و برای پیشرفت کار حضرت با شد . این انفاق است که مهم است. نکته مهم هم در این که به مومنین می گویند انفاق کنید این است که این انفاق باید برای ساختن جبهه امام زمان باشد. جبهه امام زمان یک وقت هایی اینطوری ساخته می شود که ما به همدیگر ببخشیم و تباذل کنیم. این که فرمود «شِیعَتُنَا الْمُتَبَاذِلُونَ فِی وَلَایَتِنَا» تباذل یعنی به همدیگر بذل می کنند. اگر این آبرویش را در راه امام برای او خرج می کند او مالش را برای این خرج می کند. آن ها می خواهند یک جبهه و جمعی درست بکنند که این جمع با تباذل در راه امام درست می شود، انفاق یعنی این.
پس بنابراین فضای این سوره فضای انفاق در راه خدا است و بعد از آیات توحیدی بلافاصله وارد بحث انفاق می شود «آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ أَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ فَالَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ أَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کَبِیرٌ»(حدید/7). بعد آثار این انفاق را توضیح می دهد که این انفاق شما تا آخرت هم می آید و آن جا برایتان نور می شود «وَ ما لَکُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِیراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا یَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا وَ کُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنى»(حدید/10)، خدای متعال به آن هایی هم که بعد از فتح انفاق می کنند وعده خوبی داده است اما با کسانی که قبل از فتح انفاق کردند متفاوت است. پس بنابراین دستور به انفاق هست.
وقتی می خواهی انفاق کنی حوادثی پیش می آید و عاشورا انفاق سیدالشهداست. وقتی حضرت ابراهیم می خواهند یک امت تاریخی درست کنند باید فرزندشان را در منا ببرند و سر ببرند و الا امت درست نمی شود. نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم اگر می خواهند یک امت بسازند و با انفاق شان دست امت را بگیرند، باید آن چیز هایی که خدا به ایشان داده را به پای این امت بریزند. اگر بخواهی انفاق کنی باید عاشورا درست کنی و الا امت درست نمی شود. نبی اکرم آن چیزی که خدای متعال در راه شان آورده را می دهند و بذل می کنند و این برای این است که ما را از دار دنیا عبور بدهند. انفاق حضرت، سیدالشهداست.
سیدالشهداء را آوردند تا در راه خدا انفاق می کنند. حضرت سختی های این دنیا را تحمل می کند و به شهادت می رسد که راه امت حضرت باز بشود و این امت ساخته بشود. این امتی که در دنیا به ظهور و رجعت می رسند در قیامت هم به درجات بهشت. این جز با انفاق نبی اکرم درست نمی شود. داستان مصیبت سیدالشهداء این است و این من قبل در کتاب هست. حضرت فرمود: مقصود از کتاب هم در نزد خدا علم الهی است و در عالم دنیا آنی است که بر امام شب قدر نازل می شود. امام وقتی می خواهد جانش را بدهد آن کتاب الهی و علم الهی را می بیند. آن چیزی هم که ما باید ببینیم تا آرام باشیم در شب قدر، امام است. اگر کسی شب قدر امام را دید هر چه برایش پیش بیاید آرام است.
در سوره حدید قران بیان کرده است که: «ما أَصابَ مِنْ مُصِیبَةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا فِی أَنْفُسِکُمْ إِلَّا فِی کِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها إِنَّ ذلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسِیرٌ. لِکَیْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَکُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاکُمْ وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ»(حدید/22-23)، این مطلب مکرر در روایات ما نقل شده که وقتی امام سجاد علیه السلام وارد بر یزید شدند گفتگویی بین یزید و حضرت شد از جمله در ضمن گفتگوها به حضرت عرض کرد: «وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثِیرٍ»(شوری/30).
در این آیه قرآن خدای متعال می فرماید که گرفتاری هایی که برای شما پیش می آید این گرفتاری ها به خاطر اعمال خودتان هست و بسیاری از گناهان و جرم های شما را هم خدا می بخشد. آنجایی هم که نمی بخشد و گرفتار می کند برای این است که شما پاک بشوید. یزید این آیه را خواند و کأنه می خواست کنایه بزند که همه این ابتلائاتی که برای سیدالشهداء و برای شما پیش آمده به خاطر گناهی است که کردید. قاعدتا از نظر او گناه هم خروج بر یزید بود. یعنی می خواست بگوید خودتان مقصرید گناه خودتان شما را مبتلا کرد. اما حضرت فرمودند: این آیه مربوط به ما نیست. آیه ای که مربوط به ماست این آیه است: «ما أَصابَ مِنْ مُصِیبَةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا فِی أَنْفُسِکُمْ إِلَّا فِی کِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها»، هر واقعه ای به شما روی می آورد چه در بیرون، چه نسبت به خودتان اعم از حوادث اجتماعی و طبیعی، این ها قبل از این که به شما برسد در یک کتابی ثبت شده و بعدا که در این عالم واقع و آشکار می شود بر اساس این کتاب است البته این امر هم بر خدای متعال آسان است.
پس همه این حوادث در یک کتابی ثبت شده و براساس طرح و علم الهی در این عالم واقع می شود. بعد خدای متعال می فرماید: «لِکَیْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَکُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاکُمْ وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ»، این برای این هست که شما در مقابل این سختی هایی که به شما روی می آورد نگران و متأسف نشوید که چیزی را از دست می دهید و اگر دنیا به روی شما اقبال کرد و امکاناتی فراهم شد این موجب دلبستگی و فرح و دلخوشی به این امکانات نشود. این تطبیقی است که حضرت فرمودند. آیه اول در سوره مبارکه شوری است. در آیه 30 سوره مبارکه شوری خدای متعال فرمود: «هر مصیبتی برای شما پیش می آید به واسطه مکتسبات خودتان هست و خدای متعال هم بسیاری از گناهان شما را عفو می کند.»
خدای متعال در سوره مبارکه نساء می فرماید: «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِیُطاعَ بِإِذْنِ اللَّه»(نساء/64) ما پیامبران را فرستادیم تا مردم اطاعت کنند و به مقام طاعت برسند، بعد می فرماید که اگر این ها ظلم به خودشان کنند و از مقام طاعت شما بیرون بروند اما بعد به محضر شما بیایند و استغفار کنند شما هم بر آن ها استغفار کن «لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِیماً»؛ یعنی ما وقتی از مدار طاعت حضرت بیرون می رویم حضرت باید استغفار کنند، ما از مدار طاعت بیرون رفتیم ولی حضرت باید استغفار کنند تا کار درست شود. بنابراین خدای متعال گاهی مومن را با عقوبت عمل مورد عفو قرار می دهد، اگر خداوند این گونه عفوش کرد «إِلَّا کَانَ اللَّهُ أجَلَ وَ أَمْجَدَ وَ أَجْوَدَ مِنْ أَنْ یَعُودَ فِی عِقَوبِتهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ»، پس او جلیل تر و بخشنده تر از این است که دوباره در قیامت عقوبتش کند، او یک بار بنده را در مقابل گناه عقوبت کرد و بنده اش را دوباره عقوبت نمی کند. اگر یک جایی خدای متعال مومن را در دنیا عقوبتی هم کرد به دنبالش عفو می آید و این بستر عفو و بخشش خداست «وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثِیرٍ». خدای متعال می خواهد مومن بخشیده بشود پس یک بلایی بر خودش یا مالش یا اهلش می فرستد. پس این یک دسته از خطاهایی است که اتفاق می افتد و خدای متعال هم گاهی این را با بلا تدارک می کند و مومن را به مرحله عفو می رساند و در آخرت هم مجازاتی نیست. خداوند بعد از آن ایات توحیدی دستور به ایمان و انفاق می دهد. ایمان به انفاق جهت می دهد. انسانی که ایمان بالله دارد انفاقش فی سبیل الله است. انسانی که ایمان به رسول خدا دارد انفاقش در سبیل رسول است و اصل این انفاق مهم است. پول بخشیدن و پخش کردن که کار خیلی مهمی نیست، آن چیزی که مهم است این است که انسان بتواند فی سبیل الله انفاق بکند. جان را با خدا معامله کردن این سخت است و الا «وَ الَّذِینَ کَفَرُوا یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ الطَّاغُوت»(نساء/76)، آن ها هم در راه طواغیت جانشان را می گذارند وسط، اما این که آدم جانش را با خدا معامله کند خیلی کار سختی است. این انفاق باید در وادی رسول و برای پیشرفت کار حضرت با شد . این انفاق است که مهم است. نکته مهم هم در این که به مومنین می گویند انفاق کنید این است که این انفاق باید برای ساختن جبهه امام زمان باشد. جبهه امام زمان یک وقت هایی اینطوری ساخته می شود که ما به همدیگر ببخشیم و تباذل کنیم. این که فرمود «شِیعَتُنَا الْمُتَبَاذِلُونَ فِی وَلَایَتِنَا» تباذل یعنی به همدیگر بذل می کنند. اگر این آبرویش را در راه امام برای او خرج می کند او مالش را برای این خرج می کند. آن ها می خواهند یک جبهه و جمعی درست بکنند که این جمع با تباذل در راه امام درست می شود، انفاق یعنی این.
پس بنابراین فضای این سوره فضای انفاق در راه خدا است و بعد از آیات توحیدی بلافاصله وارد بحث انفاق می شود «آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ أَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ فَالَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ أَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کَبِیرٌ»(حدید/7). بعد آثار این انفاق را توضیح می دهد که این انفاق شما تا آخرت هم می آید و آن جا برایتان نور می شود «وَ ما لَکُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِیراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا یَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا وَ کُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنى»(حدید/10)، خدای متعال به آن هایی هم که بعد از فتح انفاق می کنند وعده خوبی داده است اما با کسانی که قبل از فتح انفاق کردند متفاوت است. پس بنابراین دستور به انفاق هست.
وقتی می خواهی انفاق کنی حوادثی پیش می آید و عاشورا انفاق سیدالشهداست. وقتی حضرت ابراهیم می خواهند یک امت تاریخی درست کنند باید فرزندشان را در منا ببرند و سر ببرند و الا امت درست نمی شود. نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم اگر می خواهند یک امت بسازند و با انفاق شان دست امت را بگیرند، باید آن چیز هایی که خدا به ایشان داده را به پای این امت بریزند. اگر بخواهی انفاق کنی باید عاشورا درست کنی و الا امت درست نمی شود. نبی اکرم آن چیزی که خدای متعال در راه شان آورده را می دهند و بذل می کنند و این برای این است که ما را از دار دنیا عبور بدهند. انفاق حضرت، سیدالشهداست.
سیدالشهداء را آوردند تا در راه خدا انفاق می کنند. حضرت سختی های این دنیا را تحمل می کند و به شهادت می رسد که راه امت حضرت باز بشود و این امت ساخته بشود. این امتی که در دنیا به ظهور و رجعت می رسند در قیامت هم به درجات بهشت. این جز با انفاق نبی اکرم درست نمی شود. داستان مصیبت سیدالشهداء این است و این من قبل در کتاب هست. حضرت فرمود: مقصود از کتاب هم در نزد خدا علم الهی است و در عالم دنیا آنی است که بر امام شب قدر نازل می شود. امام وقتی می خواهد جانش را بدهد آن کتاب الهی و علم الهی را می بیند. آن چیزی هم که ما باید ببینیم تا آرام باشیم در شب قدر، امام است. اگر کسی شب قدر امام را دید هر چه برایش پیش بیاید آرام است.
تاکنون نظری ثبت نشده است