display result search
منو
تفسیر آیه 37 سوره احزاب

تفسیر آیه 37 سوره احزاب

  • 1 تعداد قطعات
  • 19 دقیقه مدت قطعه
  • 626 دریافت شده
سخنرانی حجت‌ الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره احزاب- آیه 37

وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِى أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَیْهِ أَمْسِکْ عَلَیْکَ زَوْجَکَ وَ اتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِى فِى نَفْسِکَ مَااللَّهُ مُبْدِیهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَاهُ فَلَمَّا قَضَى‏ زَیْدٌ مِّنْهَا وَطَراً زَوَّجْنَاکَهَا لِکَىْ لَا یَکُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ حَرَجٌ فِى أَزْوَاجِ أَدْعِیَآئِهِمْ إِذَا قَضَوْاْ مِنْهُنَّ وَطَراً وَکَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولاً

ترجمه
و (به یاد آر) زمانى که به (زید بن حارثه،) کسى که خداوند بر او نعمت (اسلام و ایمان) داده بود و تو (نیز) به او نعمت (آزادى) داده بودى مى‏گفتى: همسرت را نگاه دار (و او را طلاق نده) و از خدا پروا کن و در دلت چیزى را پنهان مى‏ داشتى که خداوند آن را آشکار مى‏ کند و از مردم مى‏ ترسیدى در حالى که خداوند سزاوارتر است که از او بترسى. پس چون دوران کامیابى زید از همسرش پایان یافت (و از او جدا شد)، ما او را به همسرى تو در آوردیم تا در مورد ازدواج مؤمنان با زنان پسر خوانده‏ هایشان هنگامى که طلاق گیرند مشکلى نباشد، و فرمان خداوند انجام شدنى است.

«اَدعیاء» جمع «دعى» به معناى پسر خوانده است. «وَطَر» به معناى نیاز و حاجت است.
به گفته‏ى اکثر مفسّران و مورّخان، این آیه مربوط به زید بن حارثه است. او برده‏اى بود که خدیجه به پیامبر اسلام بخشید و حضرت آزادش نمود. قبیله‏ى زید او را از خود راندند و پیامبر زید را فرزند خوانده‏ خود قرار داد. بعد از ظهور اسلام، زید به آیین محم (ص) گروید و از مسلمانان ممتاز و فرمانده لشکر در جنگ موته شد و در همان جنگ به شهادت رسید.
پیامبر از دختر عمّه ‏اش زینب - که زنى سرشناس و از نوه‏هاى عبدالمطّلب بود - براى زید خواستگارى کرد. در آغاز، زینب خیال کرد حضرت او را براى خودش خواستگارى مى‏کند. امّا بعد که فهمید براى زید است ناراحت شد، زیرا تا آن زمان هیچ زن آزادى (تا چه رسد به زنان سرشناس) همسر برده نمى‏شد. (گرچه برده‏اى آزاد و پسر خوانده‏ى پیامبر و از مسلمانان ممتاز باشد.)
پس از ازدواج، ناسازگارى بین آنان آغاز شد و زید تصمیم گرفت زینب را طلاق دهد. بارها نزد پیامبر رفت ولى آن حضرت به او مى‏ فرمود: همسرت را نگاه دار و طلاق نده، «امسک علیک زوجک». به هر حال زید او را طلاق داد و دو ضربه‏ى روحى و اجتماعى بر زینب وارد شد، یکى همسر زید شدن که جامعه‏ آن روز این کار را نمى‏پسندید، دوم طلاق گرفتن.
پیامبر اکرم‏ به امر خداوند مأمور شد تا دو سنّت جاهلى را بشکند.
الف: گرفتن همسر پسر خوانده که در جاهلیّت مانند گرفتن همسرِ فرزند ناروا بود.
ب: گرفتن همسر برده‏ى خود که این هم در آن زمان، زشت و ناروا بود.
پیامبر اکرم زینب را به ازدواج خود در آورد و به مردم اطعامى داد که براى هیچ یک از همسران دیگرش نداد. چون در این آیه جمله‏ى «زوّجناکها» آمده، یعنى ما زینب را به ازدواج تو در آوردیم تا عادات و رسوم جاهلى را با عمل تو بشکنیم؛ زینب نیز بر سایر همسران پیامبر مباهات مى‏کرد که ازدواج شما به خواست پیامبر اکرم بوده ولى ازدواج من به فرمان خداوند متعال بوده است.
سؤال: مراد از جمله‏ى «تُخفى فى نفسک مَا اللّه مُبدیه» که خداوند به پیامبر اکرم مى‏فرماید: تو در دل، مسأله‏اى را پنهان داشتى که خدا آن را آشکار مى‏کند؛ چیست؟
پاسخ: امام رضاعلیه السلام در پاسخ سؤالات مأمون پیرامون عصمت انبیا فرمود: خداوند نام همسران پیامبر را به آن حضرت آموخته بود و در میان آنان نام زینب دختر جحش نیز بود؛ حضرت دید او همسر زید است و چگونه زن زید همسر او خواهد شد؟ این معنا در دل حضرت بود که با حکم خداوند به ازدواج پیامبر با زینب، حکمت آن آشکار شد. بنابراین پیامبر هرگز کارى خلاف عصمت و مقام نبوّت انجام نداده و از قبل علاقه‏ اى به هیچ زنى نداشت تا چه رسد به همسر زید، پسرخوانده خود! نعوذ باللّه.
اوامر دو گونه است: مولوى، که باید عمل نمود و ارشادى که عمل کردنش به سود انسان است. در این جا امر پیامبر اکرم، که به زید فرمود: «امسک علیک زوجک» همسرت را نگاه‏دار، ارشادى بود وگرنه کسى که خداوند با جمله‏ى «انعم اللّه علیه» از او ستایش کرد، خلاف فرمان حضرت عمل نمى‏ کرد. در آیه‏ قبل نیز خواندیم: «و ما کان لمؤمن ولا مؤمنة اذا قضى اللّه و رسوله امرا ان یکون لهم الخیرة»
پیامبر اکرم تصمیم و رغبتى براى ازدواج با زینب نداشت، لذا سفارش او به زید، حفظ همسرش بوده نه طلاق او. «امسک علیک زوجک... زوّجناکها»
با توجّه به دو آیه‏ى بعد که مى‏ فرماید: مبلّغان واقعى از هیچ کس جز خدا نمى‏ترسند، «ولا یخشون احد3 الاّ اللّه» مراد از ترس پیامبر در این آیه «و تخشى الناس»، ترس از جوسازى‏هایى بود که به اهداف حضرت ضربه مى ‏زد زیرا ممکن بود مردم بگویند: پیامبر با همسر یک برده یا با همسر فرزند خوانده ‏اش ازدواج کرده است.

پیام ها
1- انبیا، مرجع رسیدگى به مسایل مردم بودند. (زید بن حارثه بارها طلاق همسرش را به حضرت اعلام کرد ولى پیامبر همواره مى‏فرمود: صبر کن.) «و اذ تقول»
2- خدا و رسول، ولىّ نعمت ما هستند. «انعم اللّه - انعمت»
3- در بیان نعمت‏ها، ابتدا نعمت‏هاى معنوى و الهى را نام ببرید، سپس نعمت‏هاى مادّى و دنیوى، «انعم اللّه علیه»؛ که مراد هدایت زید و اسلام آوردن اوست، «انعمت علیه»؛ که مراد آزاد کردن زید از بردگى است.
4- اسلام و آزادى دو نعمت بزرگ است. «انعم اللّه علیه»؛ (توفیق مسلمان شدن. «انعمت علیه»؛ (آزاد کردن برده)
5 - اگر خواستید به جاى نام، صفتى از کسى ذکر کنید، بهترین صفاتش را نام ببرید. «لِلّذى انعم اللّه علیه و انعمت علیه»
6- هرگاه همسرى نزد شما شکایت کرد فوراً پیشنهاد جدایى ندهید. «امسک علیک زوجک» (اسلام طرفدار تحکیم بنیاد خانواده است.)
7- در امر به معروف از اهرم عاطفه و تقوا استفاده کنید. «امسک علیک زوجک اتّق اللّه»
8 - تقوا سبب تحکیم پیوند خانوادگى است. «امسک علیک زوجک و اتّق اللّه»
9- ولىّ نعمت بودن، ایجاد حقّ امر و نهى مى‏کند. «انعمت علیه امسک علیک زوجک»
10- لازمه‏ى قاطعیّت و صلابت آن است که با افکار فاسد و منحرف، گرچه افکار عمومى باشد مبارزه کنیم. «و تخشى الناس واللّه احقّ ان تخشاهُ»
11- در شکستن عادت‏هاى غلط اجتماعى، از هیاهوى مردم نترسید. «تخشى النّاس و اللّه احقّ ان تخشاه»
12- در اجراى فرمان خدا منتظر تأیید مجامع بین المللى نباشید. «تخشى النّاس واللّه احقّ ان تخشاهُ»
13- همه‏ى طلاق‏ها و جدایى‏ها دلیل سرکشى و ناشزه بودن زن نیست. (بى علاقگى زن به شوهر نباید دلیل عدم تمکین او باشد.) «قضى زیدٌ منها وطراً»
14- زناشویى از نیازهاى مهم انسان است. «وطراً» یعنى نیاز مهم و اساسى.
15- مسائل زناشویى را با کنایه بگویید. «قضى زیدٌ منها وطراً»
16- رهبران دینى جامعه باید در شکستن سنّت‏هاى باطل پیشقدم باشند. «لکى لایکون على المؤمنین حرج» (هموار کردن راه حقّ براى دیگران یک ارزش است)
17- زنان بیوه محترم هستند و ازدواج با آنان کسر شأن نیست. «زوّجناکها» خداوند مى ‏فرماید: این ازدواج را ما مقرّر کردیم.
18- پاى بندى به آداب و رسوم غیر الهى، زندگى را فلج مى‏ کند. «لکى لا یکون على المؤمنین حَرَج»
19- ازدواج با همسر فرزند خوانده بعد از طلاق او جایز است. «اذا قضوا منهنّ وطراً» (فرزند خواندگى در اسلام بوده است.)

منبع: پایگاه درس هایی از قرآن

قطعات

  • عنوان
    زمان
  • 19:05

مشخصات

ثبت نقد و نظر نقد و نظر

  • کاربر مهمان
    سلام واقعا معنی ایه ۳۷ رو میخوندم متوجه نشدم و واسم سوال بود که با خواندن این تفسیر زیبا سوالاتم برطرف شد.سپاسگذارم
  • کاربر مهمان
    با سلام و تشکر .
  • کاربر مهمان
    شبهات و سوالاتی با خوندن این آیه برام ایجاد شده بود که با مطالعه تفسیر و عنایت خدا برایم حل شدند. ممنون

تصاویر

پایگاه سخنرانی مذهبی