display result search
منو
تفسیر آیه 36 سوره اسراء

تفسیر آیه 36 سوره اسراء

  • 1 تعداد قطعات
  • 11 دقیقه مدت قطعه
  • 505 دریافت شده
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره اسراء - آیه 36

وَ لَاتَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُوْلَئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْئُولاً

ترجمه

و از آنچه به آن علم ندارى پیروى مکن، چون گوش و چشم و دل، همه‏ اینها مورد بازخواست قرار خواهد گرفت.


ذکر چشم و گوش و دل در آیه، شاید از باب نمونه باشد، زیرا در قیامت علاوه بر خود انسان، از دست و پا و اعضاى دیگر هم سؤال مى‏ شود و آنها به سخن آمده، اعتراف مى‏ کنند. و ممکن است براى این باشد که انگیزه‏ پیروى از دیگران از طریق دیدن یا شنیدن و یا اندیشه و درک است.
در طول تاریخ، بسیارى از فتنه ‏ها و نزاع‏ ها، از قضاوت‏ هاى عجولانه یا حرف‏ هاى بى مدرک و نظریه‏ هاى بدون تحقیق و علم، به روز کرده است. عمل به این آیه، فرد و جامعه را در برابر بسیارى از فریب‏ ها و خطاها بیمه مى ‏کند. چرا که خوش‏ بینى بی‌جا، زود باورى و شایعه‏ پذیرى، جامعه را دستخوش ذلّت و تسلیم دشمن مى‏ کند.
تقلید کورکورانه، پیروى از عادات و خیالات، تبعیّت از نیاکان، باور کردن پیشگویى‏ ها، خواب‏ ها، حدس‏ ها و گمان‏ ها، قضاوت بدون علم، گواهى دادن بدون علم، موضع گیرى، ستایش یا انتقاد بدون علم، تفسیر و تحلیل و نوشتن و فتوا دادن بدون علم، نقل شنیده‏ هاى بى‏ اساس و شایعات، نسبت دادن چیزى به خدا و دین بدون علم، تصمیم در شرایط هیجانى و بحرانى و بدون دلیل و ربرهان، تکیه به سوگندها و اشک‏ هاى دروغین دیگران، همه‏ اینها مصداق «لاتَقف ما لیس لک به علم» بوده و ممنوع است.
به مقتضاى روایات متواتر و معتبر، پیروى از اصول قطعى شرعى (مانند فتواى مجتهد، یا علمى که به اطمینان ‏هاى نزدیک به یقین اطلاق مى‏ شود) پیروى از علم است. همچنان که مردم از نسخه‏ پزشک متخصّص و دلسوز، علم پیدا مى ‏کنند، از فتواى مجتهد جامع‏ الشرایط و متّقى نیز علم به حکم خدا پیدا مى‏ کنند. بنابراین این مرحله از علم کافى است، هر چند علم درجاتى دارد و مراحل عمیق ‏تر آن مانند: علم الیقین، حقّ الیقین و عین‏ الیقین مى‏ باشد.
امامان معصوم‏ ، اصحاب خود را از شنیدن و گفتن هر سخنى باز مى ‏داشتند و به آنان توصیه مى‏ کردند که دربانِ دل و گوش خود باشید. ودر این امر، به این آیه «لاتقف ما لیس لک به علم» استناد مى‏کردند.
چنانکه امام صادق‏ (ع) براى متنبّه کردن شخصى که هنگام رفتن به دستشویى، توقّف خود را در آنجا طول مى‏داد تا صداى ساز و آواز همسایه را بشنود، این آیه را تلاوت کرد و فرمود: گوش از شنیده‏ ها، چشم از دیده‏ ها و دل از خاطرات مؤاخذه مى‏ شود. امام سجاد (ع) نیز فرمود: انسان حقّ ندارد هرچه مى‏ خواهد بگوید.
شاید عبارت «کل اولئک» اشاره باشد که این سه عضو، از باب نمونه است، وگرنه بدون «کلّ اولئک» هم معناى آیه تمام بود.


پیام ها
1- زندگى باید براساس علم و اطلاعات صحیح و منطق و بصیرت باشد. «لاتقف ما لیس لک به علم»
2- بازار شایعات را داغ نکنیم و با نقل شنیده‏ هاى بى ‏اساس، آبرو و حقوق افراد را از بین نبریم. «لا تقف ...»
3- قرآن بساط ساحران، کاهنان و پیش‏گویان را که مردم ساده ‏لوح را دور خود جمع مى ‏کنند، بر هم مى ‏زند. «لاتقف ما لیس لک به علم»
4- راه شناخت، تنها حس نیست، دل نیز یکى از راه هاى شناخت است. «السمع و البصر و الفؤاد»
5 - در قیامت، از باطن و نیّات هم بازخواست مى‏ شود. «الفؤاد»
6- ایمان به قیامت و حسابرسى خداوند، عامل پیدایش تقواست. «کلّ اولئک کان مسئولا»
7- بهره ‏بردارى صحیح نکردن از جسم و امکانات، مؤاخذه خواهد داشت. «کلّ اولئک کان مسئولا»


منبع: پایگاه درس هایی از قرآن

قطعات

  • عنوان
    زمان
  • 11:11

ثبت نقد و نظر نقد و نظر

    تاکنون نظری ثبت نشده است

تصاویر

پایگاه سخنرانی مذهبی