- 9596
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 1 و 2 سوره تحریم
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره نجریم- آیه 1 و2
یَآ أَیُّهَا النَّبِىُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَآ أَحَلَّ اللَّهُ لَکَ تَبْتَغِى مَرْضَاتَ أَزْوَاجِکَ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ
قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَکُمْ تَحِلَّةَ أَیْمَانِکُمْ وَاللَّهُ مَوْلاَکُمْ وَهُوَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ
ترجمه
اى پیامبر! چرا چیزى را که خداوند براى تو حلال کرده، به خاطر جلب رضاى همسرانت، بر خود حرام مىکنى. خداوند آمرزنده و مهربان است.
همانا خداوند، (راه) رهایى (از تعهّد) سوگندهایتان را (با پرداخت کفّاره) براى شما مقرّر کرده است و خداوند سرپرست شماست و او دانا و حکیم است.
براى این آیه، شأن نزولهاى متفاوتى بیان شده است، امّا آنچه مسلّم است پیامبر که همسران متعدّد داشت، گاهى گرفتار رفتارهاى حسادت آمیز آنان مىشد و به خاطر جلب رضایت عمومى آنان، از حقوق مشروع خود مى گذشت. با آنکه این تحریمها، امرى شخصى بود، امّا چون پیامبر به عنوان الگوى جامعه معرّفى شده است، ممکن بود دیگران احساس کنند حکم شرعى است و از آن پیروى کنند، لذا خداوند پیامبرش را از آن برحذر مىدارد و در واقع به مردم مى فهماند که اینگونه رفتارهاى پیامبر، شخصى بوده و نباید براى دیگران ملاک عمل قرار گیرد.
یکى از دلایلِ اینکه قرآن از طرف خداوند نازل شده است، لحن توبیخى قرآن نسبت به پیامبر در برخى آیات است، زیرا هیچ کس در کتاب رسمى و همیشگى اش، خودش را توبیخ نمى کند و همین عتابها نشانه آن است که وحى الهى تحریف نشده است. نمونه دیگر آن را در آیه 43 سوره توبه مى خوانیم که درباره مرخّصى دادن پیامبر براى ترک جبهه به بعضى از راحتطلبان مى فرماید: «عفا اللّه عنک لِمَ اذنت لهم»
رعایت اهم و مهمّ را فراموش نکنیم. سوگند اهمیّت دارد، ولى حفظ احکام دین مهمتر است و لذا کسى که سوگند خورده، حلالى را بر خود حرام کند، سوگندش از طریق پرداخت کفّاره شکسته مى شود و میزان این کفّاره در آیه 89 سوره مائده آمده است: «فکفّارته اطعام عشرة مساکین من اوسط ما تطعمون اهلیکم او کسوتهم او تحریر رقبة فمن لم یجد فصیام ثلاثة ایام ذلک کفّارة ایمانکم اذا حلفتم»
تحریم پیامبر، یک محروم کردن شخصى، از طریق سوگند بود که در این آیه، راه نجات از آن مطرح شده است.
پیام ها
1- انبیا، تحت تربیت الهى هستند. «یا ایّها النبىّ لم تحرّم»
2- حتّى پیامبر، حق ندارد بى دلیل حلال خدا را بر خود حرام کند. «یا ایّها النبىّ لِمَتحرّم»
3- خشنودى خدا بر خشنودى دیگران مقدّم است. «لمَ تحرّم... تبتغى مرضات ازواجک»
4- خواسته زن اگر فراتر از احکام الهى و حقوق همسرى باشد، نباید عملى شود. «لِمَ تحرّم... تبتغى مرضات ازواجک» (راضى کردن همسر به هر قیمت، لازم نیست.)
5 - یکى از امورى که انسان را گرفتار مى کند، علاقه به کسب رضایت دیگران به هر قیمتى است. «تبتغى مرضات ازواجک»
6- توبیخ افراد بزرگوار باید همراه مغفرت و رحمت باشد. «یا ایّها النّبى لم تحرّم... و اللّه غفور رحیم»
7- خداوند، هم گذشته را جبران مى کند، «غفور رحیم» و هم راه را براى آینده باز مىکند. «فرض اللّه لکم تحلة ایمانکم»
8 - توبیخ وانتقاد باید همراه با بیان راه حلّ و راه گشایى باشد. «لم تحرّم... تحلّة ایمانکم»
9- در اسلام بن بست وجود ندارد. (هیچ حکمى حتّى سوگند نمىتواند تمام راهها را بر انسان ببندد.) «قد فرض اللّه لکم تحلّة ایمانکم»
10- ما عبدیم و باید مطیع مولى باشیم، حلال را حلال شمریم، گرچه به قیمت شکستن سوگند باشد. «هو مولاکم»
11- دستورات خداوند عالمانه و حکیمانه است، او مشکلات را حلّ و گرهها را باز مىکند. «فرض اللّه... و هو العلیم الحکیم»
توضیحات
سیماى سوره تحریم
این سوره دوازده آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
نام آن برگرفته از آیه اول است که خداوند، تحریم آنچه را بر انسان حلال شمرده، نکوهش مىکند، گرچه این تحریم، نوعى محروم کردن خود از لذّات حلال، به دلایل مختلف فردى و اجتماعى باشد.
آیات نخست سوره درباره رفتار ناشایست برخى همسران پیامبر با آن حضرت است و آیات بعدى، مؤمنان را مخاطب قرار مىدهد که نسبت به خانواده خود و تربیت آنها مراقب باشید تا گرفتار دوزخ نشوید. آنگاه در ادامه به الگوهاى مثبت و منفى زنان اشاره نموده و در هر بُعد، دو زن را معرّفى مى فرماید. همسر نوح و لوط را به عنوان الگوى منفى و همسر فرعون و حضرت مریم را الگوى مثبت معرّفى مى کند.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
یَآ أَیُّهَا النَّبِىُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَآ أَحَلَّ اللَّهُ لَکَ تَبْتَغِى مَرْضَاتَ أَزْوَاجِکَ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ
قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَکُمْ تَحِلَّةَ أَیْمَانِکُمْ وَاللَّهُ مَوْلاَکُمْ وَهُوَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ
ترجمه
اى پیامبر! چرا چیزى را که خداوند براى تو حلال کرده، به خاطر جلب رضاى همسرانت، بر خود حرام مىکنى. خداوند آمرزنده و مهربان است.
همانا خداوند، (راه) رهایى (از تعهّد) سوگندهایتان را (با پرداخت کفّاره) براى شما مقرّر کرده است و خداوند سرپرست شماست و او دانا و حکیم است.
براى این آیه، شأن نزولهاى متفاوتى بیان شده است، امّا آنچه مسلّم است پیامبر که همسران متعدّد داشت، گاهى گرفتار رفتارهاى حسادت آمیز آنان مىشد و به خاطر جلب رضایت عمومى آنان، از حقوق مشروع خود مى گذشت. با آنکه این تحریمها، امرى شخصى بود، امّا چون پیامبر به عنوان الگوى جامعه معرّفى شده است، ممکن بود دیگران احساس کنند حکم شرعى است و از آن پیروى کنند، لذا خداوند پیامبرش را از آن برحذر مىدارد و در واقع به مردم مى فهماند که اینگونه رفتارهاى پیامبر، شخصى بوده و نباید براى دیگران ملاک عمل قرار گیرد.
یکى از دلایلِ اینکه قرآن از طرف خداوند نازل شده است، لحن توبیخى قرآن نسبت به پیامبر در برخى آیات است، زیرا هیچ کس در کتاب رسمى و همیشگى اش، خودش را توبیخ نمى کند و همین عتابها نشانه آن است که وحى الهى تحریف نشده است. نمونه دیگر آن را در آیه 43 سوره توبه مى خوانیم که درباره مرخّصى دادن پیامبر براى ترک جبهه به بعضى از راحتطلبان مى فرماید: «عفا اللّه عنک لِمَ اذنت لهم»
رعایت اهم و مهمّ را فراموش نکنیم. سوگند اهمیّت دارد، ولى حفظ احکام دین مهمتر است و لذا کسى که سوگند خورده، حلالى را بر خود حرام کند، سوگندش از طریق پرداخت کفّاره شکسته مى شود و میزان این کفّاره در آیه 89 سوره مائده آمده است: «فکفّارته اطعام عشرة مساکین من اوسط ما تطعمون اهلیکم او کسوتهم او تحریر رقبة فمن لم یجد فصیام ثلاثة ایام ذلک کفّارة ایمانکم اذا حلفتم»
تحریم پیامبر، یک محروم کردن شخصى، از طریق سوگند بود که در این آیه، راه نجات از آن مطرح شده است.
پیام ها
1- انبیا، تحت تربیت الهى هستند. «یا ایّها النبىّ لم تحرّم»
2- حتّى پیامبر، حق ندارد بى دلیل حلال خدا را بر خود حرام کند. «یا ایّها النبىّ لِمَتحرّم»
3- خشنودى خدا بر خشنودى دیگران مقدّم است. «لمَ تحرّم... تبتغى مرضات ازواجک»
4- خواسته زن اگر فراتر از احکام الهى و حقوق همسرى باشد، نباید عملى شود. «لِمَ تحرّم... تبتغى مرضات ازواجک» (راضى کردن همسر به هر قیمت، لازم نیست.)
5 - یکى از امورى که انسان را گرفتار مى کند، علاقه به کسب رضایت دیگران به هر قیمتى است. «تبتغى مرضات ازواجک»
6- توبیخ افراد بزرگوار باید همراه مغفرت و رحمت باشد. «یا ایّها النّبى لم تحرّم... و اللّه غفور رحیم»
7- خداوند، هم گذشته را جبران مى کند، «غفور رحیم» و هم راه را براى آینده باز مىکند. «فرض اللّه لکم تحلة ایمانکم»
8 - توبیخ وانتقاد باید همراه با بیان راه حلّ و راه گشایى باشد. «لم تحرّم... تحلّة ایمانکم»
9- در اسلام بن بست وجود ندارد. (هیچ حکمى حتّى سوگند نمىتواند تمام راهها را بر انسان ببندد.) «قد فرض اللّه لکم تحلّة ایمانکم»
10- ما عبدیم و باید مطیع مولى باشیم، حلال را حلال شمریم، گرچه به قیمت شکستن سوگند باشد. «هو مولاکم»
11- دستورات خداوند عالمانه و حکیمانه است، او مشکلات را حلّ و گرهها را باز مىکند. «فرض اللّه... و هو العلیم الحکیم»
توضیحات
سیماى سوره تحریم
این سوره دوازده آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
نام آن برگرفته از آیه اول است که خداوند، تحریم آنچه را بر انسان حلال شمرده، نکوهش مىکند، گرچه این تحریم، نوعى محروم کردن خود از لذّات حلال، به دلایل مختلف فردى و اجتماعى باشد.
آیات نخست سوره درباره رفتار ناشایست برخى همسران پیامبر با آن حضرت است و آیات بعدى، مؤمنان را مخاطب قرار مىدهد که نسبت به خانواده خود و تربیت آنها مراقب باشید تا گرفتار دوزخ نشوید. آنگاه در ادامه به الگوهاى مثبت و منفى زنان اشاره نموده و در هر بُعد، دو زن را معرّفى مى فرماید. همسر نوح و لوط را به عنوان الگوى منفى و همسر فرعون و حضرت مریم را الگوى مثبت معرّفى مى کند.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
کاربر مهمان
کاربر مهمان