- 288
- 1000
- 1000
- 1000
نبرد در مرزهای نامرئی، 1
سخنرانی استاد دکتر محمدحسین قربانی زواره با موضوع «نبرد در مرزهای نامرئی»، جلسه اول: ماهیت جنگ ترکیبی و شناختی، سال 1404
جنگها طی گذشت زمان دچار تغییر شدهاند. امروز در نسل چهارم جنگها قرار داریم که معروف به جنگهای هیبریدی یا شناختی هستند. در فضای قرن فناورانه امروزی، با نسل کاملاً جدیدی از جنگ روبرو هستیم که به آن جنگهای بدون تعریف گفته میشود؛ زیرا بسیار باز و گسترده هستند.
گستردگی مفهومی، ابزاری و مولفههای شکلدهنده جنگهای نسل چهارم از ویژگی های این نوع جنگ ها است. این ویژگی موجب شده است جنگهای امروزی در قاعده یک تعریف منسجم قرار نگیرند. نسل اول جنگها، جنگهای کلاسیک محور یا متعارف بودند. نسل دوم جنگها، جنگهای نامتقارن و نسل سوم جنگهای چریکی هستند. البته شمارهگذاری نسل جنگها به این معنا نیست که امروزه رخ نمیدهند.
این نوع جنگ در نظام بینالملل چند نوع تعریف دارد. در کنفرانس امنیتی مونیخ در سال 2015 جنگهای هیبریدی را مطرح میکند که در بیان ابزارهای آن، هشت حوزه مورد اشاره قرار میگیرند که از جمله آنها، ابزارهای اقتصادی، اطلاعاتی، سایبر، بازیگران دولتی، غیردولتی و نیروهای ویژه هستند.
به اضافه شدن دو حوزه جدید به موارد پیشین در کنفرانس جدید مونیخ می توان اشاره کرد. یک حوزه کاملاً جدید تحت عنوان حفظ صلح یا صلح پایدار نامگرفته است. دومین حوزه هم با عنوان مهاجرتهای سیستمی مطرح میشود.
در جنگ ترکیبی ابزارهای مختلفی به کار گرفته میشوند. این ابزارها با یک هدف اصلی یعنی تأثیرگذاری بر روی جامعه هدف یا حاکمیت هدف مورداستفاده قرار میگیرند. در حقیقت استفاده همهجانبه و هم زمان از منابع قدرت ملی برای از تعادل خارجکردن کشور هدف، بهمنظور تغییر در رفتار کشور موردنظر، جنگ ترکیبی است.
سطح جنگ ترکیبی در یک سطح ملی است. در نسلهای گذشته جنگ، نیروها یا بازیگر غیردولتی درگیر میشد. در حوزه جنگ هیبریدی با نوعی از جنگ روبرو هستیم که ماهیت غیر همجوش دارد و از تئوری بینظمی استفاده میکند؛ درحالیکه نسلهای گذشته جنگ کاملاً منبسط و سیستمی و همچنین بر اساس برنامه از قبل طراحی شده جلو میرفتند.
در حوزه جنگ ترکیبی و شناختی ابزارهای متعدد را می توان از مهمترین ویژگی جنگهای ترکیبی عنوان کرد. این ابزارهای متعدد و مختلف باید با یکچرخه غیر سیستمی در جریان قرار گیرند و استفاده شوند. اگر چه شکلگیری این نوع جنگها سیستمی است؛ اما در پیادهسازی کاملاً بهصورت آشوبناک و غیرمنظم مورداستفاده قرار میگیرند. در حقیقت در جنگ ترکیبی همه ابزارها بهصورت همزمان استفاده میشود که نیاز به یک فرماندهی و کنترل یکپارچه دارد.
جنگ ترکیبی میتواند بهصورت پراکنده و نقطهای بر بستر جامعه هدف تأثیر بگذارد که نتیجه آن ایجاد آشوب است. طبیعتاً وقتی بستر جامعه متزلزل شد، مسیر تغییروتحول حاکمیت فراهم میشود که ممکن است منجر به براندازی، شورش و اعتراضات کلان شود.
جنگها طی گذشت زمان دچار تغییر شدهاند. امروز در نسل چهارم جنگها قرار داریم که معروف به جنگهای هیبریدی یا شناختی هستند. در فضای قرن فناورانه امروزی، با نسل کاملاً جدیدی از جنگ روبرو هستیم که به آن جنگهای بدون تعریف گفته میشود؛ زیرا بسیار باز و گسترده هستند.
گستردگی مفهومی، ابزاری و مولفههای شکلدهنده جنگهای نسل چهارم از ویژگی های این نوع جنگ ها است. این ویژگی موجب شده است جنگهای امروزی در قاعده یک تعریف منسجم قرار نگیرند. نسل اول جنگها، جنگهای کلاسیک محور یا متعارف بودند. نسل دوم جنگها، جنگهای نامتقارن و نسل سوم جنگهای چریکی هستند. البته شمارهگذاری نسل جنگها به این معنا نیست که امروزه رخ نمیدهند.
این نوع جنگ در نظام بینالملل چند نوع تعریف دارد. در کنفرانس امنیتی مونیخ در سال 2015 جنگهای هیبریدی را مطرح میکند که در بیان ابزارهای آن، هشت حوزه مورد اشاره قرار میگیرند که از جمله آنها، ابزارهای اقتصادی، اطلاعاتی، سایبر، بازیگران دولتی، غیردولتی و نیروهای ویژه هستند.
به اضافه شدن دو حوزه جدید به موارد پیشین در کنفرانس جدید مونیخ می توان اشاره کرد. یک حوزه کاملاً جدید تحت عنوان حفظ صلح یا صلح پایدار نامگرفته است. دومین حوزه هم با عنوان مهاجرتهای سیستمی مطرح میشود.
در جنگ ترکیبی ابزارهای مختلفی به کار گرفته میشوند. این ابزارها با یک هدف اصلی یعنی تأثیرگذاری بر روی جامعه هدف یا حاکمیت هدف مورداستفاده قرار میگیرند. در حقیقت استفاده همهجانبه و هم زمان از منابع قدرت ملی برای از تعادل خارجکردن کشور هدف، بهمنظور تغییر در رفتار کشور موردنظر، جنگ ترکیبی است.
سطح جنگ ترکیبی در یک سطح ملی است. در نسلهای گذشته جنگ، نیروها یا بازیگر غیردولتی درگیر میشد. در حوزه جنگ هیبریدی با نوعی از جنگ روبرو هستیم که ماهیت غیر همجوش دارد و از تئوری بینظمی استفاده میکند؛ درحالیکه نسلهای گذشته جنگ کاملاً منبسط و سیستمی و همچنین بر اساس برنامه از قبل طراحی شده جلو میرفتند.
در حوزه جنگ ترکیبی و شناختی ابزارهای متعدد را می توان از مهمترین ویژگی جنگهای ترکیبی عنوان کرد. این ابزارهای متعدد و مختلف باید با یکچرخه غیر سیستمی در جریان قرار گیرند و استفاده شوند. اگر چه شکلگیری این نوع جنگها سیستمی است؛ اما در پیادهسازی کاملاً بهصورت آشوبناک و غیرمنظم مورداستفاده قرار میگیرند. در حقیقت در جنگ ترکیبی همه ابزارها بهصورت همزمان استفاده میشود که نیاز به یک فرماندهی و کنترل یکپارچه دارد.
جنگ ترکیبی میتواند بهصورت پراکنده و نقطهای بر بستر جامعه هدف تأثیر بگذارد که نتیجه آن ایجاد آشوب است. طبیعتاً وقتی بستر جامعه متزلزل شد، مسیر تغییروتحول حاکمیت فراهم میشود که ممکن است منجر به براندازی، شورش و اعتراضات کلان شود.


تاکنون نظری ثبت نشده است