سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره حج - آیه 78
وَ جَهِدُواْ فِى اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَکُمْ وَ مَا جَعَلَ عَلَیْکُم فِى الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ مِلَّةَ أَبِیکُمْ اءِبْرَاهِیمَ هُوَ سَمَّکُمُ الْمُسْلِمِینَ مِن قَبْلُ وَ فِى هَذَا لِیَکُونَ الرَّسُولُ شَهِیدًا عَلَیْکُمْ وَ تَکُونُوا شُهَدَآءَ عَلَى النَّاسِ فَأَقِیمُوا الصَّلَوةَ وَ ءَاتُواْ الزَّکَوةَ وَاعْتَصِمُوا باْللَّهِ هُوَ مَوْلَکُمْ فَنِعْمَ الْمَولَى وَ نِعْمَ النَّصِیرُ
ترجمه
و در راه خدا جهاد کنید چنان که شایسته جهاد (در راه) اوست، او شمارا (بر همه امّتها) برگزید و در دین (اسلام) هیچ گونه دشوارى بر شما قرار نداد، آیین پدرتان ابراهیم (را پیروى کنید)، او که شما را از قبل مسلمان نامید و در این (کتاب نیز مطلب چنین است) تا این پیامبر بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشید، پس نماز بر پا دارید و زکات بپردازید و به خدا تمسّک جویید، که او مولا و سرپرست شماست، پس چه خوب سرپرستى است و چه خوب یاورى.
مىدانیم که گواه بودن، به علم و عدالت نیاز دارد و همه مردم نه عادلند و نه آگاه که بتوانند بر دیگران شاهد باشند، بنابراین، مراد از گواه بودن مسلمانان که در این آیه عنوان شده است، بعضى از آنان هستند که هم به اعمال و رفتار مردم علم دارند و هم امین و عادلند و چنین افرادى همان گونه که در روایات مى خوانیم، اهل بیت پیامبر و امامان معصوم هستند که اعمال و رفتار ما بر آنان عرضه مى شود.
خداوند در آغاز این سوره، از زلزله عظیم قیامت و عذاب شدید الهى یاد کرد و در پایان سوره از جهاد و نماز و زکات سخن گفت و یادآور شد که او براى همه بندگانش، مولا وسرپرست و یاورى نیکوست، این نکته به ما مىآموزد که براى نجات از خطرهاى زلزله عظیم قیامت و عذاب شدید الهى، بنده او باشیم و به او پناه ببریم که «نِعم المَولى و نعم النصیر».
نفى «حَرَج» به معناى سخت نبودن احکام الهى نیست، زیرا در همین آیه که مى فرماید: جهاد کنید آن گونه که حقّ جهاد است. و ناگفته پیداست که جهاد کار بس سختى است. پس مراد از نبودن حرج در دین آن است که اسلام بنبست ندارد. مثلاً در فرمان جهاد افراد بیمار، لنگ، نابینا، سالمند و زنان و کودکان و ناتوانان معافند، ولى دفاع با همه سختى آن وظیفه است.
پیام ها
1- ارزش کارها، به انگیزه و شیوه و مقدار آن بستگى دارد. (جهادى ارزش دارد که با تمام توان در راه خدا باشد) «فى اللّه حقّ جهاده»
2- هم به مردم شخصیت دهید، «اِجتَباکم - أبیکم - تَکونوا شهداء علىالناس» و هم سختگیرى نکنید. «ما جَعَل علیکم فى الدّین من حَرَج»
3- در وضع قانون، مراعات توان مردم را بکنیم. «ما جَعل علیکم فى الدّین من حَرَج»
4- اسلام، دین آسان واحکام آن انعطاف پذیر است. در زمانها و مکانهاى مختلف، شایستگى اجرا شدن را دارد. «ما جَعل علیکم فى الدّین من حَرَج»
5 - اسلام آئین ابراهیمى و سابقه بس درخشان دارد. «هو سَمّاکم المسلمین»
6- پیامبران، پدران امّتها هستند. «أبیکم»
7- «مسلمان» نام مبارکى است که از قبل براى ما انتخاب شده است. «مِن قَبل»
8 - پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله بر اعمال ما گواه است. «لیکون الرّسول شهیدا»
9- نماز و زکات، تشکّر از خداوند است. (باید به شکرانهى برگزیدگى و سابقه و لیاقت و گواه بودن امّت اسلام، نماز به پا داشت. «فاقیموا الصلوة...»
10- تنها به برگزیده بودن و نام اسلام و مسلمانى تکیه نکنیم، با نماز و زکات و تمسّک به خدا، این افتخارات را پاسدارى کنیم. «فاقیموا الصلوة و آتواالزکوة»
11- مشروعیّت ولایتها و حکومتهاى بشرى در گرو منتهى شدن به ولایت الهى است. «هو مولاکم»
«الحمدللّه ربّ العالمین»
سیماى سوره مؤمنون
این سوره که یکصد و هجده آیه دارد، در مکّه نازل شده است.
با توجّه به بیان سیماى مؤمنان و آثار و نشانه هاى ایمان در آیات ابتدایى این سوره، نام «مؤمنون» براى آن انتخاب گردیده است. البتّه سرگذشت پیامبرانى چون حضرت نوح، هود، موسى و عیسىعلیهم السلام و پاسخ اقوام مختلف به دعوت آنان در ادامه آمده است.
در فضیلت تلاوت این سوره، امام صادق (ع) مى فرماید: تداوم بر تلاوت این سوره خصوصاً در روزهاى جمعه، مایه سعادت دنیا و آخرت و همنشینى با پیامبران الهى در فردوس برین مى گردد.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
وَ جَهِدُواْ فِى اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَکُمْ وَ مَا جَعَلَ عَلَیْکُم فِى الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ مِلَّةَ أَبِیکُمْ اءِبْرَاهِیمَ هُوَ سَمَّکُمُ الْمُسْلِمِینَ مِن قَبْلُ وَ فِى هَذَا لِیَکُونَ الرَّسُولُ شَهِیدًا عَلَیْکُمْ وَ تَکُونُوا شُهَدَآءَ عَلَى النَّاسِ فَأَقِیمُوا الصَّلَوةَ وَ ءَاتُواْ الزَّکَوةَ وَاعْتَصِمُوا باْللَّهِ هُوَ مَوْلَکُمْ فَنِعْمَ الْمَولَى وَ نِعْمَ النَّصِیرُ
ترجمه
و در راه خدا جهاد کنید چنان که شایسته جهاد (در راه) اوست، او شمارا (بر همه امّتها) برگزید و در دین (اسلام) هیچ گونه دشوارى بر شما قرار نداد، آیین پدرتان ابراهیم (را پیروى کنید)، او که شما را از قبل مسلمان نامید و در این (کتاب نیز مطلب چنین است) تا این پیامبر بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشید، پس نماز بر پا دارید و زکات بپردازید و به خدا تمسّک جویید، که او مولا و سرپرست شماست، پس چه خوب سرپرستى است و چه خوب یاورى.
مىدانیم که گواه بودن، به علم و عدالت نیاز دارد و همه مردم نه عادلند و نه آگاه که بتوانند بر دیگران شاهد باشند، بنابراین، مراد از گواه بودن مسلمانان که در این آیه عنوان شده است، بعضى از آنان هستند که هم به اعمال و رفتار مردم علم دارند و هم امین و عادلند و چنین افرادى همان گونه که در روایات مى خوانیم، اهل بیت پیامبر و امامان معصوم هستند که اعمال و رفتار ما بر آنان عرضه مى شود.
خداوند در آغاز این سوره، از زلزله عظیم قیامت و عذاب شدید الهى یاد کرد و در پایان سوره از جهاد و نماز و زکات سخن گفت و یادآور شد که او براى همه بندگانش، مولا وسرپرست و یاورى نیکوست، این نکته به ما مىآموزد که براى نجات از خطرهاى زلزله عظیم قیامت و عذاب شدید الهى، بنده او باشیم و به او پناه ببریم که «نِعم المَولى و نعم النصیر».
نفى «حَرَج» به معناى سخت نبودن احکام الهى نیست، زیرا در همین آیه که مى فرماید: جهاد کنید آن گونه که حقّ جهاد است. و ناگفته پیداست که جهاد کار بس سختى است. پس مراد از نبودن حرج در دین آن است که اسلام بنبست ندارد. مثلاً در فرمان جهاد افراد بیمار، لنگ، نابینا، سالمند و زنان و کودکان و ناتوانان معافند، ولى دفاع با همه سختى آن وظیفه است.
پیام ها
1- ارزش کارها، به انگیزه و شیوه و مقدار آن بستگى دارد. (جهادى ارزش دارد که با تمام توان در راه خدا باشد) «فى اللّه حقّ جهاده»
2- هم به مردم شخصیت دهید، «اِجتَباکم - أبیکم - تَکونوا شهداء علىالناس» و هم سختگیرى نکنید. «ما جَعَل علیکم فى الدّین من حَرَج»
3- در وضع قانون، مراعات توان مردم را بکنیم. «ما جَعل علیکم فى الدّین من حَرَج»
4- اسلام، دین آسان واحکام آن انعطاف پذیر است. در زمانها و مکانهاى مختلف، شایستگى اجرا شدن را دارد. «ما جَعل علیکم فى الدّین من حَرَج»
5 - اسلام آئین ابراهیمى و سابقه بس درخشان دارد. «هو سَمّاکم المسلمین»
6- پیامبران، پدران امّتها هستند. «أبیکم»
7- «مسلمان» نام مبارکى است که از قبل براى ما انتخاب شده است. «مِن قَبل»
8 - پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله بر اعمال ما گواه است. «لیکون الرّسول شهیدا»
9- نماز و زکات، تشکّر از خداوند است. (باید به شکرانهى برگزیدگى و سابقه و لیاقت و گواه بودن امّت اسلام، نماز به پا داشت. «فاقیموا الصلوة...»
10- تنها به برگزیده بودن و نام اسلام و مسلمانى تکیه نکنیم، با نماز و زکات و تمسّک به خدا، این افتخارات را پاسدارى کنیم. «فاقیموا الصلوة و آتواالزکوة»
11- مشروعیّت ولایتها و حکومتهاى بشرى در گرو منتهى شدن به ولایت الهى است. «هو مولاکم»
«الحمدللّه ربّ العالمین»
سیماى سوره مؤمنون
این سوره که یکصد و هجده آیه دارد، در مکّه نازل شده است.
با توجّه به بیان سیماى مؤمنان و آثار و نشانه هاى ایمان در آیات ابتدایى این سوره، نام «مؤمنون» براى آن انتخاب گردیده است. البتّه سرگذشت پیامبرانى چون حضرت نوح، هود، موسى و عیسىعلیهم السلام و پاسخ اقوام مختلف به دعوت آنان در ادامه آمده است.
در فضیلت تلاوت این سوره، امام صادق (ع) مى فرماید: تداوم بر تلاوت این سوره خصوصاً در روزهاى جمعه، مایه سعادت دنیا و آخرت و همنشینى با پیامبران الهى در فردوس برین مى گردد.
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
کاربر مهمان
کاربر مهمان